1 Saatin 60 Dakika Olmasının Arkasındaki İnanamayacağınız Tarih (Sümerlilere Kadar Dayanıyor!)

Gündelik hayatımızın değişmez bir kesimi olan saat kavramı, aslında çok daha karmaşık ve eski bir geçmişe dayanıyor. Pekala, neden 1 saat 60 dakikadan oluşuyor?

Saatlerin nasıl çalıştığını hepimiz biliyoruz. Fakat durup 1 saatin neden 60 dakika olduğunu hiç düşündünüz mü?

İşte tarih boyunca bu süreci şekillendiren farklı gelişmeler…

Zamanı bölmek fikri, binlerce yıl öncesine dayanıyor.

Eski uygarlıklar, günleri, ayları ve yılları gökyüzüne bakarak ölçüyorlardı. Lakin saatleri dakikalara bölmek, o kadar da kolay bir süreç değildi. Bu sistemin kökeni, Sümerlilere kadar uzanıyor. Onlar, günümüzde kullandığımız 10’lu sistem yerine 12’li ve 60’lı sistemleri tercih ediyorlardı.

Bu tercih, sayı sistemlerinin farklılığına dayanıyordu. 12’li sistem, bir elin parmak boğumlarını kullanarak sayma alışkanlığından gelirken 60’lı sistem ise daha az tekrarlayan ondalık kesirler sunduğundan, pratik bir tahlil sunuyordu.

Medeniyetlerin gelişmesiyle, Babilliler de vakit kavramını şekillendirmede kıymetli bir rol oynadılar.

Bir çemberi 360 derece olarak tanımlayan Babilliler, tıpkı zamanda bu dereceleri 60’lık dilimlere bölerek açıların ve zamanın ölçümünde değerli bir adım attılar. Bu sistem, daha sonra Yunanlar ve Romalılar tarafından da benimsendi.

Babilliler, yılı yaklaşık 360 gün olarak kabul ediyor ve her bir günün güneşin gökyüzündeki hareketine karşılık gelen 1 dereceye denk geldiğini düşünüyorlardı. Anlayışları, vaktin daha küçük ünitelere bölünmesine taban hazırladı.

Saatlerin dakikalara ve saniyelere bölünmesi ise büsbütün astronomi ile ilgilidir.

14. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan mekanik saatler, sadece bir akrep içeriyordu. Dakika ve saniyeler, o vakitler yalnızca teorik kavramlardı. Lakin 16. yüzyıl astronomları, gökyüzünü daha hassas ölçümlerle incelemek istediklerinde dakikalar ve saniyeler fiilen kullanılmaya başlandı.

Bu periyotta Tycho Brahe üzere bilim insanları, göksel hareketlerin ölçümlerinde dakikalık ve saniyelik doğruluk arayışı içindeydiler.

Kepler’in gezegen hareketleri kanunlarını ve Newton’un yerçekimi teorisini geliştirmesi de bu dakik ve hassas vakit ölçümlerine dayanıyordu.