Japon Yapıştırıcısı Japon Buluşu Olmamasına Rağmen Neden Bu Şekilde Adlandırdık? Üstelik Sadece Türkiye’de Böyle!
Çok kuvvetli ve süratli bir tesiri olduğu için dünyada üstün glue(süper yapıştırıcı) olarak bilinen Japon yapıştırıcısının bizdeki isminin bu halde olmasının değişik bir nedeni var.
Kimyadaki ismiyle “siyanoakrilat” olarak bilinen bu tip yapıştırıcılar; ahşap, metal, mukavva üzere objelerin yanı sıra kardiyovasküler cerrahide dokuları süratlice birleştirmek için de kullanılıyor. Bu sayede kan akışı süratle kesilebiliyor. Bilhassa askeri operasyonlardaki yaralanmalarda hayati ehemmiyet taşıyor.
Peki bu yapıştırıcı nasıl keşfedildi ve bizdeki ismi nasıl verildi? Az da olsa Japonlarla bir ilgisi var mı?
Siyanoakrilatlar birinci sefer 80’lerde ülkemize giriş yaptı.
Japon yapıştırıcısı ismini almasının nedeni, ülkemize giren birinci siyanoakrilat markasının Japon olmasıyla alakalı. Aslında Amerikan icadıdır lakin o devirde bu yapıştırıcıların üzerinde Japonca harfler yer aldığı için ülkemizde Japon yapıştırıcısı algısının oluşmasına neden olmuştur.
Alteco markasının eseri olan bu yapıştırıcı, İstanbul Eminönü Meydanı yahut Galata Köprüsü üzeri üzere kalabalık yerlerde şov hedefli uygulaması da yapılarak satılmıştır.
Tabii bir de Japonların ürettiği teknolojik aletlerin kalitesinden ötürü Japon mallarına olan bir inanç bulunuyordu. Bu yapıştırıcının ne kadar kaliteli olduğu deneyim edilince “Japonlar yapmış abi yaa!” algısı düzgünce yayılmış oldu.
Aslında bu duruma emsal diğer bir örnek daha bulunuyor. Portakalın ortaya çıktığı yer Güney Çin, Kuzeydoğu Hindistan ve Myanmar’ı kapsayan bir bölge olmasına karşın bu meyve bize Portekiz(İng. Portugal)’den geldiği için ülkenin ismini meyveye vermişiz.
Peki Amerikalılar bu yapıştırıcıyı nasıl keşfetti?
Yapıştırıcının keşfinde II. Dünya Savaşı tesirli oldu. Kimyager Harry Coover, savaşta kullanılan silahların dürbünlerini yapıştırmak için 1942 yılında Kodak firmasında bu eseri formüle etti lakin fazla yapışkan olduğu için buluşunu rafa kaldırdı.
Formül, 9 yıl boyunca rafta bekledi. Daha sonra, çalıştığı Eastman Kodak firması diğer alanlarda kullanmak için eserin patentini aldı ve “Eastman 910 Muhteşem Glue” adıyle eseri 1958 yılında piyasaya sürdü.
Firma, devrinin en büyük rulo sinema üreticisiydi. Bu rulolar; fotoğraf makineleri, kameralar ve projektörlerde kullanılmaktaydı. Buluş, bilhassa de Hollywood’un işine çok yaradı.
Altın çağını yaşayan sinema bölümünde 90 dakikalık bir sinema için 121 metrelik 3 adet sinema makarası gerekiyordu. Sinemadaki makinistin, rulolar ortasındaki geçişi izleyiciye fark ettirmeden yapması hiç kolay değildi.
Bunları birleştirmek için yapışkan bantlardan kullanılıyordu, film esnasındaki geçişlerde ise fark ediliyordu ve seyir zevkini azaltıyordu. Japon yapıştırıcısı kullanılmaya başlandığında ise geçişlerin fark edilmesi önlenmiş oldu.
Yapıştırıcı, yıllar sonra Vietnam Savaşı’nda kullanıldı.
İçeriğimizin girişinde “cerrahide ve yaralanmalarda” da kullanıldığından kelam etmiştik. Savaştaki kayıpları azaltmak için faal bir biçimde kullanılan bir eser oldu.
Yapıştırıcının bize ulaşması ise çok sonraları bir Japon firma aracılığıyla oldu ve bu nedenle ürüne dünyada yalnızca biz Japon yapıştırıcısı diyoruz.
Bonus:
()
