“Nah” Hareketi Meğer Bize Özgü Değilmiş: İlk Hangi Kültürden Yayıldı, Diğer Ülkelerde Ne Gibi Anlamları Var?

Hakaret için sıkça kullanılan nah hareketi ya da daha argo olarak ‘nah çekmek’, nasıl oldu da öfkemizin bir kesimi olabildi? Farklı ülkelerde de kullanıldığını görmüş olabileceğiniz bu hareketin kökeni neresi?

Eskimeyen ve çok uzun müddettir tarihimizin bir kesimi olan ‘nah’; bildiğimiz üzere baş parmağın, yumruk yapılmış elin işaret ve orta parmakları ortasına sıkıştırılmasıyla gerçekleşiyor.

Yumruk ortasına sıkıştırılan parmak sayısının arttırılması, harekete kolun da dahil edilmesi üzere daha aksiyonlu ve yaratıcı çeşitlemeleri de görebiliyoruz. 

‘Nah’, tıpkı vakitte kelamlı ifadelerimizde “Nah işte, burada görmüyor musun?” gibi belirteç olarak da kullandığımız sözlerden biri. Kendi kullanımımızda bile manası değişen hareketi yurt dışında bir yabancıya yapmayı iki defa düşünmeniz gerekebilir. 

Önce kullandığımız manasını inceleyelim.

Hareket ile yapılan “Nah yaparsın!” telaffuzunun Yargıtay kararı ile hakaret sayıldığı bir örnek bulunuyor. Hakaret kullanımını desteklemiyor olsak da yakından incelememiz kozmik manalarını incelerken yardımcı olabilir.

Genel olarak söylemlerimize ek bir jest olarak küfür niteliğinde, cinsel organ çağrışımları yapmak emeliyle kullanıyoruz. Araştırmacılar, şeklin başlangıçta da bayan cinsel organı yahut erkek cinsel organıyla birleşmiş hâlini tasvir etmek için yapıldığını öne sürüyor. 

İki defa düşünmemiz gereken bahse gelelim.

Kullanım sıklığı en çok ülkemizde olsa da Endonezya, Çin, Rusya ve kimi Akdeniz ülkelerinde de bu hareketi yapmanızı önermiyoruz.

Evrensel olarak daha çok bilinen orta parmak işareti ile benzeri hakaretleri içeriyor ve onun üzere kelamlı ve kelamsız irtibatta hakareti destekliyor.

Söylediğimiz ülkeler dışında da ikazımız devam ediyor. Belçika, Hollanda, Danimarka ve Almanya’da tanıştığınız insanlara yaptığınız bu hareket ile cinsel bir istekte bulunduğunuzu imâ etmiş olabilirsiniz

Kullanımı bizdeki kadar yaygın olmasa da hareketin bu manası karşı tarafa kelamsız bir açılım sağlıyor.

Düşündüğümüzden daha yaygın. 

Ülkelerden bir liste yapsak bile listemiz dışında kalan Kore, Vatikan ve İspanya’da da işaret ile karşılaşmamız mümkün. İnsanların ‘nah’ hareketine reaksiyon verdiğini göremesek bile kültürlerinin bir parçası olduğunu yapıtlarından anlıyoruz.  

Kore’nin bilinen sinemalarından olan 2003 imali Cinayet Günlüğü (Memories of Murder) sinemasında başrolü oynayan Song Kang-ho, sinemada çocuklara bu işareti yapıyor. Vatikan ve İspanya’da ise müze ve stantlarda karşılaşabileceğimiz fotoğraflarda ‘nah’ hareketi yapan figürler görüyoruz.  

Bir gün Sistina Şapeli ve Francisco Goya’nın fotoğraflarına bakabilme bahtınız olursa ‘nah’ işareti yapan melekler yahut cadılarla dolu fotoğraflara bakmanız konusunda ipucu veriyoruz.  

Sözlü sözlere de dikkat etmekte yarar var. 

Yabancı birinin size kelamlı olarak nah demesi, size makûs bir şey demek istediği manasına gelmeyebilir. Bizim konuşmada belirteç olarak kullandığımız ‘nah!’; Amerika üzere ülkelerde ‘olmaz, hayır’ anlamı taşıyabiliyor.  

Hakaret manasındaki ‘nah’, İngilizcede ‘fig’ olarak isimlendiriliyor. İncir ile birebir ismi taşıyan hareketin bu ismi ise çok eskilere dayanıyor. İtalyancada incire karşılık gelen fico, Antik Roma’da ‘mano fico’ ismiyle, hâlâ yapmakta olduğumuz hareketin ismini taşıyor.  

İsimlendirmenin tarihinden işaretin tarihine ulaşalım. 

İlk sefer Antik Mısırlılar tarafından Akdeniz’e yayıldığı, Yunan ve Roma’da da yaygın olarak kullanıldığı görülüyor. Günümüzde o tarihlerde kullanımı hakkındaki bilgimiz, anlatılar ve eserlerin günümüze ulaşabilmesinden geliyor. 

Nazardan korunmak ve âlâ baht getirmek için tılsım ve takı olarak kullanılmış ve günümüze kadar gelmeyi başarmıştır. Cinsel çağrışımı olan nesneyi gören kötü ruhların dikkatinin dağılacağı ve onları kötücül davranışlardan alıkoyacağına inanılıyormuş.

Takı olarak üretimi ve kullanımı hâlâ devam ediyor.  

Modern Portekiz ve Brezilya’da birçok kişi ve Sicilya’da hâlâ incir işaretli biblolar ve takılar bulunuyor. En eski inanca en yakın kullanımı oluşturan bu kültürde beşerler hâlâ önemli günlerinde şans getirmesi ve nazardan koruması için takıyorlar.  

Hâlâ elleriyle nazar işareti yapan beşerlerle müsabakanız ve güzel temenniler için yaptıklarını görmeniz mümkün. Antik Roma’nın bilakis işaretin kökeninde cinsel tasvirin olduğu, olumlu manalarda kullanan insanların tümü tarafından bilinmiyor olabilir.  

İlginç bir kullanım olarak çocukları kandırmak.

“Burnunu çaldım.” şakasını duymuş olabilirsiniz. Daha çok Amerika ve Avrupa’da çocukları eğlendirmek, latife yollu korkutmak maksadıyla yapılıyor.

Çocuğun burnunun süratli ve acısız sıkıştırılmasının akabinde yapılan birebir hareket, bu kez da burnun elin içinde olduğu izlenimi uyandırılmak için yapılıyor.

Kültürel değişimle gelen ve yok olan pek çok aksiyonumuz üzere nah hareketi de kültürlerin tesiriyle şekillenmiş. Hakaretimiz, tılsımımız yahut burnumuz olabilen işaretimiz görünen o ki bir müddet daha insanlıkla bir arada seyahatine devam edecek.

Benzer tarih ve kültür içeriklerimiz ilginizi çekebilir: