Botsvana, Yoksulluk Çeken Ülkelerle Çevrili Afrika’da Ne Yaptı da Bu Kadar Zengin Olmayı Başardı?
Yoksulluk çeken Afrika kıtasındaki ülkeler, sömürge ülkeleri olarak karşımıza çıkarken bunlardan bağımsız, yüksek geliriyle dikkat çeken bir ülke var: Botsvana.
Az gelişmişlik sıkıntılarıyla karşı karşıya olan Afrika ülkeleri ortasında Botsvana’nın yeri ayrı. Zira kendisi Afrika’nın İsviçre’si olarak isimlendiriliyor.
Üstelik bağımsızlığını kazanmasıyla da öne çıkan bu ülke, son yıllarda büyük bir ekonomik gelişmişlik seviyesine sahip. Pekala Botsvana, Afrika ülkelerinin yoksulluk yazgısından sıyrılarak bunu nasıl başardı?
Kolonizasyon sürecinin akabinde bağımsızlığını kazanan ülkeler ortasında Botsvana yer alıyor.
Güney Afrika’da yer alan Botsvana, 1966’da bağımsızlığını elde ettikten sonra ekonomik olarak gelişmelere de kapı araladı. Şaşırtan biçimde bu süreci ekonomik bir büyüme ile ilerleten ülke, eğitim ve sıhhat üzere yatırımlarla kalkınmayı başardı.
İstikrarlı bir hükûmet ile yönetilen Botsvana’da aslında daha garip bir şey var. Bağımsızlığını kazandıktan çabucak sonra keşfedilen elmas madenleri, ülkeyi varlıklı yapan ender örneklerden birisi. Ülkenin öteki Afrika ülkelerinden daha düzgün durumda olması da elmas ve nikel madenlerinden elde edilen gelirlerle açıklanabiliyor.
Bir vakitler memleketler arası yardım alırken, fon finanse eden ülkeler ortasına girdi.
1966-2006 yılları ortasında yıllık ortalama %9’un üzerinde bir büyüme gösteren Botsvana, memleketler arası yardım alan ülkeler listesinden çıkıp Milletlerarası Para Fonu’nu finanse eden bir ülke pozisyonuna yükseldi. Lakin elbette bu ekonomik büyüme, tek başına kalkınmış bir ülke olma yeterliliğini sağlamıyor. Zira bir ülkenin gelişmişlik düzeyi, sırf para ile değil; eğitim, kültür, siyasetin toplamıyla ortaya çıkıyor.
Yüksek bir ulusal gelire sahip Botsvana’da birçok sıhhat sorunu da mevcut. Bilhassa HIV ve AIDS üzere salgınlar, toplumsal problemler yaşatıyor. Nüfusun büyük bir kısmının HIV pozitif olduğu söyleniyor. Ancak hükûmetin takviyesi burada da öne çıkıyor. Zira halka, ücretsiz antiretroviral ilaç dağıtarak bu problemle başa çıkmaya gayre tediyor.
Ekonomik olarak büyük ölçüde madenciliğe bağımlı olan Botsvana, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın büyük bir kısmını buradan elde ediyor.
Ülkede ziraî üretim sonlu. Bu yüzden hükûmetin ekonomiyi çeşitlendirmek için teşebbüslerde bulunması gerekiyor. Dış ticarette ise en büyük ticaret partneri Güney Afrika. Ülkenin ihracatında elmas, önemli bir yer tutarken; ithalatında da işlenmek için gelen elmaslar öne çıkıyor.
Türkiye ve Botsvana’nın ticari ilişkileri biraz sonlu kalsa da Türkiye’nin Botsvana’ya yaptığı makine ihracatı, ülkeler ortasındaki ticaret hacminin büyümesi için bir fırsat kapısı aralıyor.
Afrika’nın istikrar ve kalkınma konusunda en dikkat çeken ülkelerinden birisi olan Botsvana, gelirini elmas ihracat ve ithalatından alırken hâlâ dünyanın en varlıklı ülkeleri ortasında birinci 10’da bile yok.
