İnsanlar, bilhassa de bayanlar tarih boyunca hoşluk uğruna sayısız acıya katlandı lakin hiçbiri Çin’deki lotus ayak geleneği kadar can yakıcı ve korkutucu değildi. Çocukluktan bağlanan ayaklar deforme hale geliyor ve böylelikle çok daha estetik bir yapıya sahip olduğu düşünülüyordu. Elbette lotus ayak geleneği ile gelen sıhhat meseleleri da akıl alır üzere değildi.
Tarih boyunca toplumların hoşluk algısı bayanlar üzerinden şekillendirilmeye çalışılmıştır. Bayan hoş olmalıydı ve gerekirse bunun için acı çekmeliydi. Garip olan, bu baskıyı birden fazla vakit şahsen bayanlar kendilerine uyguluyorlardı. Makyaj yapmanın, estetik ameliyatların, korse kullanmanın acı verici olduğunu düşünüyorsanız demek ki daha Çin’in bin yıllık lotus ayak geleneği ile tanışmadınız.
Lotus ayak bir cins ayak bağlama geleneği. Şimdi çocukken ayakları bağlanan bayanlar büyüdükçe ayakları içe yanlışsız kıvrılıyordu ve ortaya, onlara nazaran, epeyce şık ve hoş bir form çıkıyordu. Bireyde sayısız hastalığa sebep olan bu durum uzun yıllar boyunca bilhassa soylular ortasında tanınan bir gelenek olarak sürdürüldü. Lotus ayak ne demek gelin yakından bakalım ve bu geleneğin ortaya çıkış öyküsünü görelim.
Dans et bir lotus çiçeği üzere:
Aslında lotus ayak geleneğinin ortaya çıkış kıssası epey pak. Kestirimlere nazaran 10. yüzyılda Çin’in Güney Tang imparatoru olan Li Yu, iki metrelik dev bir nilüfer yani lotus çiçeği heykeli yaptırdı ve cariyesi olan Yao Niang’ın burada dans etmesini istedi. Esasen bir dansçı olan bayan, gösterisini güzelleştirmek gayesiyle ayaklarını ipek bezlerle bağladı ve ortaya çok daha büyüleyici bir performans çıktı.
Maalesef bu öykü lisandan lisana, soylular ortasında yayıldı. Zarif ayakların büyüleyici manzarası herkesin aklına bir sefer kazınınca kadınlar bu formda ayaklarını bağlamaya başladılar. 1100’lü yıllarda bu bağlama formundan bahseden şiirler vardır. Ama 13. yüzyıla geldiğimizde bu gelenek artık küçük kız çocuklarında uygulanmaya başlayınca devrin alımlarından Che Ruoshui tarafından bile eleştirilir hale geldi.
Lotus ayak geleneğini gösteren en eski ispatlar 13. yüzyıla ilişkin:
Hikayeleri ve şiirleri bir kenara bırakırsak, bu geleneği kanıtlayan en eski arkeolojik bulgular 13. yüzyılı işaret ediyor. Yapılan bir hafriyatta, 1243 yılında öldüğü varsayım edilen 17 yaşındaki bir genç bayanla 1274 yılında öldüğü kestirim edilen bir bayanın ayak kemiklerinin sivri uçlu ayakkabulara sığacak biçimde olduğu görüldü. Çinliler, atalarını rahatsız etmekten çekinen bir millet oldukları için bu çeşit hafriyatlar olsa bile sayıları çok fazla değildir.
Bu sıra dışı gelenekten bahseden birinci Avrupalı isim, Pordenone’li Odoric olarak bilinen ve 14. yüzyılda Çin’i ziyaret eden İtalyan bir misyonerdir. İbn Battuta ve Marco Polo üzere başka gezginler, kadınların şık yürüyüşünü fark etseler bile bu tıp bir gelenekten bahsetmemişlerdir. Ama tüm bayanlarda bu tıp bir şık yürüyüş var demek, lotus ayak geleneğinin giderek yayıldığının bir işaretidir.
Elbette lotus ayak geleneğini kaldırmak isteyenler de oldu:
17. yüzyıla geldiğimizde lotus ayak geleneği sırf soylu bayanlar ortasında değil, Çinli tüm bayanlar ortasında olmazsa olmaz bir özellik haline gelmişti. Hatta o denli ki lotus ayak olmayan bayanlar için evlenmek neredeyse bir hayaldi.
Mançuryalı yöneticiler, 1636 yılında Qing hanedanının kurulduğunu ilan ederken tıpkı vakitte lotus ayak geleneğinin de ortadan kaldırılması için çalışmalar yaptılar. Bazı Han Çinlileri bu buyruğu yerine getirdi lakin halkın büyük çoğunluğu için bu gelenek vazgeçilmezdi. Bu nedenle 1668 yılında yine hür bırakıldı.
Lotus ayaklı bayanlar hala var:
19. yüzyıla geldiğimizde soylu bayanlarının tamamının, sıradan halktan olan bayanların ise en az yarısının lotus ayaklı olduğu iddia ediliyordu. Bu periyotta Hristiyan misyonerlerin de tesiriyle ayak bağlama geleneğine karşı büyük bir hareket başladı. Hatta bu mevzuda çalışmalar yapan dernekler bile kuruldu.
20. yüzyıla geldiğimizde ayak bağlayan sayısı az olsa bile yasak yoktu. 1911 yılından sonra halkın yansısını çekmemek ismine lotus ayak ile ilgili birtakım sınırlamalar getirildi ve son olarak 1957 yılında resmen yasaklandı. 1999 yılında lotus ayaklara uygun ayakkabı üreten son fabrika kapandı. Bugün artık lotus ayak geleneği yok fakat vaktinde bu geleneğe maruz kalmış lotus ayaklı birtakım yaşları bayanlar hala yaşıyor.
Hem arkeolojik bulgular hem de yaşayan bireyler üzerinde yapılan çalışmalar gösteriyor ki lotus ayak sahibi bayanlar sık sık enfeksiyon yaşıyor, parmaklarını kolaylıkla kaybedebiliyor, yürümeleri neredeyse imkansız, yürüseler bile acı çekiyorlar ve yaş ilerledikçe kemik kırılma riski çok yüksek.
Lotus ayak geleneğinin altında bir cins ayak fetişizmi olabilir:
Eminiz herkes bu geleneği okurken ister istemez ‘Neden?’ diye düşünmüştür. Açık konuşmak gerekirse bilmiyoruz. Zira bu cins bir gelenekten bahseden tarihi kaynaklar az da olsa var fakat kesin olarak bir neden belirtmiyor. Elbette herkesin aklına birinci gelen toplumsal hoşluk algısı oluyor. Küçük elli ve küçük ayaklı bayanlar her vakit daha hoş bulunmuştur. Lotus ayak, bu algıyı bir adım ileri taşıyor.
Farklı bir teoride ise bir cins ayak fetişizminden bahsediliyor. Song hanedanlığı periyodunda erkekler, ayakkabı biçiminde bir fincandan içki içerlermiş. Yuan hanedanlığı periyodunda ise direkt bayan ayakkabısından içmeye başlamışlar. Bu gelenek, altın lotusa kadeh kaldırmak, olarak isimlendiriliyor. Psikanalist Sigmund Freud’a nazaran bu iki gelenek ortasında bir irtibat var ve bu ilişki ayak fetişizmini işaret ediyor.
Bu halde yürümenin bayanlarda daha sıkı bir vajina oluşturacağını düşünenler de var. Bu geleneğin bayanları erkekten ve toplumdan soyutlamak gayesiyle yapıldığını savunanlar da vardır. Bu hususta daha pek çok farklı teori olsa da herkesin hemfikir olduğu tek bir nokta var, bayanın daha çocukken ayakları bağlanarak müthiş acılar çekmesine neden olan bu geleneğin gayesi, bayanın erkeğe daha cazip görünmesini sağlamak.
Peki lotus ayak mutasyon mu modifikasyon mu?
Lotus ayak bir tıp modifikasyondur zira kız çocuklarının ayakları şimdi yaşları çok küçükken bağlanır ve dış etkenler nedeniyle ayak kemiği aşağı hakikat büyüme eğilimi gösterir. Bunun bir mutasyon olması için genlere işlemesi ve bebeklerin bu halde doğuyor olması gerekirdi.
Neyse ki artık bu türlü şeyler yapmıyoruz, değil mi?
21. yüzyılda artık her ne kadar toplumun hoşluk algılarını yıktığımızı söylesek bile şöyle bir etrafınıza bakın; estetik ameliyatlar, dolgular, silikonlar, makyaj gereçleri, kıyafetler, spor salonları, Instagram filtreleri ve daha neler neler var. Maalesef bu cins değişimler artık ergenlik çağındaki çocuklarda bile görülüyor. Tamam tahminen lotus ayak geleneğindeki üzere bir çocuğun ayağı zorla bağlanmıyor lakin dış görünüşü yüzünden zorbalığa uğrayan bir çocuğun estetik ameliyat olmak zorunda hissetmesi de bir o kadar dehşetli değil mi?
Çinli bayanların hoşluk uğruna yapmak zorunda kaldıkları bin yıllık lotus ayak geleneğinden bahsettik. Bazıları acılı kimileri daha acısız olsa bile tarih boyunca makul bir hoşluk algısına uymak zorunda olmamız, dahası uymuyorum derken bile aslında içten içe makus hissediyor olmamız ne kadar da dehşetli.
