İnternette Gördüğünüz Başarı Hikâyelerinden Etkileniyorsanız Bir Daha Düşünün: Başkalarını Örnek Almak Başarısızlığın Önünü Açıyor Olabilir!
Bu içerikte gündelik hayatta sıkça karşılaştığımız, fakat farkında olmadığımız bir mantık yanlışından bahsedeceğiz. O halde hayatta kalma yanılgısı denilen bu kavramı açıklamaya başlayalım.
Aslında hayatta kalma yanılgısı (survivorship bias) denilen bu kavramla günlük hayatımızın her alanında karşılaşıyoruz.
Hatta karşılaşmakla da kalmıyoruz, direkt bu kavramın temsil ettiği yanılgıya kendimiz de düşüyoruz.
Hayatta kalma yanılgısı kavramı, birinci olarak istatistikçi Abraham Wald tarafından İkinci Dünya Savaşı sırasında öne sürülüyor.
Wald, savaş uçaklarının zayıf noktalarını belirlemek ve bu uçakların dayanıklılığını artırmak emeliyle yapılan tahlillerde çok önemli bir yanılgıyı tespit ederek büyük bir farkındalık yaratıyor.
Abraham Wald, geri dönen uçakların hasar görmüş bölgelerine odaklanmanın aldatıcı olabileceğini fark ederek, nitekim kritik olan hasarların geri dönemeyen uçaklarda bulunduğunu söyleyerek herkese büyük bir aydınlanma yaşatıyor.
Başka bir deyişle, uçakların daha sağlam olması için onarılması ve geliştirilmesi gereken kısımların geri dönmeyi başaran uçaklarda değil, geri dönmeyi başaramayan uçaklarda aranması gerektiğini savunuyor!
Bu bakış açısıyla, uçakların daha güçlü hale getirilmesinde büyük rol oynayan Wald’ın çalışması, hayatta kalma yanılgısının önemini ve tesirlerini gösteren en yeterli örneklerden biri olarak anlatılmaya devam ediyor.
Yani, bu kavram muvaffakiyet örneklerine odaklanarak başarısızlıkları göz gerisi etmemizle ilgili kıymetli bir mantık yanılgısına dikkat çekiyor.
Hayatta kalma yanılgısı, muvaffakiyete ulaşmış örneklerin göz önünde tutulması ve başarısız olmuş örneklerin göz arkası edilmesi durumunda ortaya çıkan bir yanılgıyı temsil ediyor.
Söz konusu kavram, insanların başarılı örnekleri referans alarak muvaffakiyete ulaşmak için gereken faktörleri yanlış değerlendirdiğini söz ediyor.
Buradan hareketle, başarısızlık kıssaları paylaşılmadıkça sadece başarılı örneklere bakarak eksik ve aldatıcı sonuçlara varacağımıza dikkat çekiliyor.
Bu sebeple, muvaffakiyete ulaşmak için muvaffakiyete ulaşan örnekleri dikkate aldığımız kadar, başarısız örneklerin de dikkate alınması gerektiği ve de başarısızlığa sebep olan faktörlerin tespit edilmesinin ve bu faktörlerden ders alınmasının muvaffakiyetin önünü açacağı belirtiliyor.
Özetle, hayatta kalma yanılgısından kaçınmak için, başarısızlık kıssalarına de birebir derecede değer vermek ve bu başarısızlıkları tahlil ederek, neden başarısız olunduğunu anlayarak bu bilgilerden ders çıkarmak gerekir.
