Yunan Mitolojisinde ‘Paris’in Aşkı Uğruna Başlayıp’ Dahiyane Bir Stratejiyle Sona Eren Truva Savaşı’nı Bilinmeyenleriyle Anlattık

Tarihin gördüğü en büyük savaşlardan bir tanesi olarak kabul edilen efsanevi Truva Savaşı, Yunan mitolojisindeki öykülere nazaran Paris’in Helen’i kaçırması ile başlar. Truvalılar ve Akalar ortasında yaşanan bu destansı savaşın kıssası İlyada ve Odysseia isimli yapıtta çok ayrıntılara girilmeden anlatılmıştır. Gelin şu öyküyü bir de biz anlatalım.

Yunan mitolojisinin rabler, yarı rabler ve efsanevi yaratıklarla dolu öyküleri var. Elbet bunlar ortasında en dikkat çekenlerden bir tanesi bizim topraklarımızda yaşanmış olan Truva Savaşı’dır. Bu efsanevi savaşın başlamasının nedeni ise aşktır. Truvalı Paris, Akaların Hükümdarı Menelaos’un karısı Helen’i kaçırınca iki medeniyet silahları kuşanır ve yıllarca sürecek bir savaş başlamış olur. 

Truva Savaşı kendi başına bile anlatılması keyifli bir öykü olsa da bu işin bir de öncesi ve sonrası var. Zira Yunan mitolojisindeki hikayeler son derece âlâ kurgulanmış ve neden sonuç alakaları içerdiği için bir ortada incelenmesi gereken metinlerdir. İlyada ve Odysseia isimli yapıtta kıssanın bir kısmını görüyoruz lakin gelin biz size bu işin perde ardında ve sonrasında neler olduğunu da anlatalım.

Her şeyi başlatan Paris’in yargısı oldu:

Daha sonra Akhilleus’un annesi ve babası olacak olan Thetis ve Peleus, evlenme merasimlerine Zeus dahil pek çok tanrıyı davet ederler, Eris hariç. Davet edilmediği için sonlanan Eris düğünü basar ve ‘En hoş olan için!’ diyerek salona altın bir elma fırlatır. Hera, Athena ve Afrodit çabucak elmayı almak için atılırlar. Hiçbiri alamaz ve hepsi elmanın kendisine ilişkin olduğunu yani en hoş olduğunu söyler. Karar Zeus’a kalır.

Zeus hiç o toplara girmek istemediği için bir ölümlü olan Troyalı yani Truvalı Paris’i çağırır ve hangisinin en hoş olduğunu seçmesini ister. Çünkü Paris adaletli bir insan olarak tanınır. Hermes yol gösterir ve üç tanrıça ile Paris, seçimin yapılması için Ida Dağı’na sarfiyatlar.

Her biri Paris’e öteki bir büyüklük sunar. Hera ona krallık teklif eder, Athena savaş gücü teklif eder, Afrodit ise Akaların yani Yunanların hükümdarı Menelaos’un karısı dünyalar hoşu Helen’in aşkını teklif eder. Helen’in hoşluğundan gözü dönen Paris, Afrodit’in teklifini kabul eder ve düşer Sparta yollarına.

Adamın karısını kaçırmak da ayıp oldu be Paris:

Tüm bu yaşananlardan sonra Paris Truva’ya döner ve gemilerin Sparta’ya gitmek için hazırlanmasını emreder. Çok geçmeden Paris Sparta’ya varır. Yunan hükümdarı Menelaos ve karısı Helen’in davetlisi olur. Helen, Leda ile Zeus’un kızıdır. Bu sırada Menelaos’un büyük babası ölür ve Girit’e gitmek zorunda kalır. Bizim Paris fırsat bu fırsat der ve kimi mallar ile birlikte Helen’i kaçırır. 

Yani yapılacak iş var yapılmayacak iş var. Menelaos karısının kaçırıldığını haber aldıktan sonra abisi Mykenai hükümdarı Agamemnon’dan yardım ister. Önce Truva’ya bir elçi gönderilerek iş tatlıya bağlanmak istenir. Alışılmış bu gayret sonuçsuz kalır ve savaş boruları ötmeye başlar. 

Bu sırada Agamemnon, kahin Kalkhas o olmadan Truva alınamaz dediği için dönemin büyük kahramanı Akhilleus’u savaşması için ikna eder. Savaş büyük olacaktır. Tüm Aka yani Yunan hükümdarları bu savaş için hazırlanır ve bir ortaya gelir. Truva kapılarına dayandıkları vakit çok kan döküleceği muhakkaktır. 

Truva kapılarında toprağı oluk oluk kana bulayan bir savaş başlar:

Bu tarihten evvel Akalar yani Yunanlar ile Anadolu ortasında bu kadar büyük bir savaş daha evvel hiç yaşanmamıştır. Akalar Truva kentini kuşatmış ve tam 9 yıl boyunca bu kuşatma sürmüştür. Truva etrafındaki bölgeler yağmalanmıştır. İki ordu tekraren karşı karşıya gelmiş lakin yenişememiştir. En sonunda Paris, Menelaos’u tek teke savaşmaya çağırır. Kazanan Helen’i alacaktır. 

Elbette Paris pek de başarılı savaşçı olmadığı için Menelaos tam galip geleceği sırada Afrodit ortaya girer. Truvalı bir asker Menelaos’a ok atınca iki ordu birbirine girer ve Truva büyük zayiat verir. Savaşa pek çok ilah ve tanrıça da katılmıştır.

Truva hükümdarı Priamos’un büyük oğlu Hektor, Akhilleus tarafından öldürülür ve cesedi tam 9 gün boyunca yerlerde sürüklenir. Çünkü küçük kuzeni Akhilleus’un zırhını giymiş ve Hektor tarafından Akhilleus zannedilerek öldürülmüştür. Hektor’un ölmesi üzerine Amazon kraliçesi olan teyzesi de savaşa katılır. 

Eşi gibisi görülmemiş bir taktik olan Truva atı savaşı bitiren atak oldu:

Akalılar, büyük tahta bir atı tanrıça Athena için kutsal bir sunak olarak hazırlamışlardır. Bunu Truva kapısına bırakmış ve Truvalıların atı parçalayarak tanrıçanın gazabını üstlerine çekeceğini düşünmüşlerdir. Fakat Truvalılar bunun barış işareti olduğuna inanıp içeri almışlardır. 

Tabii Truvalılar nasıl olsa barış yaptık diye o gece yemiş içmiş ve sızmıştır. Atın içinde saklanan Aka askerleri gece olunca çıkmış ve ordunun geri kalanını içeri almışlardır. Sonrası büyük bir yıkımdır. Bu sırada Paris Akhilleus’u topuğundan bir okla vurarak öldürmüştür ve çabucak sonrasında Akhilleus’un oğlu Neoptolemos tarafından öldürülmüştür. Truva dümdüz edilmiş, Menelaos da Helen’i alarak Sparta’ya dönmüştür. 

Peki Paris ve Truva Savaşı gerçek mi?

Truva Savaşı, Paris, Helen Menelaos, Akalar ve tüm bu yaşanan savaş Homeros’un İlyada ve Odysseia isimli destanında anlatılmaktadır. Özellikle Odysseia kısmında on yıllık savaşın son bir ayına dair tüm ayrıntılarıyla yer verilmektedir. Ancak kısa bir vakit dilimini anlattığı için kesin olarak savaşın geri kalanını Homeros’tan dinlemek mümkün değil.

Truva dediğimiz yer bugün bizim Çanakkale vilayet sonları içerisinde bulunan Kaz Dağı eteklerinde bir yer. 19. yüzyıla kadar Truva diye bir kentin yalnızca bir efsane olduğu düşünülüyordu. Ancak birinci olarak 1870 yılında Alman arkeolog Heinrich Schliemann tarafından yapılan ve daha sonra Amerikan arkeolog Blege tarafından da sürdürülen çalışmalara nazaran hakikaten de bu türlü bir kent varmış. 

Yapılan çalışmalarda bu bölgede tam 9 katman halinde 9 farklı medeniyet kurulduğu görüldü. 6. katmandaki milattan evvel 15. ve 12. yüzyıla işaretlenen katman ise Truva’dır. Truva Savaşı’nın da milattan evvel 1184 yılında yapıldığı iddia edilir. Yani burada Akalar ve Truvalılar ortasında bir savaş yaşanmış fakat neden ve nasıl olduğu kesin olarak bilinmediği için en azından anlatıldığı üzere Truva Savaşı gerçektir demek mümkün değil. Tekrar de bir şeyler yaşanmış olduğu aşikar. 

Yunan mitolojisindeki en değerli kıssalardan biri olan ve Paris’in Helen’i kaçırması ile başlayan Truva Savaşı’nın hikayesini anlattık. Umarız bu kıssa sadece bir efsanedir ve beşerler bu türlü aptalca bir sebeple birbirlerini öldürmemişlerdir.