Eski Güvenlik Önlemlerinin Ne Kadar Korkunç Olduğunu Görünce Bu Fotoğraflara İnanmak İstemeyeceksiniz

Güvenliğimizin birinci önceliğimiz olmadığı vakitlerde kazalar yaşanana kadar hayat nasıldı? Bugün bile risk taşıyabilen onlarca objenin güvenliksiz kullanıldığı vakitleri gördüğünüzde bunların gerçek olmamasını umacaksınız.

Fotoğraflarla 1900’lü yılların başından 1970’lere kadar uzanarak; kent planlama ve iş güvenliğinden, yaratıcı ebeveynliklere kadar güvenlik standartlarını takip edeceğiz. 

Dünü, “bugünün gözlükleriyle” kıymetlendirmek yanlışsız olmasa da kurallarımız ve güvenlik eşyalarımızın olmadığı bir hayatta neler olduğunu böylelikle göreceğiz. Şimdiden uyaralım, görecekleriniz “şans yapıtı yaşamışlar.” dedirtecek tipten. 

Sizi zıvanadan çıkaracak trafiklerle başlayalım; 

Takvimler 1914’ü gösterirken Manhattan sokaklarında tam bir karmaşa hâkim. “Kaldırımda kalma” kültüründen evvel yolların egemenliği yayalardaydı. Bugün, etrafına bakmadan yaya geçidi olmayan yerlerden yürüme terimi olan “jaywalking”, 20. yüzyılın başında çok daha büyük bir meseleymiş. 

Yayaların etrafa bakmasını biraz olsun sağlasalar bile at otomobilleri ve otomobillerin de tıpkı yolu paylaşması tehlikenin boyutunu daha çok arttırmış. 1917 yılında Detroit’in hareketli caddelerinden Campus Martius’ta çekilen fotoğraf, kaosu gözler önüne seriyor. 

Tramvayları yerleştirirken yolcuların iniş ve binişlerinin tehlikesini hesaba katmışlar mıydı bilemesek de iki tarafından da araç trafiği geçen Michigan, Woodward tramvayı 1920’lerde hiç de inançlı görünmüyormuş. 

Şerit çizgileri üzere, var olmadığı vakitleri hayal etmemiz çok zor olan gelişimlerden biri de trafik lambaları.

Trafik ışıklarının şimdi yaygınlık kazanmadığı vakitlerde trafik polisleri, araçların inançlı geçişini sağlamak için yolda duruyorlardı.  

Ülkemizde de zıvana ismiyle bildiğimiz bu alanlar, dünyanın çeşitli yerlerinde onlarca yıl boyunca kullanımda kalmış. Farklı bir bilgi olarak; zıvana ve zıvanadan çıkmak kavramları trafik polislerinden çok daha evvel hayatımızdaydı. Yani internetteki yaygın bilgi hakikat değil.

Bir bilgi daha; birinci trafik ışıkları, arabaların üretiminden yaklaşık kırk yıl evvel tren yolları için Londra’da üretilmiştir. Arabaların de doğduğu kent Detroit’te yaşayan William Potts, birinci üç ışıklı trafik işaretini tasarlamış ve sarı ışığın tesiriyle kazaların azalmasını sağlamıştır.  

Park inşaatı yapmanın “çocuk oyuncağı” olduğu günler; 

Minik kollara ve bacaklara güvenerek hızlı ve kontrolsüz hareketlerin yapıldığı 1924 yılının parkları; bırakın emniyet için yapılan eklemeleri, oturmak yahut uçmadan oyuncakta kalmak için hiçbir şey barındırmıyormuş. 

Çocuklar düşerek öğrenir fakat oyun parklarının, düşüşü ve hasarı en aza indirmesini istememiz hiç de yanlış değil. 

“Bir an evvel uçmam lazım, emniyete gerek yok.” 

Çok özenilmiş ve şık duran bu icat, 1908 yılında yapılmış ve uçamamış. Havalanmamasına karşın, yapılırken güvenliğin unutulduğunu her noktasından anlayabiliyoruz.  

Fransız çok kanatlı “Marquis” uçamayarak bize; hayali “yürüyen uçak” yapmak isteyen genci hatırlatıyor. 

Hızlı ve korkusuzlar; 

1931 yılında açıldığı günden bugüne hâlâ yarışlara sahne olan Donington Park’ta (İngiltere) 13 Mayıs 1933 tarihinde yapılan yarıştan bir manzara. Güvenlik tedbirleri değişse de, o vakitlerden beri değişmeyen adrenalini, şoför B. Sparrow’un keskin hareketinde görebiliyoruz.  

Austin 7 grubunu 1937 yılında Brooklands’te görüyoruz. İnce lastiklerin, dönüşleri denetimsiz hâle getirdiği aracın, kapısız ve büyük olasılıkla kemersiz imajıyla yarışa hazırlandığını anlıyoruz. 

Fotoğraftan sonrasını düşünmek istemiyoruz. 

Kimin icat ettiğini bilmediğimiz bu ekipman, çiftleri birbirinden ayırmasa da yüreğimizi yerinden çıkaracak kadar ürkütüyor. 1937 yılında bebekleriyle buz pateni yapmak üzere farklı bir fikre sahip çiftin, fotoğrafın akabinde bebeklerini inançta tuttuklarını umuyoruz. 

Çocuk koltuğu koşulunun detayları belirtilmeyince; 

Buz pateni yaparken olduğu üzere bebeklerini gözlerinin önünden ayırmak istemeyen ailelerin, araba kullanırken kullanabileceği pek çok koltuk tasarımı yapılmış.

Ne kadar tehlikeli olduğunu anlatmamıza gerek kalmayan bu tasarımlardan birincisi 1933 yılında Bunny Bear Company tarafından çıkarılmış ve yıllarca da çeşitlemeleri kullanılmaya devam etmiş.  

“Arka koltukta ve emniyet kemeri takılı” cümlesini tek başına duysak, çocuklarımız için bugün kullandığımız araç koltukları üretilmeden evvelki yıllarda rahatlatıcı bir gelişme olarak görebilirdik.

“Çocuklar için güvenlik” sloganıyla pazarlanan ve çocuğun ayağa kalkması, özgür olabilmesi imkânı tanıyan “emniyet kemeri” bize çok fazla kelam bırakmıyor. 

Aracın koltuğuna çocuğumuzu oturtmamayı başarıp başka bir koltuğa geçirdiğimizde, 1958 yılında hâlâ çok büyük eksiklerin olduğunu anlıyoruz. Araca hiçbir biçimde bağlı olmayan bu ikinci koltuğun yerinde kalmasını sağlayan şey, şoförün kolu ve biraz baht. 

Yükseklik korkusu mu dediniz? 

Fotoğraflarda hiçbir korku ve emniyet görünmüyor. Yeşil ekran önünde, bir stüdyoda çekilmiş üzere duran bu fotoğraflar gerçek. 1950’den 1970’lere kadar uzanan müddette Snow King telesiyejlerini ziyaret eden insanları görüyoruz.  

Fotoğrafın görüntüyü alması maksadıyla perspektifi, kasıtlı olarak yüksek gösteriyor olsa da hiçbir demir çubuk yahut güvenliğin olmaması bizi korkutmaya yetiyor. Bugün kış sporları ve turizminin hâlâ tercih edilen tesislerinden olan Snow King, Jackson Wyoming’de 1936 yılından beri hizmet veriyor.  

Senin orada ne işin vardı ki? 🙁 

A-abi o kelam o denli değildi; 

“Bana balık verme, balık tutmayı öğret.”; hayır hayır, sen en uygunu bana oltayla yüzmeyi öğret. 

Nedendir bilinmez lakin 1930’larda çocuklarına yüzme öğreten ebeveynler, güvenlik tedbiri olduğunu düşündüğümüz bu oltaları kullanmışlar. 

İş güvenliği mi? Akrobasiyi deneyin. 

3 Aralık 1915’te Brooklyn Köprüsü’nün bağlantılarını boyayan personeller. New York Belediye Arşivleri’nden alınan fotoğraf, Eugene de Salignac tarafından çekilmiş ve yıllarca gün yüzüne çıkmayı beklemiş.  

Meşhur öğlen molası; 

Zamanın en meşhur ve güvenliksiz fotoğraflarından olan “Bir Gökdelen Doruğunda Öğlen Yemeği”, 20 Eylül 1932 yılında Charles Clyde Ebbets tarafından fotoğraflandı.

11 emekçinin hiçbir güvenlik tedbiri olmamasına karşın cesur ve sakin görünen hâlleri, o yıllarda olağan olsa da bugün müsabakayı hiç istemeyeceğimiz bir sahne. 

Usta fotoğrafçı Ebbets, bu ölümsüz anı fotoğraflarken diğer bir fotoğrafçının objektifine yansımış; anlaşılan o ki fotoğrafçılık da demir personelliği kadar tehlikeliymiş.  

Öğle yemeğinin bugüne kadar onlarca tekrarı oluşturuldu. Birebir riske girmeden dijital olarak oluşturulan bu imajlar size yetmez ise Rockefeller Center’ın çatısına yerleştirilmiş olan seyir demirini tercih edebilirsiniz. 

Güvenliğin olmadığı anlarda kazalardan hasar almamak, bahta bırakılıyor. Çeşitli testlerle kaza riskinin ölçülmediği alan ve eşyalarda, çoğunlukla yaşanan kazaların sonucunda tedbirler alınmaya başlanmış. Önlemlerinizin çok olduğu, inançlı ve sağlıklı günler dileriz.

Tarihî fotoğrafları derlediğimiz öbür içeriklerimiz: