Basit Bir Yazılım Hatasının Yol Açtığı En Ölümcül Uçak Kazası: 189 Kişinin Hepsi Hayatını Kaybetmiş!
2018 yılında Endonezya’da yaşanan uçak kazası, hiç elbet en ölümcül kazalardan biriydi. Mürettebat dahil olmak üzere uçaktaki herkes hayatını kaybetmişti. Üstelik sebebi, bir yazılım hatasıydı…
Pilotlar tecrübeli, uçak ise yeniydi lakin uçaktaki yazılımsal bir yanılgıyla başlayan talihsizlikler bir dizi kusur zincirine yol açarak bahtsız bir sona yanlışsız gidecekti.
Kısa ve sıradan bir uçuş olarak başlayan seyahatin 11. dakikanın sonunda, 189 canı alacak bir faciaya nasıl dönüştüğünü anlatalım…
En bilindik hava yollarından birinin uçağı, kısa bir uçuş için havalanacaktı.
Endonezya’nın görece uygun fiyatlı hava yolu şirketlerinden biri olan Lion Air, birçok kişinin en çok tercih ettiği şirketlerden biriydi. Her gün kısa, iç sınır uçuşları yapmaya alışık olan Lion Air Boeing 737 Max uçağı, 28 Ekim 2018 tarihinde, 1.5 saat sürecek yurt içi bir uçuşla Endonezya’daki Bankga Adası’na varmak için kalkışa geçecekti. Uçak da nispeten yeni sayılırdı, yalnızca 900 saatlik uçuş yapmıştı.
Uçağın kaptanı, 6000 saat uçuş deneyimine sahip 31 yaşındaki Bhavye Suneja’ydı. Yardımcı pilot ise 5200 saat uçuş deneyimine sahip 41 yaşındaki Harvino’ydu. 9’u uçuş takımından oluşan 189 kişiyi barındıran uçağın çabucak hemen yarısında savcı ve polis üzere memurlar vardı.
Pilot ile yardımcı pilotun gösterge panelinde uyuşmazlıklar vardı.
Yardımcı pilot, knot (uçağın performans ve aerodinamik hesaplamalarında kullanılan ana sürat) düzeyini kaptan pilota iletiyordu. Kaptan ve yardımcı pilotun kendi ekranlarında gördüğü knot düzeyi, farklı kaynaklardan gönderildiği için birbirlerinin ekranını denetim etmeleri gerekiyordu.
Yardımcı pilot, sürat göstergesinin 80 knot’a ulaştığını kaptan pilota bildirdiğinde kaptanın göstergesinde 78 yazıyordu. Sadece 2 ünitelik bir fark olduğundan rastgele bir anormallik başta dikkat çekmemişti. Daha sonra uçak kalkışa geçtiğinde pilota titreşimle ikaz veren sistem devreye girdi ve dakikada 1000 fit hızla yükseliyorlardı.
Pilotlar dışında kimse bir sorun olduğunu fark etmemişti. Hava suratı göstergelerindeki farkın gittikçe açılmasının yanı sıra irtifa düzeylerinde de büyük farklar ortaya çıkmıştı. Uçak, burun aşağı gidiyordu ve kaptan da burnunu kaldıramıyordu.
Uçakta bulunan sistem, kazaya sebep olacaktı.
Uçağın kendi kendine burun aşağı gitmesinin sebebi ise hâlihazırda sahip olduğu, MCAS adlı bir sistemdi. MCAS yüzünden uçak, düşük süratlerde ve yüksek burun açısında havada tutunamama durumunda otomatik biçimde burun aşağı giderek uygun açıya gelecekti.
Bu olayda da sistem, kaptanın arızalı olan ekranından devamlı komut aldığı için burun aşağı gitmeye devam etmişti. Hatta MCAS, en az 10 sefer devreye girmişti.
Henüz 11 dakika evvel kalkan uçak, Java Denizi’ne çakıldı.
Burun aşağı ilerleyen uçak ne yazık ki denize düştü. Uçakta mürettebat dahil hayatta kalan kimse olmadı… Suyun 35 metre dibinden çıkarılan uçakta sağlam kalan tek şey karakutulardı ve sorunun MCAS olduğu çabucak anlaşılmıştı.
İşte bu kaza tarihe en ölümcül kazalardan biri olarak kazındı. Boeing şirketi ise yanlışını kabul etti ve Boeing 737 Max uçaklarının kullanımı süreksiz müddetliğine yasaklandı.
Uçak kazalarıyla ilgili başka içeriklerimiz:
