Bebeğiniz olacak, aklınızdan bir sürü isim geçiyor lakin bir dakika istediğiniz ismi koyamazsınız. Evet bu durum İsveç’te yaşanıyor. Bir bebeğe isim vermek, ebeveynlerin hayal gücüne bırakılmıyor.
Ülkede yürürlükte olan “İsim Yasası” var ve çocuklara verilecek isimler hakkında kimi kurallar var.
Hangi isimler yasak ve isim koyarken nelere dikkat etmek gerekiyor?
İsveç’te neden bir isim yasası var?
Konunun tarihi hayli eskilere dayanıyor. 1901’de yayımlanan İsim Yönetmeliği ile başlayan bu düzenlemede, soylu ailelerin isimlerinin korunması ve soylu olmayan ailelerin bu isimleri kullanmasını engelleme emeli vardı.
1982’de ise yürürlüğe giren İsim Yasası ile bahis daha kapsamlı hâle getirildi. Maddede, çocuklara verilecek isimlerin resmî makamlarca onaylanması mecburî kılınıyordu ve isimlerin bireyler üzerinde olumsuz tesir yaratmaması, toplumda kabul edilebilir olması gerekiyordu.
Verilecek isimler hangi kriterlere uymalı?
Öncelikle verilecek ismin; çocuğa rahatsızlık vermemesi, alay konusu olmaması ve genel ahlaka uyması gerekiyor. Ayrıyeten ünlü soyadları, tarihî kişiler ve soylular tarafından kullanılan isimler de kullanılamıyor.
Bir öbür kural ise boşanmış bir ebeveynin evvelki evliliğinden olan bir ismi daha sonra doğan bir çocuğa geçirememesi tarafında.
Örnekler hayli değişik.
1996’da bir çift çocuklarına “Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116” ismini vermek istemişti lakin bu isim yetkililer tarafından reddedilmişti.
Bunun yanı sıra dinî nedenlerle Allah ismi de kabul görmüyor. Metallica, Superman, Ford üzere isimler de yasak.
İşin farklı yanı ise Google isminin konulması. Metallica ismine ret verilmesi ile itiraz eden aile, 2005’te “Oliver Google Kai” isminin öteki bir çocuğa konulduğunu gösterdi.
Aynı formda aileden gelen klasik bir isim vermek isteyen ebeveynler, Ford ismine karar vermişti lakin hükûmet bunu da kabul etmedi.
Bir de isim onay süreci var.
Ebeveynler, çocuklarının doğumundan itibaren üç ay içinde seçtikleri ismi İsveç Vergi Dairesine bildirmek zorunda. Aksi takdirde cezası var.
Ardından yasanın belirlediği kriterlere nazaran isim bedellendiriliyor ve uygun bulunursa onaylanıyor. Şayet reddedilirse anne ve babanın yeni bir isim seçmesi gerekiyor.
Tabii ki eleştiren çok.
Her ne kadar yasa ile çocukların ve toplumun faydası gözetilse de bilhassa ebeveynler bu yasaya yansılı. İsim seçme özgürlükleri kısıtlandığı üzere yaratıcılıkları da engelleniyor.
Yine de yetkililer bu hususta oldukça kararlı. 2016’da yasaya tekrar düzenlemeler gelse de bebek isimlerinde pek bir değişiklik olmadı. Düzenlemeler ekseriyetle isim değişiklikleri ve evlilik sonrası soyadları üzerineydi.
Siz bu mevzuda ne düşünüyorsunuz?
