Pek Önemi Yok Ama İnsan Merak Etmiyor Değil: Türkler Bilime Göre “Beyaz Irk” Olarak mı Geçiyor?

Her yıl dünyanın dört bir yanında beşerler, cilt rengine nazaran yargılanmaya ve hatta öldürülmeye devam ediyor. Bizim için ise durum biraz daha farklı. Beyaz mıyız, siyahi miyiz onu bile tam olarak anlayabilmiş değiliz.

Türkler, tarih boyunca çok çeşitli yerleşkeler edinmiş, Anadolu ve Orta Asya’yı neredeyse karış karış gezmiş. Bu sebeple de pek çok ırk kümesinin özelliklerini, kuşaklardır taşıyoruz. 

İnsanlık defalarca kere, ırk kavramına nazaran ayrıştırıldı. Elbette Türkler de birtakım antropologlar tarafından bu kümelerden birine yerleştirildi. İnsan merak ediyor, bilime nazaran ırk kavramının yeri ne ve biz gerçekten “Beyaz ırk” mıyız? 

Önce şunu bir bilelim: Türkler hangi ırk kümesine dahil ediliyor? 

Türkler, tarih boyunca çok çeşitli milletlere mesken sahipliği yaptı. Bu sebeple de pek çok ırk kümesinin özelliklerini taşıdığımızı söyleyebiliriz. Yapılan çalışmalara nazaran bu ırk kümeleri ortasında en baskın olan ise Kafkas ırkı. (Caucasoid yahut Europid​).

Alman Antropolog Johann Friedrich Blumenbach insanları kökenine, fizikî özelliklerine, ve yaşadıkları bölgelere nazaran sınıflandırdı. Yaptığı bu çalışmaya göre de insanları 5 kümeye ayırdı: Amerikan, Malay, Etiyopya, Moğol ve Kafkas. Blumenbach’ın bu sınıflandırması bilhassa 20. yüzyılda oldukça popülerdi. Hatta pek çok bilim insanı bu sınıflandırmayı hakikat kabul ederek insanları gruplandırdı.

Avrupa, Batı, Orta ve Güney Asya, Kuzey Afrika ve Afrika Boynuzu da dahil olmak üzere pek çok insan “Kafkas” adı verilen bu ırka dahil edildi. Elbette Avrupa ve Asya’da uzun yıllardır bulunan Türklerin de büyük bir kısmı “Kafkas” olarak anıldı. Ama Avrupa’da bu ırk kümesine karşı farklı görüşler vardı. 

Kafkas ırkında çoğunluğun Avrupa ve etrafında yaşayan insanlardan oluşması sebebiyle “Beyaz Irk” olarak anılmaya başladı.

1780 yılında ortaya çıkmış bir terim olsa da pek çok insan Blumenbach’ın bu gruplandırmasını benimsemişti. Bilhassa Avrupa’nın büyük bir kısmının Kafkas ırkına dahil olması sebebiyle “Beyaz” olarak anılmaya başlaması da uzun sürmedi. Hatta kimi bölümler için siyahi beşerlerle birebir kümede olmak rahatsız edici bir durum haline geldi.

Peki Kafkas ırkı olarak geçen herkesin beyaz cilt rengine sahip olması mümkün müydü? Doğal ki değildi; tarih boyunca farklı milletleri bir ortaya getiren ırk kümesi, doğal olarak farklı deri renkleri de barındırıyordu. Elbette ki bu durum değişti, çoğunluğu Avrupalılardan oluşan Kafkas ırkı “Beyaz ten” ile birlikte anılmaya başlandı. 

Irk kümeleriyle ilgili gerçekleştirilen çalışmaların bir kısmı, Kafkas ırkından siyahileri ayırmak üzerine oldu. Bazı bilim insanları koyu deri rengine sahip insanları farklı grupladı ve hatta insanlarla tıpkı kümede olup olmamaları gerektiğini sorguladı. Hangi milletten ya da kökeni ne olursa olsun, siyahi cilt rengine sahip insanlara “Siyah ırk” etiketi yapıştırılmaya başlandı. 

Bilim “ırklar” hakkında ne diyor? 

Hemen söyleyelim: Hiçbir şey demiyor. Kafkas ırkı yahut rastgele bir ırk çeşidi, aslında bilimsel olarak hiçbir mana söz etmiyor. Tarih boyunca da pek çok bilim insanı, insanları farklı formüllerle gruplandırmış ve bu kümelere “Irk” ismi altında farklı isimler vermiş.

Örneğin bir bilim insanı için siyahi biri Kafkas olarak geçiyorken öteki bir bilim insanı siyahilerin rastgele bir kümede yer almaması gerektiğini savunmuş. Yani ırk anlayışı da kuşaklar boyunca kişiden şahsa nazaran değişmiş. Ancak ırkları bir tarafa bırakacak olursak, hepimiz tek bir tipten geliyoruz: Homo sapiens. 

Nitekim insanları ırklarına nazaran ayırma olgusunu kabul etsek bile Kafkas ırkının tam olarak “Beyaz ırk” olduğunu söylemek de yanlışsız değil. Çünkü biraz evvel de bahsettiğimiz üzere; farklı milletler, farklı ten renkleri tarih boyunca “Kafkas ırkı” olarak geçiyordu. 

Günümüzde de bu terim sıklıkla karşımıza çıkıyor. Hatta yine “Beyaz” olarak. 

Biyolojik çalışmalarda “insanları gruplandırmanın” işleri kolaylaştırdığı kesin. Bu sebeple günümüzde de hâlâ isimli antropolojide ırk kümelerinin kullanıldığını görmeniz mümkün. Hatta birtakım kaynaklarda birinci defa Blumenbach tarafından kullanılan “Caucasian” sözünün direkt olarak”Kafkasyalı” biçiminde çeviri edildiğine bile şahit olabilirsiniz. Bu söz özellikle ABD’de “Beyaz ırk” yahut “Beyaz tenli” manalarında kullanılıyor olsa da “Kafkaslar” özünde çok çeşitli deri rengine sahip.

Kısaca özetlemek gerekirse; ırk kavramı bilimsel olarak bir şey söz etmese de maalesef ki insanoğlu pek çok mana yüklüyor. Bizim insanları ırklarına nazaran ayrıştırmamız ve ırk kavramını ortaya çıkartmamız; insanları kümelere ayırma ve kendimizden farklı olanı dışlama isteğimizin bir eseri yalnızca. Bu sebeple deri rengi ne renk olursa olsun insanları gruplandırmak şayet bir antropolog değilsek ve bu bahiste bir çalışma gerçekleştirmiyorsak; elimize de hiçbir şey geçmeyecektir.