“Kapak” Gibi Mimari Tasarım: T.C. Riyad Büyükelçiliğinin Anıtkabir’e Benzeyen Yapısının Zekice Planlanmış Projesi
Suudi Arabistan’daki Üstün Kupa’da yaşanan krizden sonra gündeme gelen mevzulardan biri de Riyad’daki Türkiye Büyükelçiliği oldu. Anıtkabir’e benzeyen yapısı ise mimar Ahmet Vefik Alp’i ayakta alkışlamamıza, minnetle ve hürmetle anmamıza vesile oldu.
Geçtiğimiz gün Galatasaray-Fenerbahçe karşılaşmasının öncesinde yaşanan gerginlikle birlikte Riyad Büyükelçiliği de gündeme geldi. Büyükelçilik binasının, Anıtkabir’e benzemesinin altında yatan neden ise tasarımı daha da değerli hâle getiriyor.
Lafı daha fazla uzatmadan hem yapının tasarım sürecini hem de mimarı Ahmet Vefik Alp’i yakından tanıyalım.
Mimar Kent Bilimci ve Yüksek Mühendis Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp kimdir?
1948 doğumlu Ahmet Vefik Alp, inşaat mühendisliği ve mimarlık üzerine aldığı eğitimlerin akabinde yaptığı çalışmalar ile yalnızca Türkiye de değil dünyada da isminden kelam ettirmiş bir isim. Teksas, Rice Üniversitesinde hazırlamış olduğu tezin özetinin birçok lisana çevrilmesi bile başarılarından yalnızca biri.
Dünyaca ünlü dizaynların altında imzası bulunan Alp’in, 1982 yılında Suudi Arabistan’daki Kral Fahd Üniversitesine davet edilmesi ile de ülkedeki çalışmaları başlıyor. Rektör malikânesinden otele, çeşitli villalardan alışveriş merkezlerine kadar birçok projeyi hayata geçiren Alp, artık hepimizin bildiği üzere T.C. Riyad Büyükelçilik binasının da mimarı.
T.C. Riyad Büyükelçilik binasının tasarımı, ders o denli değil bu türlü verilir dedirtiyor.
Fotoğrafta gördüğünüz büyükelçilik binasına bakınca aklınıza direkt Anıtkabir geliyor değil mi? Bu bir tesadüf değil, Ahmet Vefik Alp’in düşünülmüş dizaynının hayata geçişi. Alp’in çizim dünyasının içerisinde aslında Suudilerin Ankara’ya gerçekleştirdiği resmî ziyaretlerde Anıtkabir’i ziyaret etmemeleri yatıyor. Alp, Suudilere olan kızgınlığının sonucu olarak Anıtkabir’i onların başşehirleri yapıyor.
Riyad Türkiye Büyükelçiliği, Türkiye’nin dış dünyada bulunan büyükelçiliklerin en büyüklerinden biri.
Suudi Kral’ın, büyükelçiliği Cidde’den Riyad’a taşımak için yayımladığı fermanının üzerine, elçilik kentteki Kraliyet Sarayı’nın çabucak yanına yerleştirildi. Her ülkeye ayrılan parsellerde, her ülkenin seçtiği mimar ve grubu ile Suudi, Alman teknisyenlerin iş birliği içerisinde çalışıyordu. Hazırlanan elçilik binaları, katı bir yönetmelik çerçevesinde projelendiriliyordu.
T.C. Riyad Büyükelçilik binasının proje onay süreci ise Arriyadh Development Authority, T.C. Dışişleri Bakanlığı ve T.C. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından geçerek başladı ve yapının inşasına 1986’da geçildi.
Türk-Osmanlı klasik motifleriyle bezenmiş yapı, yeniden ulusal mimarilerimizden de atıflar ile mahallî Arap kültürünün mimari yorumu ile sentezlenerek yapıldı. Binanın dışında bulunan, Anıtkabir’i andıran geniş bloklar, Suudi-Alman mercileri tarafından en başında onaylanmasa da Büyükelçi Umut Arık’ın teşebbüsleri, Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in Kral Fahd’a ile görüşmesi sonucunda onay alınıyor.
5 başka parsele yerleştirilen büyükelçilik binası ana arterde, görkemli bir pozisyonda yer alıyor. Etrafında ABD, Venezuela, Tunus ve Cibuti büyükelçiliklerine ilişkin emlak da bulunuyor. Yaklaşık 15 milyon dolar harcanan tesisin projesinde; büyükelçi konutu (rezidans), kançılarya binası, 7 daireli hizmet bloğu, 24 ünite ve 4 bloktan oluşan lojmanlar olmak üzere toplamda 7 başka bina mevcut.
Çalışmalar, periyodun Cumhurbaşkanı Kenan Cihan, Başbakanı Turgut Özel ve Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz tarafından takip ediliyor. Projelendirme ve imal evresine ise süreç boyunca vazife alan büyükelçiler de takviye veriyor. Son dönemki Büyükelçi Yaşar Yakıl devrinde, 1990 yılında tesis tamamlanıyor.
Yapımından yaklaşık 20 sene sonra büyükelçiliği ziyarete giden Alp, sürpriz bir şeyle de karşılaşıyor. Kançılarya binasının önündeki dekoratif havuzun, taşlarla doldurulmuş olduğunu görüp şaşkına uğruyor. 50 cm derinliğinde, aydınlatma ve fıskiye sistemi ile hem hoş bir imaj hem de serinlik veren havuz, “Bakımı güç oluyor.” gerekçesi ile doldurulmuş.
En yeni olayları göz önünde tutunca “Bina duruyor.” diye şükretsek yeridir. Kıymetlerimiz kelam konusu olunca dün akşam neler olduğunu gördükten sonra Anıtkabir’e benzeyen yapıyı kabullenilmesi bile mucize üzere.
Suudi Arabistan bahisli ilgi cazibeli öbür içeriklerimiz:
