Gün geçmiyor ki diğer ülkelerde yaşanan sorunlara keşke bizde de olsa demeyelim. Bu ülkelerden birisi olan Finlandiya’da yenilenebilir kaynaklardan o kadar çok elektrik üretildi ki elektrik fiyatı 0’ın altına geriledi. Lakin bu o denli düşündüğünüz üzere abonelere para verileceği manasına gelmiyor.
Avrupa büyük bir güç krizinin eşiğindeyken Kuzey Avrupa ülkesi Finlandiya, geçtiğimiz yıllarda yenilenebilir güç odaklı dönüşüm süreci başlatmıştı. Rüzgar gülleri ve su akıntılarından faydalanan hidroelektrik santralleri ile birlikte; ülkedeki güç üretimi doruğa ulaştı. Hatta o kadar fazla üretildi ki Finler, bu bolluk sebebiyle bedavadan biraz değerli elektrik kullanmaya başladılar.
Gelinen noktada Finli yetkililer, yenilenemeyen kaynaklarla elektrik üretilen tesisleri kapatmayı, elektrik tüketimini depolanan güçten sağlamayı düşünüyor. Bir öbür değişle sudaki akıntıyı durduramayacakları için hidroelektrik santralleri çalışmaya devam edecek lakin termik ve nükleer santraller, talep fazlası üretim nedeniyle ve süreksiz olarak kapatılmak üzere.
Finlandiya’da elektrik kaç para, Türkiye ile fiyat farkı ne kadar?
Finlandiya’daki elektrik fiyatı 1 kWh başına haneler için 0,4 euro, iş yerleri için de 0,18 euro düzeyinde. Şimdiki kur üzerinden TL cinsine çevirdiğinizde bu sayılar kulağa yüksek gelebilir, lakin kelam konusu fiyatları ülkenin kullandığı ünite üzerinden düşünmemiz gerekiyor.
Türkiye’de 1 kWh elektrik fiyatı 1,48 TL’den başlıyor, şayet aylık toplam tüketim 240 kWh üzerinde ise bu sayı 2,22 TL’ye yükseliyor. Yani bir öbür deyişle ülkemizde elektrik en ucuz 1,48 birimken Finlandiya’da 0,4 ünite. Ayrıyeten Finlandiya’da ortalama aylık gelir 3807 euro düzeyinde (Trading Economy).
Finlandiya’da elektrik fiyatları nasıl bu kadar düştü?
Kaynaklara nazaran bunun iki farklı sebebi var. Rusya – Ukrayna Savaşı nedeniyle Finlandiya halkı, elektrik tüketimini sınırlayarak tasarruf yoluna gitti. Başka neden ise ülkedeki yenilenebilir güç odaklı dönüşüm. Ülkede inşa edilen hidroelektrik santralleri, birinci bahar aylarında olmamız sebebiyle artan su debileri, hidroelektrik santrallerinin yüksek kapasiteyle üretim yapmasını sağladı.
Elektrik fiyatı negatife düşen Finlandiya’daki aboneler, fatura ödemeye devam edecekler: Pekala neden?
Ülkenin ulusal elektrik dağıtım şebekesini yöneten şirket Fingrid’in CEO’su Jukka Ruusunen, vatandaşların negatife dönen ham fiyatlar yerine önceden belirlenen piyasa fiyatı üzerinden ödeme yaptıklarını belirtiyor. Buradan elde edilen gelir elektrik gücünün kendisini karşılamak için değil, dağıtım ve tertip masrafları için ödeniyor. Bunu bir bakıma Türkiye’deki faturalara yansıtılan sabit vergi ve ödemeler üzere düşünebilirsiniz.
“Geçtiğimiz kış beşerler daha fazla elektriği nereden bulacağımızı konuşuyorlardı. Artık üretimi nasıl sınırlayacağımızı tartışıyoruz. Bir zorluktan başkasına geçiş yapmış durumdayız.”
Açıklamalarına elektrik üretiminin sonlandırılması sorunu ile yüzleştiklerini belirterek devam eden Ruusunen, 2035 yılına dek tüm güç kaynaklarının yenilenebilir olacağını hatırlattı. Lakin ülkede bunun 2027 yılında da mümkün olabileceği söyleniyor.
İlkbaharda yaşanan beklenmedik su hareketliliği sebebiyle hidroelektrik santrallerinin çok üretim yaptığını, su akışını durduramadıkları için bu üretimi de sınırlayamadıklarını söyleyen Ruusunen; kârlı olmayan üretim kollarını piyasadan kaldırmayı planladıklarını belirtiyor. İşte bu sebeple ülkede faaliyete geçen yeni nükleer santral dahil yenilenebilir olmayan kaynakların üretimi süreksiz olarak durdurulabilir.
