Pek Çok Hastalığın Temel Nedeni Olan ‘Demir Eksikliğine’ Ne İyi Gelir, Belirtileri Nelerdir?

Vücudumuzun sağlıklı bir biçimde çalışabilmesi için muhtaçlık duyduğumuz en kıymetli minerallerden bir tanesi olan demirin eksikliği durumunda pek çok farklı rahatsızlık hissetmeye başlarız. Gelin demir eksikliğine ne âlâ gelir, belirtileri nelerdir, hangi besinlerden destek edilir tüm ayrıntılarıyla görelim.

Bir an olsun durmadan çalışan bir makineye benzeyen bedenimizin fonksiyonlarını en sağlıklı biçimde yerine getirebilmesi için muhtaçlığımız olan pek çok vitamin ve mineral var. Bunlar ortasında demir mineralinin ise başka bir yeri var. Zira demir eksikliği durumu bir çeşit kansızlık olarak tanımlanır ve alyuvarlarımızda yürüttüğü oksijen taşıma misyonu hayati sorun yaratacak kadar büyük bir sekteye uğrar. 

Demir eksikliği elbette bir anda kişiyi hastaneye taşıtmaz lakin belirtileri epeyce net bir halde kendini gösterir. Durumun yoğunluğuna nazaran doktorunuz ilaç tedavisi de verebilir ancak genel olarak demir eksikliği durumunda sağlıklı bir diyet uygularsanız kısa mühlet içerisinde olağan sıhhatinize dönebilirsiniz. Gelin demir eksikliğine ne düzgün gelir, neden olur, nasıl anlaşılır üzere merak edilen soruları tüm ayrıntılarıyla inceleyelim.

Hiç bilmeyenler için kısaca anlatalım; Demir eksikliği nedir?

En temel tarifiyle demir eksikliği, bedenimizin sağlıklı çalışması için gerekli minerallerden olan demirin bedenimizde gereğince bulunmaması durumudur. Demir eksikliği bir tıp kansızlık çeşidi olarak da tanımlanabilir. Erkeklerin yüzde 20’sinde, bayanların yüzde 35’inde, hamile bayanların ise yüzde 50’sinde görüldüğü için en yaygın kansızlık tipi olarak kabul edilir.

İdeal demir kıymeti kaç olmalıdır?

Yapılan tam kan sayım testindeki ferritin pahası, vücumuzdaki demir deposu düzeyini gösterir. İdeal ferritin kıymeti erkeklerde 20 – 500 ml / ng, bayanlarda 20 – 200 ml / ng düzeyindedir. 

Peki demir eksikliği neden olur?

• Gebelik
• Emzirme
• Büyüme çağı
• Ergenlik
• Yetersiz beslenme
• Vejeteryan beslenme
• Şiddetli adet kanaması
• Aşırı kan kaybı yaşanması
• İdrar ve terle olağan dışı demir atımı
• Yetersiz mide asidi
• Ülser
• Mide ya da ince bağırsağın alınması
• Çölyak üzere hastalıklar nedeniyle demirin bağırsak tarafından emilmiyor olması
• Kalıtsal demir eksikliği
• Emilim bozucu ilaçlar
• Çok fazla çay, kahve, kola ve gibisi kafein içeren içecek tüketimi

Genel olarak şahıslarda demir eksikliği yaratan durum, hastalık ve rahatsızlıklardan kimileri bu biçimde. Bazen demir eksikliği kronik hale gelebilir ama genel olarak süreksiz bir durumdur. Çok fazla kafein tüketilmesi ya da şiddetli adet kanaması üzere durumlar, demir eksikliğinin en yaygın nedenleri ortasındadır.

Vücutta demir ne işe yarıyor da eksikliği bir sorun oluyor?

Demir minerali, bedenimizde alyuvar olarak da isimlendirilen kırmızı kan hücrelerinde bulunur. Hemoglobin içerisinde yer alan demir, alyuvarların oksijen taşıma misyonunun değerli bir parçaıdır. Demir eksikliği durumunda alyuvar üretimi azalır ve bu nedenle de hücrelere taşınan oksijen azalır. Bu süreç tedavi edilmediği takdirde de anemi ismi verilen kansızlık hastalığı başar. Yani demir bedenimiz için çok kıymetlidir. 

Kolayca fark edebileceğiniz demir eksikliği belirtilerinden kimileri:

• Güçsüz ve kolay dökülen saçlar
• Kırılgan tırnaklar
• Ağız kenarında çatlak oluşumu
• Dilde yanma hissi
• Hassas ağız mukozası
• Halsizlik
• Sürekli yorgun hissetme
• Konsantre olamama
• İlgisizlik hali
• Kolayca nefes nefese kalma
• Baş dönmesi
• Göz kararması
• Sürekli baş ağrısı
• Depresyona yatkınlık
• Uykusuzluk ya da çok uyuma
• Sürekli üşüme
• Solgun cilt
• Dilde şişme
• Kulakta çınlama
• El ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşma

Genel olarak demir eksikliği yaşayan bireylerde en yaygın görülen belirtilerden kimileri bu haldedir. Elbette herkeste bu belirtiler birebir anda ortaya çıkmayabilir ancak bu belirtilerden bir ya da birkaç adedini kronik olarak yaşıyorsanız en kısa vakitte uzman bir tabibe giderek muayene olmalısınız. 

Müdahale edilmezse demir eksikliği pek çok farklı hastalığa neden olabilir:

• Hızlı kalp atışı
• Kalp yetmezliği
• Kalp büyümesi
• Gebelerde düşük doğum ağırlığı
• Gebelerde erken doğum
• Yenidoğanlarda zihinsel gelişim problemleri
• Bağışıklık sistemi zayıflaması
• Bebeklerde ve çocuklarda zeka geriliği 
• Huzursuz bacak sendromu

Uzun mühlet ve ağır olarak demir eksikliği yaşayan bireylerde görülmesi beklenen hastalıklardan kimileri bu halde. Elbette her demir eksikliği çabucak bu hastalıklara neden olmaz ancak tekrar de şüphelenir şüphelenmez en kısa müddette uzman bir tabibe muayene olursanız riski en aza indirmeniz mümkün.

Sağlıklı bir beden için günde ne kadar demir almak gerekiyor?

Kişinin yaşı, kilosu, hastalıkları, antrenman seviyesi, regl, gebelik ve daha pek çok farklı duruma nazaran değişiklik gösterebilir ancak sağlıklı bir beden için yaş ve cinsiyete nazaran ortalama alınması gereken demir oranı şu formda;

• Yenidoğanlar için 6 aya kadar günde 0.27 mg
• Çocuklar için günde en fazla 11 mg
• 19 – 50 yaş arası erkekler için günde 8.7 mg
• 19 – 49 yaş ortası bayanlar için günde 14.8 mg
• 50 yaş üzeri bayanlar için günde 8.7 mg

Demir eksikliği olanların uzak durması gereken besinlerden kimileri: 

• Kepek
• Kepekli tahıllar
• Soya ve yer fıstığı üzere yağlı tohumlar
• Kahve
• Siyah çay
• Soya
• Soya sütü
• Maden sularında bulunan kalsiyum tuzları

Genel olarak demir eksikliği bulunan şahısların uzak durması gereken besinler bu formda. Bu yiyecek ve içeceklerden uzak durulmasının nedeni, demir emilimini engelliyor olmalarıdır. Tamamen bırakamıyorsanız bile en azından alım ölçüsünü azaltmanız son derece değerli. 

Demir eksikliğine ne yeterli gelir? İşte şifa niyetine yiyebileceğiniz besinlerden kimileri:

• Kırmızı et
• Balık
• Tavuk
• Kabuklu deniz ürünleri
• Yeşil sebzeler
• Yumurta
• Nohut
• Börülce
• Kuru fasulye
• Barbunya
• Kuru meyveler
• Buğday
• Arpa
• Yulaf
• Pirinç
• Çavdar
• Mısır
• Kabak çekirdeği
• Kinoa
• Pekmez

Demir eksikliği yaşıyorsanız kesinlikle tüketmeniz gereken besinlerden kimileri bu biçimde. Elbette demirim az diye gidip avuç avuç bu besinlerden yemeyin. Önemli olan, içeriğinde demir bulunan besinleri gün içinde öğünlerinize yaymak ve nizamlı olarak tüketmektir. Bir anda çok fazla demir alırsanız o daha ziyanlı olur.

Demir eksikliği ilacı kullanmak gerekli mi?

Bu çeşit bir duruma asla kendi kendinize karar veremezsiniz. Demir eksikliği belirtileriniz varsa uzman bir tabibe gidin, kan verin ve onun yorumlamasını bekleyin. Eğer çok ağır bir demir eksikliğiniz varsa hekiminiz bunu süratlice destek etmek için ilaç önerebilir ancak çok ağır bir durum yaşanmıyorsa size diyet önerisi yapacaktır. 

Vücudumuzun sağlıklı çalışması için en gerekli minerallerden olan demir eksikliğine ne düzgün gelir, neden olur, belirtileri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız sırf bilgilendirme hedeflidir. Tüm sıhhat bahislerinde olduğu üzere demir eksikliği hakkında da en gerçek ve size özel bilgiyi uzman bir tabipten almanız gerektiğini unutmayın.