Bilim Kurgu Filmlerinin Gerçeğe Dönüştüğü Olay: Bir Robotun Tarihte İlk Kez İnsan Hayatına Mal Olduğu Kaza
1979 yılında Ford Motor Company’de çalışan 25 yaşındaki Robert Williams, robot teknolojisinin yol açtığı trajik bir kazanın kurbanı oldu.
25 Ocak 1979 günü, Michigan’daki Ford Motor Company döküm fabrikasında çalışan Robert Williams, bir robot tarafından öldürüldü. Bu olay, robotların insan hayatına yönelik birinci ölümcül müdahalesi olarak tarihe geçti.
Peki, olay nasıl gerçekleşti ve sonuçları neler oldu? İşte detaylar…
Robert Williams’ın misyonu, büyük bir raf ünitesine çıkarak oradaki kesimlerin sayısını manuel olarak denetim etmekti.
Beş katlı makine, gerçek sayıları veremediği için Williams’ın bu işi yapması gerekiyordu. Williams raf ünitesindeyken modülleri toplamakla misyonlu bir robot kol da birebir anda çalışıyordu.
Sessizce yaklaşan robot kol, genç personelin başına çarptı ve onu anında öldürdü. Robot çalışmaya devam etti lakin Williams’ın cesedi 30 dakika boyunca fark edilmedi.
Olayın akabinde yapılan incelemelerde, Williams’ı koruyacak hiçbir güvenlik tedbirinin olmadığı ortaya çıktı. Robot kolun yaklaşmakta olduğunu bildiren bir alarm yoktu ve robotun insan varlığını algılayıp hareketini durduracak bir teknolojisi bulunmuyordu.
1979 yılındaki yapay zekâ teknolojisi, bu türlü bir mevtin önüne geçmek için gereğince gelişmiş değildi.
Jüri, robotun dizaynında gereğince dikkatli davranılmadığına karar verdi ve Williams’ın ailesine, 10 milyon dolarlık tazminat ödendi.
Williams’ın vefatından iki yıl sonra benzer bir olay Japonya’da yaşandı. 37 yaşındaki Kenji Urada, bir robot kol tarafından kazara itildi ve hayatını kaybetti.
Günümüzde Uber ve Tesla üzere şirketlerin otonom araçlarının karıştığı kazalar ve yol açtığı vefatlar; robotların, beşerlerle inançlı bir halde nasıl etkileşime gireceği konusundaki tartışmaları tekrar alevlendirdi.
Her ne kadar birçok güvenlik önlemi alınmış olsa da sorun büsbütün çözülebilmiş değil.
Bu vefatlar, robotların kasıtlı olarak insanları öldürmediği, bilakis büsbütün kazara meydana geldiği durumlar.
Ancak bilim kurgu sinemalarındaki üzere robotların kendi iradeleriyle insanlara ziyan verme mümkünlüğü, kamuoyunda kaygı yaratıyor. Oxford Üniversitesi Bilgisayar Bilimi Kısmı’ndan Shimon Whiteson, bu kaygıyı “antropomorfik yanılgı” olarak tanımlıyor.
Bu yanılgıya nazaran insan gibisi zekâya sahip bir sistemin, insan gibisi dileklere da sahip olacağı varsayılıyor. Meğer Whiteson’a nazaran, bir sistem sadece ona verdiğimiz arzulara sahip olur.
