Dünyanın Çalışılabilecek En İyi 10 Şehri ve Bu Listeye Türkiye’nin Girememesinin Sebepleri

Geçtiğimiz günlerde Forbes, dünyanın en âlâ iş – hayat istikrarına sahip kentlerini açıkladı. Pek çok kritere nazaran belirlenen listedeki birinci 25 kent içinde ise Türkiye’den rastgele bir kent yer almıyor.

Listenin birinci sıralarında yer almak ise sanıldığı kadar kolay değil. Çünkü liste hazırlanırken dikkat edilen kriterler ortasında gelir – emlak fiyatları oranı ve Dünya Memnunluk Endeksi sıralamasında kaçıncı sırada olunduğu üzere faktörler yer alıyor.  

Dünya Memnunluk Endeksi, yüzümüzün bir türlü gülmediği listelerden biri. Geçtiğimiz yıl listenin 112. sırasındaydık, bu yıla ise 106. sıraya kadar yükseldik. Yani yalnızca memnun olmadığımız için bile İş – Ömür İstikrarı Endeksi sıralamasında bir epey geriye düştüğümüzü söylemek mümkün. 

İş – Hayat İstikrarı Endeksi, çalışanların ne kadar memnun olduğuyla doğrudan alakalı.

Çalışanların memnunluğu, İş – Hayat İstikrarı Endeksi sıralamasını belirleyen en büyük etkenlerden biri. Çünkü bu endeksi belirleyen etkenlerin ortak noktası da bu. İş – Ömür İstikrarı Endeksi sıralaması belirlenirken dikkat edilen kriterler şöyle: 

• Dünya Memnunluk Endeksi sıralaması,  
• Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi sıralaması, 
• Ortalama çalışma saatleri, 
• Asgari yasal yıllık müsaade, 
• Emlak fiyatının gelire oranı, 
• Uzak ve hibrit çalışmaya açık konumların oranı, 
• Doğum müsaadesi siyaseti, 
• Kişi başına düşen park ve tabiat muhafaza alanları, 
• İşsizlik oranı, 
• Güneş ışığı saatleri. 

Yukarıdaki kriterler baz alınarak hazırlanan listedeki birinci 25 kenti ortasında maalesef Türkiye’den rastgele bir kent yer almadı. Birinci sırada Kopenhag – Danimarka, ikinci sırada Helsinki – Finlandiya, üçüncü sırada ise Stockholm – İsveç yer aldı. 

Peki çalışanların en memnun olduğu kentlerde çalışma şartları nasıl?  

1. Kopenhag, Danimarka

Danimarka’da çalışanlar, esnek çalışma saatlerine ve en az beş haftalık yıllık izin imkanına sahipler. Üstelik işsizlik oranları da %2,4’lük oranla pek çok Avrupa ülkesinden çok daha düşük. 

Aynı vakitte Danimarka’nın çalışılabilecek en yeterli kentlerden birine sahip olmasının bir başka sebebi de doğum sonrası hem anneye hem babaya 52 haftalık doğum müsaadesi hakkı tanınıyor olması.  

Ülke genelinde çalışma saatlerine ait rastgele bir kural bulunmuyor. Şehrin genelinde haftalık 37 saatlik çalışma sistemi uygulanıyor lakin bu çalışma saati patron ve çalışanlar ortasında yapılan toplu mukaveleler ile belirleniyor. 

2. Helsinki, Finlandiya

Dünya Memnunluk Endeksi sıralamasında birinci sırada yer alan Finlandiya da, tekrar Danimarka’da olduğu üzere ebeveynlere eşit doğum müsaadesi imkânı tanınıyor. Birebir vakitte yıllık beş haftalık yıllık izinle çalışanların yorgunluğunu atması ve büsbütün dinlenmiş bir halde işe dönmesi sağlanıyor.

Kişisel ömrüne da vakit ayırmak isteyen çalışanlar için de pek çok şirket tarafından hibrit yahut uzaktan çalışma imkanı tanınıyor. Aynı vakitte tüm bunlar esnek çalışma saatleriyle destekleniyor.

Haftalık 40, günlük 8 saati geçmeyecek şekilde ayarlanan çalışma saatleri sebebiyle de çalışan bireylerin ferdî hayatlarına vakit ayırması sağlanıyor. Üstelik daha kısa çalışma saatleri uygulamak isteyen işletmeler için de rastgele bir mani bulunmuyor. Bu sebeple ülkenin pek çok yerinde çalışma saatlerinin daha kısa olduğu işletmeler mevcut.  

3. Stockholm, İsveç

Pek çok müze ve külterel yapıya sahipliği yapan Stockholm’de de uzaktan ve hibrit çalışma imkânı tanıyan iş yerleri büyük bir çoğunlukta. Elbette çalışanlar da kentte diledikleri üzere gezip eğlenebiliyorlar zira 25 gün yıllık müsaade hakkına sahipler.  

Şehirdeki iş merkezlerinin %46’lık bir kısmı uzaktan ve hibrit çalışma imkânı sunuyor. Stockholm’deki şirketlerin çoğunluğunda, çalışma saatleri 09:00-16:00 yahut 10:00-15:00. Haftalık 40 saatlik çalışma sistemi yaygın olsa da kimi yerlerde fazladan mesai yapılabiliyor. Elbette ki fazla mesai yapan çalışanlar, fiyatlarını de alıyor.  

Doğum müsaadesi hem anne hem baba için toplam 480 gün olarak belirlenmiş. Böylelikle anne de baba da 240 günlük fiyatlı müsaadeleri sayesinde çocuklarının en çok muhtaçlık duyduğu devirde yanında olabiliyor. Aynı vakitte yeniden çalışan ebeveynlere, çocuklarının hastalanması durumunda da müsaade veriliyor ve maaşlarının %80’i devlet tarafından ödeniyor. 

4. Oslo, Norveç

Dünya Memnunluk Endeksi sıralamasında altıncı sırada yer alan Oslo, genel olarak epeyce değerli bir kent. Birebir vakitte da çalışanların en yüksek maaşı aldığı kentlerden biri, bu sebeple de insanlar yüksek hayat kalitesine sahip ve zorlanmadan geçimlerini sürdürebiliyor.  

Örneğin bir plan yaptınız yahut bir kursa yazıldınız fakat tıpkı vakitte yeni bir işe de girdiniz. Oslo’daki pek çok şirket, esnek çalışma saatleri imkanı tanıyarak; çalışanlarının çeşitli aktivitelere katılmasına ve ferdî ömürlerine nazaran iş hayatlarını da şekillendirebilmelerine müsaade veriyor. Haftalık 40, günlük 9 saatlik çalışma sistemi uygulanıyor ve fazla mesaiye kalmanız halinde de fiyatınız tekrar devlet teminatı altında ödeniyor.

5. Auckland, Yeni Zelanda

Avrupa ülkeleri dışında birinci 10’a girebilen tek kent olma özelliğine sahip Auckland’de insanlar ortalama 26,3 saat çalışıyor. Tam vakitli çalışanlar yılın dört haftası fiyatlı müsaade ve 11 gün resmî tatil hakkına sahip. Auckland’in işsizlik oranı %3,2 ile ülke geneline kıyasla bile hayli düşük.  

Yeni Zelanda genelinde haftalık 5 gün, 40 saatlik çalışma sistemi uygulanıyor. Tekrar fiyat karşılığında fazla mesai yapılabiliyor. 

6. Göteborg, İsveç

Çalışanların toplumsal yaşantılarına kıymet veren bir öteki ülke de İsveç. Göteborg kentinde yaşayan beşerler, 25 gün yıllık müsaade hakkına sahip. Birebir vakitte kentteki iş ilanlarının %42’si uzaktan yahut hibrit çalışma imkânı sunuyor. Böylelikle çalışanlar kendi toplumsal hayatlarına vakit ayırabiliyor. 

7. Reykjavik, İzlanda

Başkent Reykjavik, doğasıyla olduğu kadar hayat kalitesiyle de büyük bir üne sahip. Kentteki patronların büyük bir kısmı esnek çalışma saatlerini benimsemiş durumda. İş ilanlarının %46’sı da uzaktan yahut hibrit çalışma imkânı sunuyor.  

Aynı vakitte bu esnek çalışma saatleri 24 gün yıllık müsaade ve 12 gün resmî tatil hakkıyla da destekleniyor. Böylelikle çalışanlar özel hayatlarına da vakit ayırabiliyor. Üstelik kuzey ışıklarını da yılda 7-8 ay boyunca izleme fırsatları var. 

8. Viyana, Avusturya

Açık hava aktiflik alanları, varlıklı kültürel faaliyetleri ve eşsiz dokusuyla Viyana; hem çalışılıp hem yaşanabilecek en düzgün kentlerden bir oburu. Başkentte ücretsiz sıhhat ve eğitim de dahil olmak üzere pek çok ücretsiz toplumsal hizmet sunuluyor.  

Çalışanlar, çalıştıkları saate nazaran ortalama 5 haftalık yıllık müsaade ve 13 gün resmî tatil imkânına sahiptir. Yalnızca %2,3’lük işsizlik oranına sahip bölgede hibrit ve esnek çalışma saati imkanı tanıyan iş yerlerinin sayısı da her geçen gün artmaktadır.  

9. Edinburgh, İskoçya

Yıllık 28 günlük müsaade ve 39 haftalık fiyatlı doğum müsaadesi imkânı sunulan Edinburgh, çalışanların eşsiz tarihi güzelliklerini ziyaret etmelerine imkan tanıyor.

Çalışanların toplumsal hayatlarına verdiği değer sayesinde de bu listede ilk 10’a girmeyi başaran ilk Birleşik Krallık kenti olmayı başardı. 

10. Belfast, Kuzey İrlanda

Listedeki en düşük hayat maliyetine sahip kentlerden biri Belfast. Beşerler, kazandıkları parayla rahat bir halde yaşayabiliyor ve kazandıkları paraya kıyasla mülk fiyatları da hayli istikrarlı. Hakikaten doğum müsaadesi ve yıllık müsaade konusunda da epeyce cömert bir kent.  

Gelelim bize… Türkiye neden bu listede yok? 

Elbette ülkemizin de bu listede olmasını, hatta birinci sırada yer almasını hepimiz gönülden isterdik. Lakin maalesef listede yer alacak kadar düzgün bir iş – hayat istikrarına sahip değiliz.

Örneğin listedeki pek çok kentte kira ve konut fiyatları, insanların aldıkları maaşa göre dengeli. Türkiye için bunu söylemek ise şimdi mümkün değil. Çünkü “Alan alıyor!” diyenlerden çok; ev alamayan, hatta kiraya bile çıkamayan birey var. 

İşsizlik oranlarına baktığımızda ise listedeki çabucak her kentte %2-3’lük bir oran varken; Türkiye’de işsizlik oranı %9,7 olarak açıklandı. Yeniden pek çok ülkenin bilakis; ülkemizde hala tam bir cinsiyet eşitliği kelam konusu değil. Birtakım meslekler “kadınlar”, kimi meslekler “erkekler” için algısını da bir türlü yıkamadık.

Türkiye’de çalışan insanların büyük bir kısmı yasal yıllık müsaade hakkını kullanamıyor yahut bu hakka resmi olarak hiç sahip olmuyor. Tatil de yapmıyorlar, ne yapıyorlar? Fazla mesai yapıp, fiyatını al(a)mıyorlar… Maalesef ki ülkemizde çok sayıda insanın yaşadığı durum bu. Denetlemeden kaçan, denetlenmeyen yahut “bir yolunu bulan” pek çok şirket, binlerce çalışanının parasını yiyor. Uzaktan yahut hibrit çalışma imkanıysa birçok çalışan için hayalden öte değil.

Yani Elalemin Jhon’ları Ryan’ları her sabah kalkıp güneşi selamlıyorken; bizim sabahtan akşama kadar çalışan işçimizin güneşi görecek hali bile kalmıyor. Tüm bunlar birleştiğinde de elbette bu üzere listelerde ülkemizin ismini görmemiz pek mümkün olmuyor.