Türk Topraklarını Canı Pahasına Koruduğu İçin Çok Şey Borçlu Olduğumuz Cesur Adam: Zenci Musa
Topraklarımızın bugünkü hâlini almasını sağlayan ve cephede canları kıymetine savaşan kıymetli isimlerin birçoğunu biliyoruz. Lakin ismini pek duymasak da katkısı büyük olan biri daha vardı: Zenci Musa.
Zenci Musa ya da Sudanlı Musa lakaplarıyla anılan genç, babası vefat edip de dedesinin yanında, Türklerin olduğu bir mahalleye taşınınca hayat çizgisi çizildi ve vatan uğruna hem cephede savaştı, hem de casusluk yaptı.
Osmanlı’nın tehlikeli misyonlarını de yerine getirdi, İngilizlerden önemli bilgiler de aldı… Hatta namı yürüyünce İngiliz general tarafından önüne külçe külçe altın döküldü ama o unsurlarından hiçbir vakit vazgeçmedi. Gelin, bu cesaretli adamın öyküsünü daha ayrıntılı inceleyelim.
Genç yaşta dedesinin yanına taşınması bir dönüm noktası oldu.
Zenci Musa, 1880 yılında Girit’te doğup babasının vefatı üzerine Mısır, Kahire’de büyüdü. Orada, Türklerin olduğu bir mahallede dedesiyle yaşıyordu. Türkçeyi de bu sayede çok yeterli düzeyde öğrenme fırsatı yakalamıştı.
Kendisi 2 metre uzunluğuyla sırf fizikî olarak güçlü değil birebir vakitte güçlü bir karaktere de sahipti. 1911 yılında dedesiyle istekli bir formda Trablusgarp Savaşı’na katıldılar.
Trablusgarp Savaşı’nda Musa, hayatını değiştirecek biriyle tanıştı.
Zenci Musa, Kuşçu Başı Eşref (Eşref Sencer) ile tanışıp onun buyruk eri oldu. Musa genç yaşında Arapça, İngilizce, Fransızca, Farsça ve Türkçe olmak üzere 5 lisan biliyordu ve Sultan II. Abdülhamid’in kurduğu “Yıldız İstihbaratı”nın subaylarından biri hâline geldi.
Trablusgarp’tan sonra Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Birinci Kanal Hareketi üzere pek çok yerde ve savaşta vazife yaptı. Katıldığı savaşlarda silahlı çaba yapmasının yanı sıra istihbarat da sağlıyordu. Ayrıyeten Osmanlı Devleti’nin en güçlü vazifelerinden biri olan Yemen’e, Arabistan’daki İngilizleri atlatarak 300 altın götürme işini de muvaffakiyetle tamamlamıştı.
İngilizlerin yanında casusluk yapmıştı.
Sudanlı Musa, Teşkilat-ı Mahsusa için İngiliz casuslarının arasına bir köle kılığında sızmıştı ve kimliği açığa çıkıp İstanbul’a gidene kadar İngilizlerden azımsanamayacak bilgiler almıştı.
Hatta namını duyan Britanya Ordusu Generali Charles Harington, onlar ismine çalışması için kilolarca altın teklif etmişti fakat Zenci Musa buna karşılık generali sol omzundan vurmuştu.
Tarihler ilerlerken bir gün Sait Paşa, bir cami çıkışınca Zenci Musa ile karşılaştı ve onu pek güzel durumda görmedi.
Zenci Musa’ya emeklilik maaşı bağlatmak isteyen Sait Paşa şu yanıtı aldı: “Paşam, ben bu yoksul milletten maaş alamam.” Bu olayın üstüne Sait Paşa, İstanbul hamallar kâhyası Ferit Bey’e giderek Zenci Musa’ya bir iş teklifinde bulunmasını rica etti.
Ferit Beyefendi, bu isteği yerine getirdi ancak Musa’dan aldığı yanıt bu sefer de şöyle oldu: “Ben kâhyalık yapmam. Bu işi yaşlı birine verin. Hamallık işi varsa yaparım.”
Zenci Musa öldüğünde çantasından çıkanlar hayli dokunaklıydı.
1919 senesinde Özbekler Tekkesi’nde yaşayan Musa, tüberküloza yakalanmasıyla hayata gözlerini yumdu ve Özbekler Tekkesi’nin avlusuna gömüldü.
Vefat ettiğinde çantasında Kur’an-ı Kerim, Eşref Bey’in fotoğrafı, Osmanlı haritası ve bir tane kefen bezi bulundu. Şu anda mezar yeri tam olarak bilinemediği için mezarlıkta belirlenen bir yere Musa’nın anısına kitabe yerleştirildi.
Mehmet Âkif Ersoy’un Zenci Musa ile tanışıp onun için yazdığı dizeler:
“Eşref Bey’in buyruk eri Zenci Musa,
Omzundan arşa yükseldi Nebi İsa”
İlginizi çekebilecek öteki içeriklerimiz:
