Nasıl Oluyor da Böcekleri Kullanarak Kendi İlaçlarını Yapıyorlar? Lemurlar Hakkında Ağzınızı Açık Bırakacak 10 Özellik

Onlarca farklı çeşidi olmasına karşın dünyada sadece tek bir adada doğal biçimde yaşama imkanı bulan lemurlar, milyonlarca yıldır var olan en eski cinslerden bir tanesi. Pek o denli gözükmese bile tipleri ortasında eşsiz bir zekaya sahip olan lemur hakkındaki sıra dışı özelliklere gelin yakından bakalım.

Eğer özel bir ilginiz yoksa eminiz lemur isimli hayvanla birinci defa Madagaskar animasyon sinemasında tanıştınız. Hayır, bunun nedeni cehalet değil. Lemur yalnızca tek bir adaya has olduğu ve tek doğal ömür alanı da burası olduğu için o denli maymunlar üzere her yerde görmeyiz. Farklı olan ise bu canlıların bir adada yaşıyor olmalarına karşın onlarca farklı çeşide evrilmiş olmalarıdır. 

Aslında farklı tiplerinin ortaya çıkması son derece olağan zira lemurlar milyonlarca yıldır dünyada var olan en eski tiplerden bir tanesi. Tüm bu süreç boyunca harika bir halde bölgelerine adapte oldular ve eşsiz özellikler geliştirdiler. Şapşik bir hızı olmasına karşın çeşitleri ortasında en zeki canlılardan bir tanesi olan lemur hakkında kimilerini birinci kere duyacağınız farklı özelliklere gelin yakından bakalım.

Lemurların enteresan özellikleri: 

• Madagaskar’a mahsus bir cins olan lemurlar, dünyanın en eski primatlarıdır.
• Lemur deyip geçmeyin, onlarca farklı tipi var.
• Lemurlar, Madagaskar ekosisteminin belkemiğidir. 
• Lemur dünyasında da bayan olmak hiç kolay değil.
• Zeki ve hatta kişilik sahibi canlılardır.
• Şarkı söylüyorlar, hem de koro halinde!
• Böceklerden kendi ilaçlarını yapıyorlar.
• İnsan dışındaki tek mavi gözlü primat lemurdur.
• Lemurların lanetli canavarlar olduğunu anlatan efsaneler var.
• Yakında ortada lemur falan kalmayacak.

Madagaskar’a has bir çeşit olan lemurlar, dünyanın en eski primatlarıdır:

Afrika’nın doğusunda yer alan bir ada olan Madagaskar, lemurların doğal olarak bulunduğu tek hayat alanıdır. Uzmanlara nazaran birinci lemurlar, günümüzden yaklaşık 70 milyon yıl evvel Afrika kıtasında ortaya çıktılar. 65 milyon yıl evvel de Madagaskar adasına geçerek buraya yerleştiler. Dinozorlarla birlikte yaşamış olmaları onları dünyanın en eski primatları yapıyor.

Lemur deyip geçmeyin, onlarca farklı tipi var:

Milyonlarca yıldır tek bir adada yaşamış olmalarına karşın lemurlar farklı bir formda evrimleşmiş ve bugün bilinen 112 farklı çeşide dönüşmüşlerdir. Bunların en küçüğü sadece 30 gram tartıya sahipken en büyüğü 10 kilogram tartıya ulaşabilir. Bugün öteki bir görünüme evrilmiş lemur cinsleri ortasında ise İndri tipi dikkat çekiyor. Zira yapılan çalışmalarda yükünün 85 kilograma kadar vardığı görüldü. Yani eski devirde kimi lemurlar bir goril kadar büyüktü.

Lemurlar, Madagaskar ekosisteminin belkemiğidir:

Bir ekosistemde yaşayan her bir canlı o sistemin ayrılmaz bir kesimidir lakin lemurlar için bu durum çok daha farklı. Milyonlarca yıldır yaşadıkları Madagaskar kıtasında bugün gördüğümüz iklimin ana yaratıcısı lemurlardır. Öncelikle lemurlar meyve ararken ağaçtan ağaca gezer ve böylelikle polen taşırlar. Daha sonra bu meyveleri yerler ve tohumları sağa sola saçarlar. Bir de üstüne yedikleri tohumları dışkıyla daha öteki yerlere bırakırlar. Alın size eşsiz bir ekosistem.

Lemur dünyasında da bayan olmak hiç kolay değil:

Doğadaki göğüslü dünyasına baktığımız vakit genel olarak ataerkil bir toplumsal nizam olduğunu görürüz. Lemurlarda ise tam aksisi bir formda anaerkil toplumsal yapı vardır. Dişi lemurlar bölgelerini işaretler, erkeklerden yiyecek çalar, özel alanlarına girenleri kovar ve fizikî taarruzlar gerçekleştirirler. Toplumun merkezinde olan dişiler birçok vakit güçlü başkanlar olarak karşımıza çıkarlar. 

Zeki ve hatta kişilik sahibi canlılardır:

Milyonlarca yıldır hayatta kalmayı başarmış bir canlı elbette zekalıdır fakat lemurlar bu işi sahiden de bir adım ileri taşıyorlar. Lemurlarla çalışan uzmanlar onların dokunmatik ekran kullanabildiğini, resim listeleri ezberleyip yanlışsız sırayla dizdiklerini ve hatta temel matematik süreçleri yapabildiklerini gördüler. Bireyin bulunduğu toplumsal küme ne kadar genişse zekası da bir o kadar artıyor.

Daha değişik bir özellikleri ise yapılan toplumsal biliş testinde ortaya çıktı. Fare lemur olarak isimlendirilen bir tıbbın bireylerinin yiğit, utangaç, içine kapanık üzere bazı kişilik tiplerine sahip oldukları görüldü. Yani karşımızda baya baya insan üzere kişilik ve karakter sahibi olan canlılar var. 

Şarkı söylüyorlar, hem de koro halinde!

Lemurlar genel olarak hırıltı ve miyavlama gibisi seslerle anlaşırlar. Lakin küme halinde irtibat kurulması gerektiğinde bu canlıların belirli bir ritimde senkronize olarak rahat rahat müzik diyebileceğimiz sesler çıkardıkları görüldü. Bireylerin birbirini taklit ederek çıkardıkları bu sesler kümenin koordine olmasını sağlıyor.

İlginç olan ise bu kümelerin içinden kimi alışılmamış sesler çıkıyor. Bir lemur tipi kümesi incelendiği vakit henüz genç olan bireylerden kimilerinin sekronize olmayan bir biçimde müziklere katıldığı görüldü. Bunun nedeni genç bireyin başkalarından farklı olduğunu ortaya koyarak mümkün cinsel partnerlerini etkilemeye çalışmasıdır. Evet, konutun asi genci üzere.

Böceklerden kendi ilaçlarını yapıyorlar:

Doğal hayatta yaşayan pek çok canlı üzere lemurlar da sayısız parazit kapar ve bunlara müdahale edilmezse sonuçları ölümcül olabilir. Lemurlar da bunun farkındadır ve bu nedenle kendi ilaçlarını yaparlar. Lemurlar, tabiatta bulunan kırkayak böceklerini yerler çünkü böceğin içeriğindeki husus mide ve bağırsak parazitlerini yok eder. Daha da ilginci kırkayak böceklerini ağızlarında çiğneyerek elde ettikleri macunsu maddeyi bedenlerine sürerler. Böylelikle dış parazitlere ve öteki böceklere karşı tedbir almış olurlar. 

İnsan dışındaki tek mavi gözlü primat lemurdur:

Memeliler ortasında mavi göz rengi az de olsa bulunur lakin primatlarda bu sayı çok daha az, sırf ikidir. Bugüne kadar tespit edilmiş olan 600’den fazla primat çeşidi ortasında yalnızca biz insanlarda ve Sclater lemurları olarak bilinen bir lemur çeşidinde mavi göz rengi görülmüştür. Mavi göz rengi onları başka bireyler ortasında daha cazip kılıyor mu bilmiyoruz. 

Lemurların lanetli canavarlar olduğunu anlatan efsaneler var:

Lemur sözü Latince ölülerin makus ruhu manasına gelen Lemures sözünden türemiştir. Buradan da anlaşılacağı üzere lemurlar lokal halk tarafından pek sevilmez, özellikle de Aye Aye ismi verilen bir tıp. En uzun olan orta parmağını 360 derece döndürebilen Aye Aye lemuru, efsaneye nazaran şayet sizi o parmağı ile işaret ettiyse lanetlendiniz demektir. Laneti kaldırmanın tek yolu da o canlıyı öldürmektir. Bir periyot Aye Aye lemurları hem bu nedenle hem de etleri için sistematik olarak öldürülmüşlerdi.

Yakında ortada lemur falan kalmayacak:

Milyonlarca yıldır huzur içinde Madagaskar adasında yaşayan ve hatta orayı var eden lemurların soyu süratle tükeniyor. Hatta bazılarının hayatta kalmasının tek nedeni özel hayvanat bahçelerinde korunuyor olmalarıdır. Neden diye soracak olursanız bizim yüzümüzden. Madagaskar son derece yoksul bir ülke olduğu için sistematik olarak ormanları kesiyor ve yeni tarım alanları açıyor. Doğal ömür alanı orman olan lemurlar da orman olmayınca yok olup gidiyor. 

Dünyanın en eski primatlarından olan ve görenleri zekasıyla kendine hayran bırakan lemur hakkında kimilerini birinci defa duyduğunuz farklı özelliklerden bahsettik. Umalım da en kısa vakitte lemurlara ziyan vermeden ada halkını kalkındıracak kimi tahlil yolları bulunsun.