Haçlıların Yamyamlık Yaparak Türkleri Yedikleri Canavarca Olay: Kazanlarda Kaynatıp Yemişler!

Hepimizin bildiği Haçlı Seferleri’nde yamyamlık hadisesinin yaşandığını da duymuş muydunuz? Kaynaklar, Haçlıların yamyamlığa nasıl başvurduğunu açıkça betimliyor. İznik, Antakya ve Ma’arrat’ün-Numân’da vuku bulan bu dehşetli olaya bir de yakından bakalım.

Bazı tarihçilere nazaran bu insanlık dışı hareketin yapılmasındaki sebep mahrumluk ve açlıkken; kimi tarihçilere nazaran de utanç kaynağıydı. Birçok Müslüman’ın da çiğ çiğ yenerek katledildiği bu hadise, kroniklere de Maarra Yamyamları olarak geçmiş.

Haçlıların istila sırasında pek çok insanı yedikleri tüm kaynaklara mevzu olmuştur. O denli ki olağan pazarların insan pazarına dönüştüğü, insan etlerinin satıldığı bile söyleniyor. Bu vahşetin sebebini bizler tam olarak bilemeyiz fakat tarihin gelmiş geçmiş en büyük canavarca eylemi olduğunu muhakkak söyleyebiliriz.

Bulundukları bölgelere bakıldığında ise Haçlıların açlık çekmesinin düşük bir ihtimal olduğu söyleniyor.

Haçlı Seferleri’nin kıymetli şahitlerinden birisi Anna Komnene, babası İmparator Aleksios Komnenos’un (1081-1118) hayatını anlattığı yapıtında verdiği bilgilere nazaran, Pierre L’Ermite öncülüğünde kümeler, rahat durmayarak Hristiyan, Müslüman ayırt etmeden civardaki köyleri yağmalamışlar. Bu bölgelerde açlık çekebilecekleri bir ortam olmaması makul görülse de yamyamlık olaylarından bahsedilir.

Anna Komnene, Haçlıların birtakım bebekleri dilimler halinde keserek mangalda pişirdiklerini ve muhtemelen daha yetişkin olanları şişe geçirerek ateşte kızarttıklarını anlatıyor.

Bu noktada Maarra Yamyamları’ndan bahsetmek gerek.

1098’de Suriye’de bir kent olan Ma’arrat’ün-Numân, Haçlılar tarafından işgal edildi ve yerli halk kılıçtan geçirildi. I. Haçlı Seferi’nde şahsen yer alan üç Latin tarihçinin tabirlerine nazaran Müslümanların cesetlerini kızartıp yediklerine dair dehşet olayların yaşandığı görülüyor. Lakin bu şahıslara nazaran, onları yamyamlığa zorlamış olan şey kıtlıktı. Fulcherius Carnotensis, Historia Hierosolymitana’sında Haçlıların yamyamlığını ızdırap verici bir durum olarak şöyle lisana getirir:

“Kuşatma yirmi gün sürdüğünde, insanlarımız çok açlıktan acı çektiler. Titreyerek ve ürpererek bahsediyorum, zira insanlarımızdan birçoğu çok açlığın sebep olduğu cinnetten rahatsız oldu, orada şimdi ölmüş olan Saracenlerin (Müslümanların) kaba etlerinden kestikleri modülleri dilimleyerek pişirdiler ve çiğnediler ve ateşte yeteri kadar pişmediğinde yırtıcı bir ağızla oburca yediler. Ve böylelikle kuşatanlar kuşatılanlara nazaran daha fazla ziyan görmüşlerdir”

Kim olduğu aşikâr olmayan bir Haçlı tarafından yazılmış Gesta Francorum et aliorum Hierosoliminatorum’da, bu vahşet anlatılıyor:

“Biz ordayken (Antakya), surların dışında yağmalayacak hiçbir şey olmadığı için gerek uzun kalıştan yahut gerekse de o kadar çok aç olduklarından ötürü adamlarımızdan kimileri gereksinimlerini karşılayamadı. Bu yüzden onlar ölülerin karınlarını yardılar, zira onlar Müslümanların bağırsaklarında Bizans altını bulmayı umuyorlardı. Ve öbürleri ölülerin etini dilimlere ayırdılar ve yemek için pişirdiler””

Liber Christianae Expeditionis pro Ereptione Emundatione et Restitutione Sanctae Hierosolymitanae Ecclesiae adlı yapıtını seferlere görgü şahidi olan insanların transferlerine nazaran yazan Alman Tarihçi Albertus Aquensis ise bu yamyamlığı “çaresizlikten” yaptıklarına değinmiş.

“Bu kentlerin etrafında büyüyen açlık o denli bir ızdıraplı hale geldi ki Hristiyanlar yaşadıkları kıtlık karşısında cesetleri yemekten korkmadılar. Yalnızca öldürdükleri Müslümanlar yahut Türkleri değil, tıpkı vakitte yakalamış oldukları köpekleri de ateşte pişirdiler.”

Bu ortada tüm kaynaklar bu yamyamlığı doğrularken eklememiz gereken bir şey de var ki o da Orta Çağ’da açlığın olduğu her an bu tıp yamyamlıklarla sık karşılaşıldığı.

Kuşatmadan evvel mi, yoksa sonra mı insanları yedikleri konusu hâlâ tartışmalı bir husustur. Fulcheris Carnotensis, bu olayın kuşatma anında yaşandığını şu sözlerle beyan etmiş: “Bu kuşatma esnasında adamlarımız şiddetli açlığın neden olduğu cinnetle dehşetli eziyetler çekmiş ve etrafta yatan meyyit Müslümanların kalçalarından et modülleri kesmişti. Bu kesimleri pişirip yemiş, yeteri kadar kızarmamış olan etleri bile vahşice yutmuşlardı”

Willermus Tyrensis ise tam aksisi, kuşatma sonrasında bu olayın gerçekleştiğini şöyle anlatmıştır:“Adı geçen kentin zaptından sonra orduda tıpkı vakitte o denli bir kıtlık karar sürmekteydi ki yabanî hayvanlar üzere pis yaratıkları yiyecek olarak değerlendiriyorlardı. Ayrıyeten şayet inanılabilirse, açlıktan insan eti yedikleri söylenir ve tabiata karşıt olarak bu türlü pis ve rezilce şeyler yedikleri için bahtsız halktan pek çoklarının öldüğü vakidir”

Maarra kentinde yaşanan bu vahim olayları lisana getirirlerken birebir vakitte Kudüs’te yapılacak olan vahşetin ön provası olduğunu da söz ettikleri görülüyor.

Bazı eserler, yamyamlık olayının yalnızca Maarra kentinde yaşandığını söylese de aksi görüşler de bir o kadar fazla. Örneğin Andrew Holt, bu bahisle alakalı şunları söylüyor: “Antakya’da yamyamlık savları için yazılan tek kaynak, olaylardan birkaç yıl sonra yazılmıştır. Yalnızca aylar sonra Maarra’daki olaylar yaşandığı için Antakya’da da olduğu ileri sürülerek hadiselerin karıştırılıyor olabileceği ihtimali ortaya çıkıyor”

Uzun lafın kısası bu yamyamlık olaylarının Türkleri ve Arapları bir korkutma stratejisinden kaynaklanmadığını söyleyebiliriz. Bunu da Orta Çağ tarihçileri seferden sonra Papa’ya gönderilen raporlardan tahlil etmiştir.

Kuşatmada olan kumandanlar, raporlarda bu hadiseyi bakın nasıl anlatımış:

“Ordu, Maarra’da vahim bir açlığın pençesine düştü ve muhtaçlık, onları Müslümanların cesetlerini yemek üzere canavarca bir işe mecbur etti.” Şeklinde aktarılan rapora bakarsak birkaç çıkarım yapmamız gerek. Birinci olarak bu “insanlık dışı” yaklaşımı bir gereksinim bağlamında belirlenmesi, ikincisi de tüm bunların “canice” olarak değerlendirilmesidir. Lakin görünüşe nazaran Haçlılar bunu gereksinimden çok zevkten yapmış.

Maarra’da 33 gün kalan ve mühlet zarfında değil insanların; hayvanların da cesetlerini yiyen Haçlılar, insanlık ismine büyük utanç duyulacak bu yamyamlık kıssasını gerilerinde bıraktılar. Tüm bunların yanında da geriye iki Haçlı komutanın ihtiraslarının kurbanı olan kent ve en büyük acıyı çeken Müslüman halk kalmıştır.