Eskiden Olimpiyat Oyunlarında Edebiyat, Mimari Gibi Sanat Dalları da Varken Şimdi Neden Hiç Yok?
Olimpiyatlar tarih boyunca yalnızca fizikî yeteneklerin ve sporun sergilendiği bir arena olmaktan öte kültürel ve sanatsal bir vitrin de olmuştu. 20. yüzyılın ortalarına kadar olimpiyat oyunları sanat alanında da büyük bir sahne sunsa da günümüzde sanat alanında madalya görmüyoruz.
Peki yıllardır neden ‘sanat dalları’ da olimpiyatlarda yer alırken artık bu türlü bir uygulamayı görmüyoruz?
Sanat kısımlarının da tıpkı spor kolları gibi kendi ortalarında yarıştığı bu heyecanlı arenada değişen ne oldu gelin birlikte bakalım.
Sanat kısımlarının olimpiyat programına dahil edilmesinin ardında pek çok sebep yatıyor.
20. yüzyıla kadar hem antik Yunan’dan gelen gelenekler hem de çağdaş olimpiyat hareketinin kurucusu Baron Pierre de Coubertin’in vizyonu bu gelişmenin altında yatan temel sebepti.
Antik Yunan’da sanat ve spor birlikte ilerliyordu; atlet ve sanatçı ortasındaki ahenk hem vücudu hem de zihni eğitmenin en ülkü yolu olarak görülüyordu. Baron Pierre de Coubertin, 1896’da çağdaş olimpiyatların tekrar başlaması sürecinde, olimpiyatların yalnızca fizikî değil; entelektüel ve sanatsal bir kutlama olması gerektiğini düşünmüştü.
1906’da “Le Figaro”da bu bahiste yazdığı makalede, olimpiyatların antik Yunan’daki ihtişamını tekrar kazanması için sanatın da bu büyük aktifliğin bir kesimi olması gerektiğini yazıyordu.
Sanat ve sporun bir ortada olması gerektiğine dair bu fikir, olimpiyatların daha kapsamlı ve eğlenceli bir kutlama olmasını amaçlıyordu.
Coubertin’in bu niyeti, 1908 Londra Olimpiyatları’nda hayata geçememiş olmasına karşın 1912 Stockholm Olimpiyatları’nda sanat müsabakalarının programa eklenmesiyle gerçekleştirilmişti.
Zamanında gerçekleşen bu müsabakalarda mimari, edebiyat, müzik, fotoğraf ve heykel olmak üzere beş ana kategoride madalyalar verilmişti. Sanat yapıtlarının yalnızca sporla ilgili olması ve daha evvel hiç sergilenmemiş olması kaidesiyle ödüllendirilen yarışlar, olimpiyatların entelektüel boyutunu pekiştirdi.
Sanat yarışları, 1920 Antwerp Olimpiyatları’nda geniş bir ilgi görmese de 1924 Paris Olimpiyatları ve 1928 Amsterdam Olimpiyatları’nda büyük bir ilgi topladı.
Bu periyotta, sanatkarlar ortasında Selma Lagerlöf ve Igor Stravinsky üzere isimlerin bulunması, müsabakaların itibarını artırmıştı. Bilhassa Amsterdam’da Paul Landowski’nin bir boksör heykeliyle kazandığı olimpiyat altını, sanat ve sporun kusursuz bir birleşimini sergiliyordu.
Ancak, 1949’da IOC’nin yaptığı bir kıymetlendirme sonucunda sanat müsabakalarının olimpiyatların amatörlük anlayışıyla uyuşmadığına karar verildi. Yarışlara katılan birden fazla sanatkarın profesyonel olması, bu durumu daha da belirginleştirdi.
1952’de sanat kollarının olimpiyatlarda olması reddedilince sanat yarışları büsbütün kategoriden çıkarıldı.
Olimpiyatların entelektüel bir vizyon taşımasının ardında yatan sanat kolları, vakitle tarihe karıştı. Bu alanlarda düzenlenen yarışlarda verilen madalyalı eserler de istisnalar dışında vakitle kaybolup gitti.
Sizce günümüzde sanat kısımlarının olimpiyatlarda olması mantıklı olur muydu?
