Salyangoz Hakkında İlginç Bilgiler

Görenlerde biraz tiksinme hissi uyandırsa bile doğal ekosistemin çalışması için olmazsa olmaz canlılardan bir tanesi olan salyangoz, on binlerce farklı çeşidi ile dünyanın neredeyse her noktasında karşımıza çıkıyor. Salyangozlar hakkındaki farklı bilgileri duyduğunuzda ise ona karşı bakış açınızın değişeceği kesin.

Her canlının ömür hakkına hürmet duyuyor olsak bile kabul edelim kimilerini, başkalarına nazaran daha az seviyoruz. İşte bu az sevdiğimiz canlılardan bir tanesi de salyangozlar. Bir cins yumuşakça olan salyangoz, sırtındaki kendisi kadar büyük kabuğu ile ne vakit baksak oradan oraya sürünmeye çalışan ve bu özelliği ile çizgi sinemalara bile husus olan değişik bir canlı.

Görünüşü nedeniyle pek çok kişi bir salyangoz ile karşı karşıya geldiği vakit aşikâr etmese bile içinde ufak bir tiksinme hissi olur. Ancak bu canlılar tabiatın bel kemiğidir desek yanlış olmaz zira bulundukları ekosistemin en sağlıklı biçimde çalışmasını sağlayan bu küçük canlılardır. Gelin salyangozlar hakkında kimilerini birinci defa duyacağınız sıra dışı bilgilerden kimilerine yakından bakalım.

Salyangozlar hakkında hiç duymadığınız enteresan bilgiler:

• On binlerce farklı salyangoz çeşidi var.
• Salyangozlar yalnızca karada yaşamazlar.
• Dünyanın en büyük salyangozu düşündüğünüzden çok daha büyük. 
• Dünyanın en küçük salyangozu düşündüğünüzden çok daha küçük. 
• Salyangozlar, özel bir organizma sisteminin üyesidirler.
• Dikkat ısırır!
• Kabuklarını tıpkı bir kaplumbağa üzere kullanırlar.
• Salyangozlar cinsiyetsizdirler.
• Salyangoz yarışları epeyce tanınan bir cümbüş aktifliği.
• Salyangozun uyku müddetine özenmemek elde değil.

On binlerce farklı salyangoz çeşidi var:

Eminiz salyangoz denilince pek çok kişinin aklına birinci gelen, genel olarak bahçelerde gördüğümüz tıp olacaktır. Fakat bilim insanlarının yaptığı çalışmalarda bugüne kadar 43 binden fazla farklı salyangoz çeşidi olduğu keşfedildi. Bunların boyutları, renkleri, kabuk yapıları ve hatta yaşadıkları alanlar bile büsbütün birbirinden çok farklı.

Salyangozlar yalnızca karada yaşamazlar:

Madem on binlerce farklı salyangoz çeşidi var hani neredeler diye soruyorsanız biraz derinlere dalmanız gerekiyor zira salyangozlar sırf karada değil birebir vakitte tatlı suda ve tuzlu suda da yaşarlar. Bugüne kadar keşfedilmiş 4 binden fazla farklı tatlı su salyangozu tipi var. Göller ve ırmaklarda yaşayan tatlı su çeşitlerinin yanı sıra deniz tabanlarında bir kayanın üstüne yapışık duran tuzlu su tiplerinin de sayısı hiç az değil. Bunlar görünüm olarak salyangoz olsalar bile kimilerinin solungaçları var. 

Dünyanın en büyük salyangozu düşündüğünüzden çok daha büyük:

Salyangozların ortalama boyutları 5 ile 10 cm ortasında arasında değişiklik gösterir, natürel bunlar sırf günlük hayatta karşılaştığımız tiplerdir. Bir de Afrika salyangozu olarak isimlendirilen bir cins var. Bu çeşidin ortalama boyutları 17 cm, maksimum ulaşabileceği boyut ise neredeyse 40 cm. Tabii ki Afrika salyangozu istilacı bir çeşit olarak kabul ediliyor zira 500’den fazla bitki çeşidinin birincil tüketicisi. Yetmezmiş üzere menenjit hastalığına neden olan parazitin de ana taşıyıcısıdır. 

Dünyanın en küçük salyangozu düşündüğünüzden çok daha küçük:

Neyse ki dünyadaki tüm salyangozlar Afrika salyangozu kadar devasa boyutlara ulaşmıyor. Kimileri küçük, hem de çok küçükler. Latince cüce manasına gelen acmella nana olarak isimlendirilen bir mikro salyangozun boyutları bazen 0.07 cm altına bile inebiliyor. Tabii bunlar çıplak gözle görülemediği için bilim insanlarının derinlemesine araştırma yapması gerekti. Araştırma sonuçları ise şaşırtıcıydı zira bu kadar küçük boyutlara sahip 500’den fazla farklı salyangoz çeşidi olduğu keşfedildi.

Salyangozlar, özel bir organizma sisteminin üyesidirler:

Her yere sürüne sürüne gittiği için salyangozlar sürüngen zannedilir lakin değildirler. Memeli zati hiç değiller. Salyangozlar, gastropod ismi verilen bir cins yumuşakçadırlar. Salyangozlar ve sümüklü böcekler başta olmak üzere gastropod organizma sisteminde 40 binden fazla farklı canlı tipi bulunur. Omurga ve iskelet sistemi olmadığı için salyangoz tıpkı vakitte bir omurgasızdır. Kabuğu bu yüzden kıymetlidir. O da olmasa, esirgeyici hiçbir yapısı yoktur. 

Dikkat ısırır!

Salyangozları o denli küçük görüp de Karamürsel sepeti zannetmeyin zira kendileri epeyce dişli canlılar. Bir salyangozun ortalama bin dişi vardır lakin bazı cinslerin tam 20 binden fazla dişi olduğu keşfedilmiştir. Tabii bunlar mikroskobik dişlerdir ve çok da keskin değillerdir. Lakin tekrar de tüm bu dişler kendi boyutlarına nazaran fonksiyonlarını yerine getirir ve hem yemek yerken hem de hafriyat yaparken son derece kullanışlıdırlar. Bugüne kadar hastanelerin acil servislerine salyangoz ısırığı olayı gelmediğini hatırlatalım.

Kabuklarını tıpkı bir kaplumbağa üzere kullanırlar:

Salyangozların omurgasız yumuşakçalar olduklarını söylemiştik, yani bedenleri bildiğin jöle kıvamında. Bu nedenle sahip oldukları kabuklar onlar için hayati kıymete sahiptir. Mümkün bir hücum sırasında bu kabuk onları korur. Tehlike hissettikleri vakit tıpkı bir kaplumbağa üzere kabuğun içine kıvrılırlar ve hassas noktalarını tehlikeden uzaklaştırırlar. Kabuk sırf bir kalkan misyonu görmez, aynı vakitte canlıyı yüksek sıcaklıktan ve çok soğuktan müdafaa özelliğine de sahiptir.

Salyangoz kabukları hakkında ufak bir bilgi daha verelim. Pek çok kabuklu canlı yıllar içerisinde kabuğunu atar ve yenisini oluşturur. Salyangoz ise doğduğu kabukla ölene kadar devam eder. Tabii bu kabuk tıpkı bir canlının uzvu üzere onunla birlikte büyümekte ve güçlenmektedir. Salyangoz kabukları tam bir kalsiyum deposu olduğu için farklı canlılar tarafından çerez niyetine avlanabilirler. 

Salyangozlar cinsiyetsizdirler:

Pek çok farklı canlı çeşidi üzere salyangozlar da hermafrodittir yani ne dişi ne de erkektir. Bir salyangoz kendi başına hem yumurta hem de sperm üretme sistemine sahiptir. Tabii on binlerce salyangoz çeşidinden kimileri dişi ve erkek özelliklere sahiptir. Genel olarak bu cinsiyet özellikleri cinsel olgunluk devri ile birlikte ortaya çıkar. Ortaya çıkma müddeti ise bireyden bireye değişiklik gösterebilir.

Salyangoz yarışları epey tanınan bir cümbüş aktifliği:

Tamam gülebilirsiniz zira ortalama bir salyangozun suratı saatte 0,04 kilometredir. Yeniden de bu sürat onların yarışamayacağı manasına gelmez. Dünyanın farklı noktalarında düzenlenen pek çok farklı salyangoz yarışı aktifliği var. Genel olarak bahçe salyangozlarının yarıştığı bu etkinliklerde büyük argümanlar ve rekorlar var. En aktüel rekor sahibi Archie isimli bir salyangozdur ve 330 mm uzunluğundaki bir yolu saatte 0.08 m süratle 2 dakika 20 saniyede tamamlamıştır. 

Salyangozun uyku mühletine özenmemek elde değil:

Salyangozların etrafı mukusla kaplıdır ve bu nedenle de devamlı sıvıya muhtaçlıkları vardır. Eğer nemli bir ortamda değillerse bu sıvıyı en kurak ortamda bile salgılayabilirler lakin her vakit kolay olmaz. Kuru bir ortamda bulunan salyangoz çekilir kabuğuna ve uyumaya başlar. Ahenge sırasında muhtaçlığı olan mukusu salgılar. Bu salgılama yani uyku süreci bazen birkaç saat olabilir lakin bazen bir salyangoz tam 3 yıl boyunca uyuyabilir. O yüzden öldü zannedip de boş üzere görünen kabuklara basmamak en güzeli olacaktır.

Dünyanın en sıra dışı canlılarından bir tanesi olan salyangoz hakkında kimilerini birinci sefer duyduğunuz farklı bilgilerden bahsettik. Şu dünyanın en büyük salyangozu olayı biraz ürpertmedi desek palavra olur.