Son günlerde Türkiye’nin neredeyse dört bir yanında kavurucu sıcaklar hakim olmuş durumda. Her birimiz epey bunaltıcı olan bu havadan kaçış yolları arıyor ve kendimizce tercih ettiğimiz usullerle serinlemeye çalışıyoruz. Bunu nasıl yapıyoruz? Elbette klimalarla!
Klimalar kış aylarında ısınmaya yönelik tercih edilse de yaz aylarında mevzubahis serinlemek olduğunda elbet çok daha revaçta. Lakin hepimizin bildiği üzere bu elektrikli araçların faydasıyla birlikte birtakım ziyanları da var. Örneğin, klima çarpmaları.
Peki klima çarpması tıbben sahiden bir hastalık mı ve klima üşütmesi diye bir şey var mı?
Aslında bu mevzu bir epey tartışmalı.
Bazı uzmanlar klima çarpmasını bir hastalık olarak görürken kimileri da klimanın tek başına bir rahatsızlık sebebi olmadığını, yalnızca birtakım hastalıklara davetiye çıkarabileceğini tabir eder.
Klima çarpmasıyla karşılaşmamızın en temel sebeplerinden biri, klimanın yanlış kullanımıdır. Örneğin her birimizin metabolizması, ısı üretimi ve ısı kaybı ortasında bir dengeye sahiptir. Şayet klimayı olması gerekenden daha düşük bir sıcaklıkta çalıştırırsak, bu istikrar şaşar ve istenmeyen semptomlarla karşılaşmak daha muhtemel olur.
Bununla birlikte muhtaçlığın ötesinde klimanın çok soğukta çalıştırılması, oldukça sıcak bir ortamdan birdenbire soğutulmuş ortama geçilmesi ve bu soğuk ortama uzun mühlet maruz kalınması da bedenin ısı istikrarının bozulmasına sebep olabilir.
Klimalar, ortamın nem istikrarını altüst etmede hayli başarılıdır.
Sağlığımızı koruyabilmek ismine, bulunduğumuz ortamın nem seviyesi belirli aralıklarda seyretmelidir. Bu mevzuda yapılan araştırmalar, klimalı ortamlarda ortalama %50 bağıl nemin olması gerektiğini belirtir. Şayet bu nem istikrarı bozulursa, hava kuruluğu ortaya çıkabilir ve gözler ve üst teneffüs yolları bir oldukça olumsuz etkilenir.
Bunun yanı sıra uzun periyodik klima kullanımı kelam konusu olduğunda ortamın nem istikrarının bozulması, dehidrasyona (sıvı açığı) neden olabilir ve buna bağlı olarak gözler ve üst teneffüs sorunlarının yanı sıra ağızda kuruluk ve susuzluk hissi de görülebilir.
Ayrıca klima kullanılırken ayarların, ortamın ülkü sıcaklık ve nem düzeyine nazaran ayarlanması gereklidir. Aksi takdirde yetersiz yahut haddinden fazla soğutma, istenmeyen rahatsızlıklara neden olabilir. Yine klimadan gelen soğuk hava, direkt bedene yönlendirilmemelidir. Özetle serinleme, istikrarlı bir halde sağlanmalıdır.
Elbette klima paklığı, klima çarpmasının önüne geçebilmek için olmazsa olmazlardan.
Klima temizliğinin ne sıklıkla yapıldığı, klima çarpması riskinde elbet epey belirleyici. Düzenli olarak değiştirilmeyen yahut temizlenmeyen filtreler, iç ortamın hava kalitesinin bozulmasına neden olabilir ve böylelikle karşılaşılabilecek sıhhat meseleleri, kaçınılmaz hale gelir.
Bu sıhhat problemleri bireyden bireye değişiklik gösterse de baş ağrısı, öksürük, kramp, bulantı, kusma, halsizlik, kas ve ekrem ağrıları, burun akıntısı ve yüksek ateş görülen en yaygın şikayetlerdendir. Ayrıyeten bu belirtiler, soğuk algınlığı ve grip üzere üst teneffüs yolu enfeksiyonları belirtileriyle hayli benzerlik gösterdiğinden klima çarpması, sıklıkla öteki sıhhat problemleriyle karıştırılabilir.
Peki klima çarpmasını öbür rahatsızlıklardan nasıl ayırt edebiliriz?
Doktorlar çoklukla baş ağrısı ve yüksek ateş üzere belirtilerle gelen hastalarda öncelikle, diğer sıhhat meselelerini elemek için birtakım tetkikler uygular. Bu testler sonucunda şayet rahatsızlığın, viral bir enfeksiyondan kaynaklanmadığı tespit edilirse tabipler, hastanın klima kullanım seviyesini ve halini sorar.
Klima çarpmasını teşhis edebilecek bir laboratuvar testi yoktur lakin uzmanlar, klima çarpmasından şüphelenirse dehidrasyona (su kaybı) yönelik kimi analizler yapabilir ve klima çarpmasını bu halde tespit etmeye çalışabilir. Aslında bu durumun kesin bir halde teşhisi olmadığı üzere spesifik bir tedavisi de yoktur.
Bu noktada temel gaye hastanın semptomlarını hafifletmek olur. Şikayete yönelik ilaç tedavileri, su kaybı tehlikesine karşı bol sıvı tüketimi, ateşi dindirmek emelli ılık duş ve genel manada sağlıklı ve istikrarlı beslenme klima çarpmasının tesirlerini azaltmaya yönelik tercih edilen usullerdendir.
