Dünyanın Dört Bir Yanında Taksilerin Sarı Olması Bir Tesadüf mü Yoksa Bilinçli Bir Tercih mi? (Londra’nın Siyah Taksileri Hariç)

Geçmişten bugüne gördüğümüz her manzarada taksilerin renklerinin yıllardır birebir olduğu dikkat çekiyor. Bunun sizce özel bir sebebi olabilir mi?

Her rengin elbette tarihi bir irtibatı olduğu üzere taksilerde de bu çeşit bir temas olduğunu düşünmemiz çok olağan. Fakat bir dakika! Londra’daki taksiler neden sarı değil de siyah?

İşte artık daha baş karıştırıcı bir hâl aldı. Öyleyse istisnalar kaideyi bozmaz diyerek gelin bu istisnanın sebebi neymiş bir bakalım.

Tüm taksiler sarıdır diye genellemek yanlışsız olmasa da sarı, taksiler için ayırt edici bir renk.

Renk ve taşıtlar ortasındaki ilginin şaşırtan derecede erken bir tarihe işaret ettiği muhtemelen uydurma olmayan bir öykü. Renklerin kültürel manaları ve tarihini inceleyen Jude Stewart, sarının kökeninin İtalya’ya, 15. yüzyıla kadar uzandığını söylüyor.

Ancak bu öykünün gerçek olup olmadığının bir netliğe kavuşmadığını da belirtiyor. Kıssaya nazaran, posta sistemleriyle uğraşan Francesco Tasso adında bir kişi, sistemlerini geliştirmek ve merkezileştirmek için ıslahatlar başlatmıştı.

Bu reformlardan biri de kestirim edeceğiniz üzere dağıtım araçlarını sarıya boyamak oldu.

Çünkü sarı renk, politik olarak kimseyi rahatsız etmeyecek nötr bir renkti. Birçok farklı renkteki taksiler arasında sarıya yönelişin önünü açan isimlerden biri ise Albert Rockwell oldu. Rockwell, 1908’de Yellow Cab Company kurarak tarihe damgasını vurdu.

Eşi Nettie’nin önerisiyle taksilerini sarıya boyayarak şehirlerin gri tonlarının ortasında parlayan bir renk doğurmuş oldu. Sarı, yalnızca göze çarpmakla kalmıyor; birebir vakitte uzak aralarda dahi kolaylıkla fark ediliyordu. Hasılı hanımcılık bu sefer kazanmadı, kazandırdı.

Rockwell’in şirketinin akabinde John Hertz’in de Chicago merkezli Yellow Cab Company şirketi renk konusunda öncü hâline geldi.

Hertz, kendi taksilerini üretmeye başladı ve 1915 yılında 40 taksiyle Yellow Cab Company’yi kurdu. Sarı, gitgide kentlerin sokaklarında dolaşan ikonik bir renk hâline geldi.

Taksi tarihinde sarının yolculuğu, yalnızca bir renk değişimi değil; aynı vakitte rekabetin ve işletme stratejilerinin bir yansıması olarak da kıymetlendirilebilir. Taksi hizmeti de bu devirden itibaren bir meslek hâline geldi.

Bu rengin tercih edilmesi ise tesadüf değildi elbette.

Dünyanın farklı bölgelerinde, tıpkı Londra örneğinde olduğu üzere tipik sarı taksiler görmek her vakit mümkün değil. Lakin çoğunluğa baktığımızda taksilerin sarı olması kozmik bir şey. Sebebi ise sarı rengin trafikte daha kolay ayırt edilebilir ve müşteriler için süratli görünme imkanı sağlayabilir olduğu.

Yalnız bununla da sonlu değil! Sarı, birebir vakitte itimat ve profesyonellikle ilişkilendiriliyor. Bu yüzden beşerler, hiç tanımadıkları bir araca binerken bir inanç ararlar. Bunu da ruhsal olarak bilinçaltına göndermenin yolunu sarı renkte bulmuşlar.

Bazı bölgeler taksilerin sarı renkleriyle özdeşleşmiş durumda.

Örneğin New York, taksilerin çıkış noktası olduğundan mıdır bilinmez sarı taksileriyle meşhurdur. Hatta New York’ta geçen bir dizi ya da sinema izlediğinizde tarihi ne olursa olsun kesinlikle sarı taksilere rastlamışsınızdır.

Çok az aracın sarı renkte olmasıyla da bu rengin seçilmiş olma ihtimali kuvvetle mümkündür. Lakin saydığımız sebepler, bu durumu daha güzel açıklıyor. Kimi bölgelerde farklı renkte taksiler de elbette mevcut. Mesela Londra’da siyah taksiler olduğu üzere Manhattan’ın kuzeyinde de yeşil taksiler var.

Peki Londra taksileri siyah rengiyle nasıl ikonik bir hâl aldı?

Coventry’de Carbodies tarafından üretilen FX3, bugün klasik Londra taksilerinin birinci versiyonuydu. Başlangıçta akaryakıtlı motorlarla çalıştırılan FX3’ler, yüksek kilometre yapmak zorunda kalan taksiciler için ekonomik değildi. Bu nedenle, 1954’te Austin tarafından dizel motorlarla değiştirildi.

Austin FX3, tüm siyah taksilerin genel görünümünü belirleyerek ve Londra’daki tüm taksilerin siyah olma eğilimini başlatmış oldu. Evvelden 1948’e kadar taksiler farklı renklerde üretiliyordu fakat FX3 standart olarak siyahtı ve başka renkler için ekstra fiyat alınıyordu.

Filo sahipleri için ekstra maliyet büyük bir yük olduğu için birden fazla FX3 fabrika siyah renginde kaldı.

İlginizi çekebilecek öteki içeriklerimiz: