Kan analizinde karşımıza çıkan PCT bir testtir ve kandaki prokalsitonin bedelini göstermek için uygulanır. PCT kıymetine nazaran bedende enfeksiyon oluşması ve yayılması üzere durumlar kıymetlendirilir. PCT nedir, bedeli kaç olmalı gelin yakından bakalım ve düşüklüğü ile yüksekliği ne manaya gelir tüm ayrıntılarıyla görelim.
Standart bir tam kan sayımı için kan verdiğimizde her vakit, her kıymet ölçülmez. PCT de her vakit ölçülen bir bedel değildir. PCT testi de tıpkı klasik kan analizine emsal fakat kandaki prokalsitonin düzeyini ölçmek için uygulanır. PCT pahasının yüksekliğine ve düşüklüğüne nazaran kişide enfeksiyon oluşumu ve daha da değerlisi enfeksiyonun yayılması durumu kıymetlendirilir.
Yalnızca bu temel tanıma baktığımızda bile PCT bedelinin sıhhatimiz için hayati bir ehemmiyete sahip olduğunu görüyoruz. Bu nedenle yüksekliği ve düşüklüğü üzere durumlar ciddiye alınarak doktor tarafından uygulanan tedavi prosedürlerine uyulmalıdır. Tasa etmeyin ve tabip tavsiyelerine uyun. Gelin PCT nedir, kaç olmalı gibi merak edilen sorulara biraz daha yakından bakalım.
Önce olayı güzel anlayalım; PCT nedir?
PCT, standart tam kan sayımı sonrasında ya da başka olarak yapılan PCT testi sonrasında ortaya çıkan kandaki prokalsitonin bedelidir. Prokalsitonin, bir tıp proteindir ve 116 farklı amino asitten meydana gelir. Tıpkı vakitte bir cins ön hormon olan prokalsitonin hakkında söylenecek daha çok şey olsa da bilinmesi gereken asıl ayrıntı, onun bir enfeksiyon belirteci olmasıdır.
PCT testi neden ve ne vakit yapılır?
- Menenjit şüphesinde
- İdrar yolu enfeksiyonlarında
- Enfeksiyonun bedene yayıldığı sepsis şüphesinde
- Böbrek enfeksiyonlarında
- Şok teşhisi ve risk belirlemede
- Antibiyotik tedavileri izlenirken
- Antibakteriyel tedavileri izlemede
- Ameliyat sonrası oluşabilen ikincil enfeksiyon şüphesinde
- İnflamasyon ve enfeksiyonu ayırt etmek için
Genel olarak hastaya PCT testi uygulanan durumlar bu haldedir. PCT kıymeti, mantar ve bakteri kaynaklı enfeksiyonlarda artarken viral enfeksiyonlarda rastgele bir artış göstermez. Bilhassa enfeksiyonun bedene yayıldığı sepsis durumunda PCT kıymeti son derece değerlidir.
PCT testi, bildiğimiz kan testleri üzere koldan alınan bir örnek ile yapılır. Açlık durumu değerli değildir. PCT pahası, vücutta enfeksiyon başladıktan birkaç saat sonra yükselmeye başlar ama birebir formda düzgünleşme başlayınca da çabucak azalmaya başlar. Bu nedenle özel bir tedavi uygulanıp uygulanmaması gerektiği çabucak anlaşılır.
İdeal PCT bedeli kaç olmalı?
- 0 ile 0.05 ug / L ortası olağan kabul edilir.
- 0.5 ug / L’den fazlası az düşük risklidir.
- 0.5 ile 2 ug / L ortasında sepsis ihtimali vardır.
- 2 ile 10 ug / L ortası orta ve yüksek sepsis riski olarak görülür.
- 10 ug / L ve üzerinde ise yüksek sepsis riski katidir.
PCT düşüklüğü nedir, ne manaya gelir?
Aslında PCT düşüklüğü olarak isimlendirilen tıbbi bir durum yoktur. Kanınızdaki PCT kıymetinin zati olabildiğince düşük ve hatta sıfır olması istenir. Çünkü PCT bedelinin düşük olması demek kanınızda enfeksiyon bulunmadığının ya da çok az olduğunun bir göstergesidir. Yani PCT bedeliniz düşükse telaş etmeniz gereken rastgele bir şey yok.
Endişe yaratan PCT yüksekliği nedir, ne manaya gelir?
- Yanık
- Menenjit
- Ameliyat
- Kardiyojenik şok
- Pankreas iltihabı
- Doku reddi
- Kalp iltihabı
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Tümör enfeksiyonları
- Kandaki oksijen düzeyinin düşmesi
- Astım hastalığı
- KOAH hastalığı
- Zatürre
- Yüksek rakımda yaşamak
- Kalp durması
- Dolaşım yetmezliği
- Tiroit kanseri
- Bağışıklık sistemini güçlendiren ilaçlar
Genel olarak PCT yüksekliğine neden olan durum ve hastalıklardan kimileri bu formda. Kandaki PCT kıymetinin yüksek çıkması demek, enfeksiyon oluşumunun habercisidir. Az riskin üzerinde yüksek çıktığı durumlarda enfeksiyonun bedene yayıldığı sepsis durumundan şüphelenilebilir.
Elbette PCT bedeliniz yüksek çıktı diye çabucak kaygıya kapılmayın. Çoğu durumda anlık yükselmeler meydana gelebileceği için kolay müdahalelerle süratle düşürülmesi mümkündür. Zaten birçok vakit yanında farklı testlerle birlikte yapılır. Lakin PCT pahasının kesinlikle önemsenmesi gereken bir bedel olduğunu da asla unutmayın.
PCT pahasının yüksek olduğunu gösteren belirtilerden kimileri:
- Yüksek ateş
- Baş ağrısı
- Terleme
- Çarpıntı
- Halsizlik
- Nefes darlığı
- Kas ve eklem ağrısı
- Tansiyon düşüklüğü
- Göğüs ağrısı
- Balgamlı öksürük
- İdrar yaparken yanma
Pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkan enfeksiyon oluşumu ile artan PCT kıymetinin yüksek olduğu durumlarda görülen belirtilerden kimileri bu formda. Enfeksiyonun nerede oluştuğuna ve bakteri cinsine nazaran belirtiler ile yoğunlukları değişiklik gösterebilir. Belirtileri doktorunuza ayrıntılı bir halde anlatırsanız enfeksiyonun nerede oluştuğunun bulunması da kolaylaşır.
PCT yüksekliğinde nasıl bir tedavi uygulanır?
Hastanın şikayetlerine ve muayene sonucuna nazaran doktor, enfeksiyondan şüphelenirse PCT testi ister. PCT kıymeti yüksek çıkarsa kültür testi yapılabilir. Bakteriyel enfeksiyon çeşidine nazaran antibiyotik tedavisine başlanabilir. Apse oluşumu üzere durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Farklı tümörler ve kronik hastalıklar kaynaklı da PCT kıymeti yükselebileceği için buna uygun bir tedavi izlenebilir. Son kararı doktorunuz verecektir.
Peki ne yapalım, ne vakit doktora gitmek gerekiyor?
Tüm bu anlattıklarımıza bakacak olursak zaten hiçbirimiz sanırım PCT bedelim yükseldi kuşkusuyla doktora gitmiyoruz. PCT bedelini yükselten enfeksiyon emin olun pek çok belirti ile kendini gösterecektir. Bu nedenle kendinizi uygun tanımalı ve bu çeşit bir kuşkulu durumda kesinlikle doktora gitmelisiniz. Bilhassa kronik belirtilerde bir an evvel denetime gitmek en uygunu olacaktır.
Kanımızda enfeksiyon olup olmadığını gösteren PCT kıymeti nedir, kaç olmalı, düşüklüğü ve yüksekliği ne manaya gelir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme maksatlıdır. Tüm sıhhat hususlarında olduğu üzere PCT pahası hakkında da en gerçek ve size özel bilgiyi uzman bir doktordan almanız gerektiğini unutmayın.
