Korkak İnsanlar İçin Neden “Tavuk” İfadesini Kullanıyoruz? Üstelik Benzetmek İçin Daha Ürkek Hayvanlar Varken!
Cesur insanlara “aslan gibi”, kurnaz insanlara “tilki gibi” yakıştırmalarını yapıyoruz. Korkaklığa atıfta bulunmak için ise sıkça kullandığımız bir tabir var: “tavuk” üzere.
Peki hiç düşündünüz mü tavuktan daha ürkek hayvanlar da varken neden bilhassa tavuk?
Belki de bu tabir, sadece tavukların korkaklıklarıyla sonlandırılmış bir söz değildir. Zira yalnızca 21. yüzyılda bu türlü bir telaffuz kullanılmıyor, asırlar öncesinde de benzeri bir söze rastlıyoruz.
Kökenleri çok eskiye dayanıyor.
Shakespeare’in Cymbeline isimli yapıtında, savaş sırasında kaçan askerleri tanımlarken “Hemen uçarlar, tavuklar…” tabirini kullanması, bu tabirin birinci göze çarpan örneği. Böyle gördüğünüzde Shakespeare ile bu tabirin hayatımıza girdiğini düşünebilirsiniz.
Ancak tavukların korkaklıkla ilişkilendirilmesi aslında 17. yüzyıldan öncesine dayanıyor. Birçok eski oyun ve şiirin müziğe uyarlanmış hâli olan baladlarda, korkak insanlardan “tavuk kalpli” diye bahsedilirken mert önderleri ve savaşçılar ise “horoz” olarak isimlendiriliyordu.
Mesela Taylor’ın Ağıtı (Taylor’s Lamentation) isminde bir balad şu biçimdeydi:
Sözlerine baktığımızda bunun aslında bayanlara atfedilen itaatkâr ve bastırılmış bir rol olduğunu görebiliriz. Yani korkaklıkla bağdaştırılan tavuk, cinsiyetçi bir ifadeyi kapsıyor.
Günümüzde ise bu kalıbı yalnızca korkaklıkla ilişkilendirmiyoruz.
Bazı durumlarda, saflığı ya da aptallığı söz etmek için kullanılırken utangaç beşerler ve hatta erkenden uyuyan beşerler için de “tavuk ciğerli” ya da “tavuk” tabiri kullanılıyor.
Bu tabirin cinsiyetçi bir geçmişi olduğu aşikâr. Horozlar, ekseriyetle yürek ve güç sembolleri olarak görülürken dişi olan tavuklar ise itaatkârlık ve korkaklıkla ilişkilendirilmiştir.
İlginizi çekebilecek öteki içeriklerimiz:
