Size Zarar Veren Sevgililerden Uzak Duramıyorsanız Psikolojideki “Travma Canlandırması”na Sahip Olabilirsiniz!

Psikolojide “Reenactment (Canlandırma)” olarak bilinen terim, bireye ziyan veren davranışları çoğunlukla bilinçsiz bir formda tekrar tekrar yapmasını içerir. Bu, ona ziyan vereceğini bildiği bir partnere çekim duymaya kadar genişleyebilir. Bilinçsiz olması, bu döngüden çıkmayı hayli zorlaştırır.

Bu şahıslar çoklukla, geçmiş travmalarını ve erken yaştaki tecrübelerini tekrardan yaşamak isterler. Bu türlü bir şeyi neden yaptıklarına ve nasıl sürdürüldüğüne dair bulgular ise hakikaten çok enteresan.

İnsan psikolojisinin ne kadar komplike ve öngörülemez olduğunu bir kere daha kanıtlayan “Reenactment” kavramını, bu içeriğimizi okuyarak daha ayrıntılı öğrendiğinizde tahminen de sizin de birebir örüntüyü sergilediğinizi ve harekete geçmeniz gerektiğini anlayacaksınız. 

“Travma canlandırması” olarak da tanımlayabileceğimiz “Reenactment” kavramı, birinci olarak Freud tarafından ortaya atıldı.

Bir kişinin yaşadığı olumsuz sonuçlara karşın travmalarını hatırlatan şeyler aramaya devam etmesi olarak özetleyebileceğimiz travma canlandırmasını, psikanaliz prosedürüyle tanınan ünlü tabip Sigmund Freud isimlendirmişti.

Ona nazaran bu durumun sebebi, insanlardaki vefat içgüdüsüydü. Tekrar eden kendine ziyan verme arayışlarıyla ölüm içgüdüsünü yaşıyorlardı.

Peki beşerler neden travma canlandırması yaşamaya meyilli olurlar?

Tek ve net bir sebebi olmamakla birlikte, birkaç nedenden ortaya çıkma ihtimali bulunuyor. Bunlardan birincisi, bağlanma problemleri. Erken yaşta, bilhassa ebeveynleri tarafından ihmal yahut travmayla karşı karşıya kalarak bağlanma sıkıntıları yaşayan şahıslar, yetişkinliklerinde de sıhhatsiz alaka arayışına girebilirler. 

Çocukluklarında, konutta onlara öğretilen yahut gördükleri davranışları insan bağlarına genelleyebilirler ve bu durum, güvenlik ile aidiyet duygusunu tesirler. Kişi, ilişki seçimlerini çocukluğunun etkilediğini bilse bile bu kalıpların nasıl bir belirme eğiliminde olduğunu göremeyebilir.

Diğer nedenler ise insan psikolojisinin ne kadar değişik olduğunu ispatlar nitelikteki şartlı çağrışımlar ve duygusal düzensizlikler.

Koşullu çağrışımlar, tekrarlayan davranışların ortaya çıkmasının bir müddet sonra otomatik hâle gelmesiyle ilgilidir. Kişi artık büsbütün şartlanmıştır ve daima tekrar eden otomatik hareketler sergiliyordur.

Duygusal düzensizliklerde ise beşerler, olumsuz olaylara karşı zayıf duygusal reaksiyonlar ortaya koyabilirler. Bu da, durumla orantısız hallerde reaksiyon vermelerine yol açabilir. Sonuç olarak, yolun sonunda travma canlandırması görülür.

Kişilik faktörü ve başa çıkma düzenekleri da travma tekrarlamasının önünü açabilir.

Bazen, dürtüsellik yahut mükemmeliyetçilik üzere belli kişilik özellikleri, bir kişinin travma canlandırmasına girme mümkünlüğünü artırabilir.

Ek olarak; gerilim ve travma, çoğunlukla bu çeşit davranışların altında yatan nedendir. Beşerler, riskli davranışlarda bulunarak yahut travmaya misal durumlar arayarak çoklukla durum üzerinde daha fazla denetim sahibi olduklarını hissederler.

Ayrıca beşerler, muhtemel riskleri bildikleri hâlde sarhoşken otomobil kullanmak üzere riskli hareketlerde bulunabilirler. Bu, geçmiş bir tecrübesi tekrar yaratmanın yahut acı hislerinden uzaklaşmaya yardımcı olmanın bir yolu olabilir. Bu durum, sadakatsiz bir ilgiye göz yummak olarak da ortaya çıkabilir. Kişinin çocukluğunda aldatan bir ebeveyn rolü varsa bu formda acı verici tecrübesini tekrar yaşıyordur.

Travma canlandırması; romantik ilgilerde yahut düşlerde ortaya çıkabilir.

Şimdilerde “mommy-daddy issues” olarak sık sık duyduğumuz tabirlerle ilişkili olarak, insanların geçmişteki yıkıcı bağlara emsal alakalar aramaya devam ettiği romantik bağlantılarda travma canlandırması ortaya çıkabilir.

Geçmişe dönük kâbuslar ve hayaller görmek, travma canlandırmasının istemsiz belirtilerinden diyebiliriz. Beşerler, travmayı yine yaşadıkları kâbuslar görerek bir çeşit travma canlandırmasının içine girebilirler. 

Travmanın tekrar canlandırılmasının üç çeşidi bulunuyor: tekrar mağduriyet, ihmalin tekrar canlandırılması ve bağlanma travmasının tekrar canlandırılması.

Yeniden mağduriyet cinsinde kişi, bilinçsiz bir halde; narsist, dürtüsel, öngörülemez yahut duygusal olarak değişken partnerleri “güvenli” olarak algılayabilir zira erken bağlanma travmalarının yankısını yaşar. Partnerinin duygusal durumu, öngörülemezliği açısından öngörülebilirdir. 

İhmalin canlandırılmasında kişi, çocuklukta bir terk edilme travması yaşadıysa partnerini terk etmeye ilgi duyabilir. Zira terk edilme hisleri tetiklenir ve partnerini dürtüsel olarak terk ederek ya da bu alakayı hemen yenisiyle değiştirerek kendi kendini baltalayabilir. 

Bağlanma travmasının canlandırılmasında kişinin ebeveynleri kendi travmalarını farkında olmadığı için benzer travmaları kendi çocuğuna geçirir. Bu durum, travma döngülerine yol açabilir ve kuşaktan jenerasyona aktarılarak devam eder. 

Siz de bahsettiğimiz travma canlandırmasıyla münasebet kurduysanız bir uzmandan takviye alarak önüne geçebilirsiniz.

Çoğu vakit; depresyon, telaş, keder üzere genel isimlerle ilişkilendirdiğimiz ruhsal durumumuzun altında çok daha farklı ve karmaşık şeyler yatıyor olabilir.

Bizim “bağımlılık” diye isimlendirdiğimiz, travma canlandırması olabilir. Bu nedenle, bir uzmanla görüşüp doğru adımlar atarak yolunda gitmeyen durumların üstesinden gelebilirsiniz.