Antik Çeşmeler Binlerce Yıl Önce Herhangi Bir Motor Sistemi Olmadan Nasıl Çalışıyordu?
Antik çağlarda su taşıma teknikleri, mühendislik harikalarıyla birleşince ortaya değişik yapılar çıkmış. Bunlardan birisi de motorlar olmadan çalışan çeşmeler.
Bugün, suya kolay bir biçimde erişebiliyoruz. Lakin antik dönemlerde durum bu türlü olmadığı için beşerler, farklı yollar aramaya başladılar.
İşte bunlardan birisi de motorsuz çalışan çeşmelerdi. Sahi, antik çeşmeler motor olmadan nasıl çalışıyordu?
Antik çağlarda kullanılan en yaygın prosedür, suyun doğal akışını kullanarak yerçekimini avantaja çevirmekti.
Bu tekniğe “sifon” tekniği de deniyor. Sifonlar, eğimli yerde suyu, boru yahut kanal aracılığıyla bir noktadan bir öteki noktaya taşıyan sistemlerdi. Bu prosedür sayesinde su, bir kaynaktan çeşmelere, hamamlara yahut su depolarına aktarılarak güç harcamadan su hareket ettiriliyordu.
Roma İmparatorluğu, bilindiği üzere dünyada mühendislik konusunda ileri bilgiye sahip bir uygarlıktı. Roma’daki mühendisler, suyu taşımak için de elbette bir sistem geliştirdi: Akvedük sistemi.
Bu sistem ile su, geniş taş ve tuğla borularla uzun aralara taşınabiliyordu.
Sistem, yerçekimi ile çalışıyordu ve suyun devamlı olarak akışı sağlanıyordu. Böylece Roma’nın her yerinde su gereksinimi da karşılanmış oluyordu. Akvedükler, su taşınırken sızmasını engelleyecek halde dikkatli bir biçimde inşa ediliyordu.
Yalnızca işlevsel değil, görsel olarak da mükemmel izler bırakan bu yapılar, öteki uygarlıklara da ilham vermişti. Bunlardan birisi de Osmanlı Devleti’ydi. Bilhassa İstanbul’da su yolları ve çeşmeler epey yaygındı.
Roma mühendislerinin izlediği yolları izleyen Osmanlı mühendisleri, bu sistemi daha da geliştirerek aktif bir formda kentin her bir tarafında da kullanmayı başarmıştır.
