Bir Zamanlar Kanada’da Margarinin “Sarı” Renkte Olmasının Neden Yasak Olduğunu Öğrenince “Çok Haklılarmış!” Diyeceksiniz

Bugün sofralarda eksik olmayan, aslında sağlıklı olduğu da pek söylenemeyen margarin, aslında yüzyıllar evvel III. Napolyon’un talebi üzerine bulunmuştu. O günden bugüne dek geleceği akla bile gelmeyen margarin, çeşitli yasaklara da kurban gitmişti.

Dünyaya yayılmaya başlayan margarin için ses getiren yasaklama rengiyle ilgiliydi. Günümüzde beyaz renkte görünen margarin, birinci devirler sarı renkteydi.

İşte yasağın sebebi de buydu: Margarin, sarı renkte olmamalıydı!

III. Napolyon, Fransa-Prusya savaşında orduları besleyecek ekonomik bir alternatif arıyordu.

Çözümü de bir yarış düzenlemekte buldu. Kimyager Hippolyte Mege-Mouires, 1870’lerde, sığır yağını ve sütünü işleyerek tereyağına emsal bir ezme olarak margarini tasarladı ve kazanmıştı. İnci tanesi beyazlığında nitelendirildiği için Yunanca inci manasına gelen “margaran” ismini almıştı.

Üretiminden itibaren tüm dünyaya yayılan margarin, Amerika’da tartışmalara sebep olmuştu. Tereyağından uygun fiyata mâl edilen margarini halk, bir türlü içine sindiremedi. O denli ki Amerika’da 1886’da Oleomargarine Yasası ile yasak bile koyulmuştu.

Aynı yasak Kanada’da da süt sanayisinin korunması mucibince kabul edilmişti.

Her ne kadar tereyağı üreticileri margarin üretimine itiraz etse de II. Dünya Savaşı ile oluşan yoksulluk, bu yasağı esnetmeye yetmişti. 1949’da Quebec ve Prens Edward Adası dışındaki tüm eyaletlerde yasak kaldırıldı. İlerleyen yıllarda bu iki yerde de yasak kalkacaktı.

Ancak yasak konusu hiçbir vakit tam manasıyla sona ermedi. 1950’lerde mahkemeler, margarin yasağının eyalet yetki alanı olduğunu söyleyerek margarin rengi üzerinde düzenlemelere bile gidilmişti. Ancak beyhude, düzenlemeler de eyaletlere nazaran değişiklik gösterdi.

Kanada’da kimi eyaletler, margarinin sapsarı olmasını mecburî tutarken birtakım eyaletler de renkli olmasını yasadışı kabul etti.

Bazı üreticiler ise bu durumu büsbütün beyaz bir margarin satmak yerine tereyağına misal formda olması ismine paketin içinde sarı besin boyası satarak aştı. Tüketiciler ise margarini kullanırken bu boyayı üzerine dökebiliyordu. Lakin bu durum da tereyağı ve margarinin ayırt edilebilme özelliğini yitirdiği için 1987’de margarin, büsbütün yasaklandı.

Kanada’da üretim yapan Unilever şirketi, bu duruma karşı itiraz edince 1995’te Ontario ve 10 eyalette margarinin sarı renge sahip olmamasına dair bulunan yasak kaldırıldı. Yavaş yavaş tüm eyaletlerde kısıtlamaların kaldırılması yerini 2008’de büsbütün yasağın feshine bıraktı.

Tereyağı ile karıştırılmaması adına getirilen bu yasak ise günümüzü kapsamıyor.