Kadınların Özel Günlerde Giydikleri Gece Elbisesine “Tuvalet” Denmesinin Sebebini Öğrenince “Öyle miymiş?” Diyeceksiniz
Genellikle “abiye” denilen ve geçmişi 1800’lü yıllara dayanan gece elbisesine “tuvalet” dendiğini biliyoruz. Pekala özel günlerde giyilen bu uzun elbiselere tuvalet denmesinin gerisinde ne yatıyor?
Moda, tarih boyunca daima olarak değişime uğradı ve hala de değişmeye devam ediyor. Bu süreçte bilhassa kadın giyim-kuşamında o kadar çok değişim yaşanıyor ki bu değişimleri takip etmesi bir epey sıkıntı oluyor.
Beli incecik göstermesi için sıkıca bağlanılan korseler, yürümeyi bile zorlaştıran kat kat kıyafetler ve topuklu ayakkabılar… Bunların gerisinde hiç kestirim etmediğiniz sebepler var ama bu sebeplere öbür içeriklerimizde değineceğiz. Artık gece elbisesine neden tuvalet dendiğine yakından bakalım.
17. yüzyıl modasına bir göz attığımızda Fransız ve İngiliz kadınlarının kabarık elbiselerini görüyoruz.
17. yüzyılda Fransız ve İngiliz bayanlar, ekseriyetle kat kat giyinirlerdi. Abartılı, kabarık ve renkli elbiseler bayağı popülerdi. O vakitler Avrupa’nın zenginleşmesi, pek alışılmış modaya da yansımış durumda.
Kadınların o vakitler kat kat giyinmesinin sebebi, zenginliğin artması ve bununla birlikte gelen ihtişamlı görünme isteği aslında. Yalnızca bayanlar değil, tıpkı vakitte erkek modası da bu zenginlikten nasibini aldı ve onlar da bilhassa ihtişamlı giyinmeye başladı.
Hâl böyleyken bayanların yalnızca rahat yürümeleri değil, tıpkı vakitte nefes almaları bile zorlaşıyordu.
Dün gözümüze hoş görünen şeyleri bugün beğenmekte zorluk yaşayabiliyoruz. Daha evvel popülerleşen ve insanları tesiri altına alan rastgele bir moda akımına bugün farklı bir göze bakabiliyoruz. Akla gelen birinci örnek ise sıkıca bağlanılan ve o vakitler neden kullanıldığını daha sonra sorguladığımız korseler.
Sadece bayanlar değil, birebir vakitte erkeklerin de kullandığı korseler, ilk başta İtalya’da üretilmeye başlandı. Başlarda iç çamaşırı olarak kullanılsa da, modanın süratlice değişmesinden ötürü vakitle kıyafet tamamlayıcı olarak üretilmeye devam etti.
Tabii üretim hedefi dışına çıktığı için Fransız saray bayanları tarafından hoş ve ince görünmek için ilgiyle karşılandı. Bunun yanında erkeklerin de korse kullandığını görmeye başladık. Neden mi? Zira ihtişamlı görünmek, her vakit zenginlik göstergesiydi.
Kadınlar bu elbiseleri günlük hayatta giyemiyor, o vakitler yalnızca sarayda hükümdarın huzurundayken giymek zorundalardı.
Kadınlar bu elbiselerle saatler geçiriyor ve hareket etmekte zorluk yaşıyorlardı. Sarayda hükümdarın huzurundayken yahut aristokratlarla beraberken şahsî ihtiyaçlarını karşılamak istediklerinde, onlardan izin almaları gerekiyordu.
Diyelim ki bir bayan, müsaade aldı bu elbiseyle tuvalete gitti ama üstünü çıkarması gerekiyor. Kat kat giyindiği ve elbiseleri çıkarmak bir oldukça sıkıntı olacağı için farklı bir metot geliştirmişler.
İzin aldıktan sonra tuvalet ihtiyacını karşılamak için orada bekleyen bayanlara hizmetçiler, ellerinde sos kâsesine benzeyen porselen bir pot ile geliyorlardı. Bir çeşit lazımlık diyebileceğimiz ve “Bourdaloue” dediğimiz porselen potun görseli çabucak aşağıda.
Neymiş bu “Bourdaloue”?
Bourdaloue, ekseriyetle porselenden yapılan ve sos kâsesine benzeyen bir çeşit lazımlık. Bayanlar, tuvalet muhtaçlıklarını bu lazımlık ile gideriyorlardı. O zamanlar iç çamaşırları paçalı, çok kısa ve hatta genital bölge kısmı kesik olduğu için elbiseyi iç çamaşırlarının ortasına sıkıştırıyorlardı. Fakat kimi bayanlar, kat kat elbise giyindiklerinde Bourdaloue kullanımı daha da kolaylaşsın diye iç çamaşırı giymiyorlardı bile.
Aristokratlar ortasında mahremiyet kavramı pek olmadığı için beşerler ulu orta tuvalet muhtaçlıklarını karşılayabiliyorlardı. Zati o vakitler birçok bayan bu usulü kullandığı için kimseye tuhaf gelmiyordu.
Peki yalnızca ulu orta tuvalet yaptıkları için mi bu elbiselere “tuvalet” denmeye başlandı? Elbette hayır.
Kökeni Fransızcada “Toilette” sözü olan tuvaletin birden çok manası var. Temel bildiğimiz tuvalet dışında bez modülü, kadın kıyafeti, giysi ve makyaj odası manalarına sahip. Sözün manalarına baktığımızda abiyelere neden tuvalet dendiğini daha da güzel anlayabiliyoruz.
Modanın süratlice değişmesinden ötürü bayanların giydikleri kıyafetler değişti fakat abiyeler ve öbür gece kıyafetlerinin isimleri tuvalet olarak kalmaya devam etti. Birinci başta bu olaya “Ne alaka?” dediyseniz, artık sebebini daha yeterli anlayabilirsiniz.
İlginizi çekebilecek öbür içeriklerimiz:
