Kadınlarda, bayan cinsiyetine mahsus tüm biyolojik gelişimi ve işleyişi sağlayan temel hormon östrojendir. Eksikliği durumunda pek çok sıhhat meselesini da beraberinde getirdiği için nizamlı olarak denetim edilmesi gereken östrojen nedir, ne işe fayda, nasıl artırılır ve hangi besinlerde bulunur gelin yakından inceleyelim.
Ergenliğe kadar insan bedeni birbirine benzerlik gösteren bir yapıda olmasına karşın bu periyotta üretilmeye başlanan cinsiyetlere bağlı hormonlar sayesinde bedenimizin biyolojik işleyişi ve gelişimi erkeklerde ve bayanlarda farklılık göstermeye başlar. Erkeklerde testosteron, bayanlarda ise östrojen hormonu sayesinde biyolojik yapı kişinin cinsiyetine nazaran şekillenmeye başlar.
Kadını biyolojik olarak erkekten ayıran bedenin tüm gelişim ve işleyiş sistemi östrojen hormonu tarafından gerçekleştirilir ve düzenlenir. Yeterince üretilmediği durumlarda pek çok sıhhat problemini beraberinde getirdiği için nizamlı olarak denetim edilmeli ve tabip tarafından uygun görüldüğü takdirde destek alınmalıdır. Gelin östrojen nedir, ne işe fayda, nasıl artırılır üzere merak edilen sorulara yakından bakalım.
Hormonu tanımlayarak başlayalım; Östrojen nedir?
Vücudumuz tarafından doğal olarak üretilen bir hormon olan östrojen, bayanların bayanlara mahsus biyolojik gelişimini başlatan ve işleyişini düzenleyen temel hormonlardan bir adedidir. Östrojenin E1 östron, E2 östradiol ve E3 östriol olmak üzere üç farklı tipinden kelam etmek mümkün. Öbür bir kadınlık hormonu da progesterondur.
Peki tam olarak östrojen ne işe fayda?
Kadın biyolojisi denilince aklınıza gelen her şey östrojen sayesinde gelişir ve düzenlenir. Ergenliğe giriş, göğüs gelişimi ve süt vermesi, adet döngüsünün başlaması ve nizamlı olması, cinsel dürtü ve sürdürülmesi, hamilelik, doğum, menopoz üzere tüm bu süreçler östrojen sayesinde gerçekleşir. Ergenlikle birlikte öncesine nazaran 20 kat daha fazla üretilmeye başlanan östrojen sayesinde kadın, vajinal enfeksiyonlara karşı da direnç geliştirir. Gebelik sırasında ve sonrasında östrojene farklı hormonlar da eşlik eder.
İdeal östrojen kıymeti kaç olmalı?
- Ergenlik öncesi ? – 29 pg / ml
- Ergenlik devri 10 – 200 pg / ml
- Menopoz öncesi 17 – 200 pg / ml
- Menopoz sonrası 7 – 40 pg / ml
Genel olarak bayanlarda ülkü kabul edilen östrojen kıymetleri bu formda fakat paylaştığımız pahalar, ülkü E1 östron oranlarıdır. Kapsamlı bir östrojen değerlendirmesi için hem E1 östron, hem E2 östradiol, hem de E3 östriol kıymetleri ölçülmelidir. Test sonrası elde edilen tüm bu bedeller bayanın yaşına, sıhhat durumuna ve gibisi durumlara nazaran özel olarak kıymetlendirilir. Bu nedenle aslında kesin bir ülkü bedelden bahsetmek her vakit hakikat değildir.
Östrojen düşüklüğü belirtileri nelerdir, nelere sebep olur?
- Vajinal kuruluk
- Adet görememe
- Düzensiz adet görme
- Cilt kuruluğu
- Karın etrafında yağlanma
- Şiddetli baş ağrısı
- Sıcak basma hissi
- Cinsel istekte azalma
- Ağrılı cinsel ilişki
- Geçmeyen yorgunluk hissi
- Karamsar düşünceler
- Depresyon
- Nedensiz öfke hali
Kadınlarda östrojen düşüklüğü nedeniyle görülen en yaygın belirtilerden kimileri bu formda. Yaşa nazaran bazen bu belirtilerin bir ya da birkaç tanesi farklı yoğunluklarda ortaya çıkabilir. Lakin kesin bir östrojen düşüklüğünden bahsetmek için bu belirtiler kâfi değildir, kapsamlı bir test yapılması gerekir.
Östrojen yüksekliği belirtileri nelerdir?
- Geçmeyen şişkinlik hissi
- Memelerde büyüme
- Memelerde hassasiyet
- Cinsel istekte azalma
- Düzensiz adet döngüsü
- Anlık ruh hali değişiklikleri
- Şiddetli baş ağrısı
- Nedensiz kilo alma
- Saç sökülmesi
- Uyku problemleri
- Sürekli yorgunluk hissi
- Zihin bulanıklığı
- El ve ayaklarda soğukluk
Kadınlarda genel olarak östrojen hormonunun fazla olduğu durumlarda görülen belirtilerden kimileri bu formda. Ergenlik devri, çok yağlanma, hipertansiyon, yumurtalık tümörleri, gebelik, steroid ve gibisi ilaç kullanımı sonucunda östrojen fazlalığı ortaya çıkabilir.
Düzenli bir hayat her şeyin başı; Östrojen nasıl artırılır?
- Aşırıya kaçmadan sistemli antrenman yapın.
- Beden kitle endeksinizi düşük tutmaya çalışın.
- Sağlıklı ve nizamlı bir cinsel hayatınız olsun.
- Stresten kaçının.
- Yeterince uyuduğunuzdan emin olun.
- Alkolü sonlandırın.
- Sigara kullanmayın.
Elbette östrojen düzeyi olağanın çok altında düşük çıktığı vakit doktorunuz destek verebilir lakin günlük hayatınızda kimi küçük ayrıntılara dikkat ederek östrojen düzeyinizi arttırmanız mümkün. Üstteki unsurlara baktığımız vakit aslında sistemli ve sağlıklı bir hayat yaşayarak pek çok sıhhat problemini çözebileceğiniz üzere östrojen düzeyinizi de artırabileceğiniz açıkça görülüyor.
Beslenmeye dikkat; Östrojen hangi yiyeceklerde bulunur?
- Baklagiller
- Tohumlar
- Susam
- Soya
- Keten tohumu
- Havuç
- Elma
- Üzüm
- Kırmızı meyveler
- Brokoli
- Karnabahar
- Kekik
- Adaçayı
Tüketildiği vakit bedenin östrojen üretimini artıran yiyeceklerden kimileri bu biçimde. B vitamini, D vitamini ve bor minerali de östrojen üretimini olumlu istikamette etkilemektedir. Elbette bunlardan bir anda avuç avuç yemenize gerek yok. Beslenme tertibinizi buna nazaran ayarlamalı ve bu cins besinlerden tertipli olarak tüketmelisiniz.
Bazen östrojen hormonu tedavisi ve desteği gerekebilir:
Doğal durumlarda östrojen düzeyinde düşüş ya da artış olağandır. Hafif değişimlerde genel olarak ömür biçimi değişiklikleri önerilir ancak bazen doğal yollarla artırılamayan östrojen için özel bir tedavi ile destek gerekebilir. Elbette buna karar verecek olan gerekli testleri ve muayeneleri yapan hekiminizdir.
Östrojen tedavisi oral yolla, vajinal yolla, kas içi enjeksiyonla ya da deri emilimi yoluyla uygulanabilir. Östrojen tedavisi sırf bu hormonun azlığında değil, bazı kanser çeşitlerine ya da gebeliğe karşı muhafazada da uygulanabilir. Uygulanan tedavi âlâ kolesterolü artırıp, berbat kolesterolü düşürür ve koroner hastalıkları önlemede tesirlidir.
Östrojen tedavisinin birtakım yan tesirleri olabilir:
- Memede hassasiyet
- Bulantı
- Kusma
- Geçmeyen şişkinlik
- Mide krampları
- Şiddetli baş ağrısı
- Nedensiz kilo alma
- Saç dökülmesi
- Vajinal kaşıntı
- Adette düzensizlik
- Hipertansiyon
- İnme
- Kalp krizi
- Duygu durum bozukluğu
- Meme başı akıntısı
Östrojen tedavisi sırasında görülebilecek yan tesirlerden kimileri bu biçimde. Elbette her tedavide bunlar görülecek diye kesin bir durum yok ancak tedavi yoğunluğuna ve kişinin yaşına nazaran bu belirtilerden bir ya da birkaç tanesi farklı yoğunluklarda görülebilir. Olumsuz bütün yan tesirleri doktorunuzla paylaşmalısınız.
Erkeklerde de östrojen hormonu bulunur:
Kadınlardaki kadar ağır olmasa bile erkeklerde de östrojen hormonu olduğu biliniyor. Prostat kanserini tedbire özelliği olsa da erkekte östrojen hormonunun yüksek olması göğüs büyümesi, cinsel iktidarsızlık ve kısırlığa neden olabiliyor. Bu nedenle tıpkı bayanlar üzere erkekler de hormon testi yaptırarak testosteron ve östrojen oranlarını ölçtürmelidirler.
Kadınların tüm biyolojik işleyişinin gelişmesini ve sürmesini sağlayan östrojen nedir, ne işe fayda, nasıl artırılır gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme maksatlıdır. Tüm sıhhat hususlarında olduğu üzere östrojen hormonu hakkında da en hakikat ve size özel bilgiyi uzman bir tabipten almanız gerektiğini unutmayın.
