Birçoğumuz çocukluğumuzda karanlıktan korkmuşuzdur, bu olağan olarak kabul ediliyor. Pekala, yetişkin bir birey olmamıza karşın hala karanlık ortamlarda rahatsız olup ışıksız ortamlarda uyuyamıyorsak bu niktofobimiz olduğu manasına gelir mi? Bu sorunun yanıtı evet, olabilir. Ne kadar önemli bir fobi olmasa da bu fobiye sahip bireyler günlük hayatlarında da hayli problem yaşıyor. Bu yazımızda bu dertlerden ve tedavi sürecinden bahsettik.
Bir çok insan çocukluk periyodunda karanlıktan korkup sonradan bu kaygıyı yense de, kimi beşerler karanlıktan yetişkin birer birey olmalarına karşın korkabiliyor. Bu durum ne kadar olağan gelse de aslında bu bireylerde (niktofobi) yani karanlık korkusu bulunuyor.
Her ne kadar temiz bi fobi üzere gözükse de aslında bu fobiye sahip olan bireyler için bu durum epey düşünceli durumlara yol açabiliyor. Yazımıza (niktofobi) karanlık endişesinin tam olarak ne olduğunu anlatarak başlayalım.
Geceleri kabusa çeviren niktofobi aslında nedir?
Niktofobi, direkt olarak karanlıktan korkma, karanlık ortamlarda kaygılanma, karanlıkta tek başına kalamamak ve uyuyamak olarak basitçe tanımlanabilir. Lakin bu dehşet çok seviyededir, tahminen çoğumuz karanlıktan ürkeriz, ama niktofobiye sahip olan şahıslar karanlıkta sesler duyabilir, ve aslında olmayan şeyler görebilir (bir askılığı canavara dönüştürmek gibi).
Niktofobisi bulunan şahıslar, kâfi ışığın olmadığı her türlü bölgeden kaçınırlar. Güneş battıktan sonra içerde kalıp akşam vakti dışarıda daha az vakit harcarlar. Bunun yanı sıra niktofobi insomnia (uykusuzluk) hastalığının en büyük tetikçisi olarak biliniyor. Bu fobiye sahip bireyler için ışıksız bir ortamda uyumak nerdeyse imkansız diyebiliriz.
Niktofobinin sebepleri neler olabilir?
- Travmatik olaylar
- Genetik faktörler
- Uzun müddetli yaşanan stres
- Çevresel faktörler
- İnsan evrimi
Evet, insan evriminin bile niktofobiyle bir teması olduğu söylenebilir. Aslında bu hususlar yalnızca niktofobinin değil birden fazla fobinin oluşma sebebi olarak örnek gösterilebilir.
Peki karanlık kaygısının belirtileri nelerdir?
- Kuru ağız ve yutkunurken zorlanmak
- Aşırı terlemek
- Korkunç şeyler düşünmek ve kaygılanmak
- Artan kalp hızı
- Karanlığı düşünürken gelen mide bulantısı, kusma
Bunlar hayli önemli rahatsızlıklar, ve şayet bu belirtilerden birkaçını birebir anda yaşıyorsanız niktofobiniz olabilir ve derhal sıhhat kuruluşlarına, tabiplere başvurmanız öneriliyor, zira bu fobi ilerleyebilip tedavisi imkansız hale gelebiliyor.
Niktofobinin ortaya çıkışının atalarımızla bile irtibatı olabilir
Çoğu insan bu fobinin sebebini, teknolojik aletler ve izlenilen endişe sinemalarına bağlıyor lakin kimi araştırmalara nazaran karanlık endişesinin oluşması cetlerimize kadar gidiyor.
Yıllar yıllar evvel cetlerimiz açık hava da yaşarken yırtıcı ve gece avlanan hayvanların ortalıkta çok dolaşması sebebiyle hayatta kalmak için karanlıkta uyanık olmaları gerekiyordu, bu sebepten ötürü bu fobinin ortaya çıktığı düşünülüyor.
Niktofobi atakları nasıl olur?
Genelde bu fobiye sahip şahıslar için karanlıktan bahsedilmesi bile bu korkuyu tetikler. Karanlığa maruz kalıp karanlıktan kaçınmayınca ataklar ortaya çıkar, bu ataklar düşünüldüğünden daha çok fizikî ve zihinsel hasara yol açar. Tekrar de bu tıp durumlarda uzman bir psikologdan dayanak alıp teşhis koymanın tedavi süreci için çok önemliolduğunu unutmayalım.
Karanlık dehşetinin yetişkinlerde ve çocuklardaki birbirinden farklı etkileri
Karanlık korkusu çoğunlukla çocuklarda oluşan bi fobi de olsa yetişkinlerinde sahip olabileceği bir fobi olarak biliniyor. Olağan ki çocuklarda oluşan niktofobinin, yetişkinlerde oluşan fobiden birçok farkı bulunuyor. Haydi bunları ele alıp karşılaştıralım:
Çocuklarda
Çoğu çocuğun karanlıkta huzursuz hissetmesi normal olarak görülüyor. Ama bu huzursuzluk seviyesi arttıkça bu fobiye dönüşebiliyor. Çocuklar hayal ile gerçeği tam manasıyla ayıramadığından kitaplarda ve sinemalarda bulunan dehşetli olaylar, gece yaşanır durumunu gerçek olarak algılayabiliyor. Bu da vakitle çocuklar için uykusuz gecelere kapı açıyor.
Yetişkinlerde
İnsanlar yaşlandıkça daha az yaygın olmasına karşın, yetişkinler niktofobi yaşayabiliyor. Karanlıkla ilgili biraz gergin olmanız olağan olsa da (yani, gece yarısı ortalıkta dolaşırken kendinizi inançta hissetmeyebilirsiniz), gece fobisi ekseriyetle tüketen bir his olarak biliniyor. Karanlıkta kalma fikri dayanılmaz görünebilir ve bu kaygı yaşam kalitenizi etkiler.
Niktofobisi olan yetişkinler ayrıyeten uykusuzluk ve başka uyku ile ilgili semptomlar yaşayabiliyor. Sonuç olarak, gün boyunca kendilerini bilhassa yorgun hissedebilirler. Kendilerini kaygılarına maruz bırakmamak için seyahat etmekten, öbür yerlerde uyumaktan yahut geceleri dışarı çıkmaktan da kaçınabiliyorlar.
Genellikle çocukluk çağında çıkan niktofobinin ebeveynler tarafından engellenmesi mümkün mü?
Her ne kadar teşhis ve tedavinin uzmanlar tarafından yapılması gerekilse de tedavi sürecinde anne, babaya büyük rol düşüyor. Tüm fobilerde olduğu üzere aslında bu fobininde tek devası fobiye maruz bırakmak olarak biliniyor.
Burada ki asıl emel çocuk bireyin karanlıkta tutulup karanlığın aslında tehlikeli bir şey olmadığını çocuğa aşılamak. Natürel ki bu süreçte ataklar geçirebilir, işte bu yüzden tedavi sürecini uzmanların yürütmesi tavsiye ediliyor.
Niktofobi (Karanlık korkusu) nasıl geçer, tedavisi nasıl olur?
Niktofobinin tedavisi için teşhis çok kıymetli. Yazımızın evvelki kısımlarında, şayet belirtiler varsa bir uzmana derhal başvurmanın değerinden bahsettik. Zira niktofobi bir çok fobiye nazaran daha tehlikeli bir fobidir. Çocuklarda sık sık oluşan bu hastalık tedavi edilmez ise ileride geri dönülemez olabilir.
Tedavinin nasıl yapıldığı konusuna gelecek olursak, Her fobi üzere, bu fobinin geçmesi için fobiye maruz kalmak gerekiyor. Uzmanlar eşliğinde karanlığa maruz kalan bireye karanlığın aslında sandıkları kadar tehlikeli olmayıp ziyan vermeyeceği aşılanıyor.
Bunun yanı sıra nefes alma teknikleri de niktofobi ataklarını azaltmak için büyük rol oynayabilir. Tedavi sürecinde bir psikologdan yararlanılması gerekse de, aile bireyleri de tedavi sürecinde büyük rol oynuyor.
Niktofobinin öbür fobilerden biraz farklı olduğu söylenebilir. Zira karanlık hayatımızın her yerinde olan bir öge ve bu durumdan rahatsızlık duymak ta insanların hiç istemeyeceği bir durumdur. Şayet üstünde durulmazsa hayatımızı zehir edebilecek bir fobi, niktofobi.
Çoğu insan bu durumu çocuklukta yense de yetişkinlik çağında, bu korku daha da başa çıkılmaz hale geliyor. Her hastalıkta olduğu üzere bu fobide de erken teşhis çok değerli bu sebeple üstte bahsettiğimiz belirtilerden biri yahut birkaçına sahipseniz uzmana görünmenizi şiddetle tavsiye ediyoruz ve hepinize sağlıklı günler dileriz.
