Başka Bir Örneği Yok: İsmini Hem Ülke Hem Kıta Olarak Duyduğumuz Avustralya, Nasıl İkisi Birden Olabiliyor?
İsmini ülke olarak da kıta olarak da duyduğumuz Avustralya, nasıl oluyor da iki özelliği de taşıyor? Üstelik dünyada bunun öbür örneği bile yok!
Kıtalar ortasında en küçüğü olan Avustralya, Hint Okyanusu’ndan Pasifik Okyanusu’na kadar uzanıyor. Hem ülke hem de kıta olan bu uçsuz bucaksız yer, eşsiz birçok özelliğe sahip.
Dilerseniz bağımsız bir devlet olan Avustralya’nın özelliklerine göz attıktan sonra nasıl hem kıta hem ülke olabildiğini görelim.
Avustralya hakkında biraz bilgi edinelim.
- Avustralya’nın resmî lisanı İngilizce.
- Yaklaşık 25 milyon nüfusa sahip.
- 7.7 milyon km²lik yüz ölçümü ile dünyanın en büyük 6. ülkesi.
- Benzersiz ekosisteme ve canlı cinslerine mesken sahipliği yapıyor.
- Yerli halkını Aborjinler oluşturuyor.
- Başkenti Canberra.
- En büyük kenti Sydney.
- Madencilik, tarım, hizmet gibi çeşitli bölümlere ve gelişmiş iktisada sahip.
Peki “kıta” dediğimiz şey tam olarak ne?
“Kıta” terimi genellikle coğrafik, jeolojik ve bazen de kültürel kriterlerle tanımlanan; Dünya yüzeyindeki çeşitli büyük, daima kara kütlelerinden birini söz etmek için kullanılır. Lakin kesin olarak sonlandırılmadığı için hangi açıdan bakıldığına nazaran değişiklik gösterebilir.
Arazi alanı, sonlar, tektonik plakalar, insan faktörleri üzere birtakım kriterleri vardır. Örneğin bazen kültür, lisan, tarih gibi insan ögeleri da kıtanın tanımlanmasında rol oynayabilir. Kuzey ve Güney Amerika da kültürel ve jeolojik benzerlikler nedeniyle tek bir kıta olarak sayılır mesela.
Avustralya’yı kıta yapan ne pekala?
Az evvel bahsettiklerimizden anlayacağınız üzere kıta kavramı biraz esnektir. Geneline baktığımızda bu bağlamda Avustralya hem jeolojik hem de coğrafik kriterlere dayanan; tektonik bağımsızlık, izolasyon, kara alanı, ekosistem benzersizliği, insan yerleşimi, coğrafik bütünlük, sınıflandırmada fiyatlık gibi faktörlerden kıta olma özelliği taşır.
Kara kütlesinin üzerinde yer alan devlet, birebir vakitte bağımsız bir ülke.
Avustralya ülkesi, İngiliz Parlamentosunun kıtadaki 6 başka İngiliz kolonisini tek bir egemenlik altında birleştirdiği 1901 yılında resmî olarak kuruldu. O vakitten itibaren Avustralya, kendi iç işlerini yönetti ama dış siyaseti İngiliz hükûmeti tarafından belirlenmeye devam etti.
1931 yılında ise yeni bir yasa onaylandı ve Avustralya tam hâkim bir ülke hâline geldi. İşte o yıllardan beri bir kıta olmasının yanı sıra bağımsız bir ülke olarak da kabul ediliyor. Yani “Avustralya” kıta ve bağımsız bir ülke olarak iki farklı tanımlamayı içeriyor.
Avustralya ile ilgili öbür içeriklerimize göz atmayı unutmayın:
