Dışarıdayken Yüzümüzü Çevirdiğimiz Her Yerde Gördüğümüz Serçeler Hakkında Bilmediğiniz 8 Gerçek

Dışarıda şöyle bir tıp atsak yüzlercesini görebileceğimiz serçeler, dünyanın birçok yerinde yaşayan onlarca farklı çeşide sahip bir kuştur. Öylece yanından geçip gidiyor olsak bile aslında bu canlıların hayli enteresan özellikleri var. Gelin serçeler hakkında kimilerini birinci sefer duyacağınız enteresan gerçeklere yakından bakalım.

Şöyle biraz hava alayım diye dışarı çıkıp bir yere oturursanız, nerede olursanız olun karşınıza birinci çıkacak kuşlardan bir tanesi serçe olacaktır. Olağan zira dağılım açısından bakarsak serçelerin sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Aslında bu türlü oldukları için bu küçük ve şirin kuşları birçok vakit görmezden geliyoruz ve yanlarından öylece çekip gidiyoruz.

Peki ya serçelerin aslında hiç bilmediğiniz birtakım özellikleri var desek? Tabii uzay bilimine katkı sağlıyorlar üzere sürpriz bir bilgimiz yok ancak bu kadar küçük canlıların bu kadar fazla tipi olduğu, dünyanın pek çok farklı noktasında yaşadıkları, yuva yaparken kullandıkları materyaller üzere sayısız özellik oldukça enteresan. Gelin serçelere yakından bakalım ve öne çıkan özelliklerinden kimilerini görelim.

Serçeler hakkında gerçekler:

• Dünyanın neredeyse her yerinde yaşayan serçe tipleri var.
• New Yorkluları tırtıl istilasından kurtaran serçeler oldu.
• Üreme müddetleri kısa olduğu için süratle çoğalabilirler.
• Ağzında sigara izmaritiyle uçan bir serçe görürseniz şaşırmayın.
• Dişi ve erkek serçeleri ayırmak çocuk oyuncağı.
• Sesini değiştiren serçe tipleri var.
• Serçeler ne yer, nasıl beslenir sorusunun karşılığına şaşırabilirsiniz.
• Bir sefer gördüğünüz serçeyi yıllar sonra birebir yerde görebilirsiniz.

Dünyanın neredeyse her yerinde yaşayan serçe çeşitleri var:

Şaşırtıcı fakat gerçek. Biz sokakta yürürken hepsinin tıpkı göründüğünü zannediyoruz ancak bilinen 50’ye yakın farklı serçe tipi var. Bunların 35 tanesi Kuzey Amerika’da, 2 tanesi Kuzey Amerika’nın batısında, 10 tanesi Kuzey Meksika’da yaygın olan cinslerdir. Aslında serçeler, Antartika hariç dünyanın her yerinde bulunan canlılardır. Farklı olan ise aslında anavatanları Avrupa, Asya, Afrika’dır ve buralarda sürü halinde dolaşırlar. Amerika’ya ve Avustralya’ya daha sonra insan eliyle götürülmüşlerdir. 

New Yorkluları tırtıl istilasından kurtaran serçeler oldu:

19. yüzyıla kadar Amerika kıtasında serçe diye bir kuş yoktu. Derken 1850 yılında ABD’nin New York eyaletinde bir ıhlamur güvesi tırtılı istilası başladı. Bu tırtılın en büyük avcısının mesken serçesi olarak da isimlendirilen bayağı serçe çeşidi olduğunu bilen uzmanlar, 1851 yılında Avrupa’dan New York’a yüzlerce serçe getirdiler ve sokağa saldılar. Sahiden de kısa bir müddet içerisinde tırtıl istilası son bulmuştu.

Tırtıl istilası son bulmuştu lakin 50 yıl sonra yeni bir istila başladı, serçe istilası. Şehre salınan serçeler inanılmaz bir süratle çoğaldı ve ülkenin dört bir yanına dağıldılar. Bugün ülkede sığırcıklarla birlikte istilacı bir kuş çeşidi olarak kabul edilirler. O denli ki ABD’de serçe avlamak her vakit müsaade verilen yasal bir avcılık tipidir. 

Üreme müddetleri kısa olduğu için süratle çoğalabilirler:

Üreme sonrası bir dişi serçe ortalama 4 -5 tane, kahverengi beneklere sahip beyaz yumurta bırakır. Ortalama 11 – 12 günlük bir kuluçka mühletinin akabinde yavrular yumurtadan çıkar ve iki hafta sonra da yuvayı terk ederler. Bir dişi üreme mühleti boyunca 4 – 5 defa yumurtlayabilir. 

Serçelerden çift olarak kelam etmek pek mümkün değil. Uzun yıllar tek eşli olarak biliniyorlardı ancak son yıllarda yapılan çalışmalar bunun hakikat olmadığını gösterdi. Yumurtaları inceleyen uzmanlar, farklı ebeveyn DNA’ları gördüler. Yani hem dişi hem de erkek serçe diğerleriyle çiftleşerek üremeyi sürdürme eğilimi gösteriyor. Bu kadar çok çoğalmalarının nedeni tahminen de budur. 

Ağzında sigara izmaritiyle uçan bir serçe görürseniz şaşırmayın:

Aslında sırf serçeleri değil, pek çok kuş çeşidini ağzında yerden bulduğu bir sigara izmariti varken uçar halde görebiliriz. Tabii ki kuşlar akıllı canlılar oldukları için sigara içmiyorlar, bu izmaritleri yuva imalinde kullanıyorlar. Bunun nedeni izmaritleri yastık yapmaları değil. İzmarit içerisinde bulunan nikotin, mayt olarak da bilinen akar böceğini yuvadan uzak tutuyor. Bu yüzden de çalı çırpıdan oluşturdukları yuvalarında bol bol da izmarit kullanıyorlar. 

Dişi ve erkek serçeleri ayırmak çocuk oyuncağı:

Kuşlar birden fazla vakit alıştığımız cinsiyet özellikleri taşımadıkları için hangisi erkek, hangisi dişi ayırmakta zorluk çekebiliriz ancak bu durum serçeler için geçerli değil. Şayet bir serçenin gagası ve gözleri siyahsa, göğsünde önlük gibisi bir siyahlık varsa, başının üstü gri, yanakları beyaz ve boynu kestane rengiyse o bir erkektir. Şayet alt kısmı grimsi, sırtı çizgili ve düz olan yerleri de açık kahverengiyse o serçe dişidir. Alışılmış bu renk durumu çeşitten cinse nazaran değişiklik gösterebilir.

Sesini değiştiren serçe tipleri var:

Her kuşun, her tıbbın ve hatta her bireyin kendine ilişkin bir sesi ve ötme biçimi olduğunu biliyoruz. Lakin serçelerin olayı biraz daha farklı. Kanada’da yaşayan beyaz gerdanlı serçe tipi, üç notalı ve iki notalı olmak üzere iki farklı ötme melodisi kullanıyor. İlginç olan ise bu değişim durumunun canlı olarak gözlemlenmiş olması. Olağan koşullar altında kuşların melodi değiştirmesi jenerasyonlar sürebilir ancak beyaz gerdanlı serçenin ötüşü çoktan ülkenin genelindeki kuşlara yayıldı bile. 

Serçeler ne yer, nasıl beslenir sorusunun karşılığına şaşırabilirsiniz:

11 – 12 cm uzunluğundaki bu küçük kuşların pak canlılar olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz zira tabiatları gereği etçildirler. Genel olarak güveler, küçük böcekler ve solucanlarla beslenirler. Yaşadıkları bölgenin yapısına bağlı olarak ikinci tercihleri tohumlar ve meyveler olur. Dahası, beslenme biçimlerini kolay kolay değiştirebilirler. Baktılar etrafta çok böcek var böcek yerler, baktılar çok tohum var tohum yerler. Yani yaşadıkları etrafa kolaylıkla ahenk sağlayabilirler. 

Bir defa gördüğünüz serçeyi yıllar sonra tıpkı yerde görebilirsiniz:

Serçe tiplerinin büyük kısmı göçmen değildir. Yani bir yerde doğar ve ortalama ömürleri olan 4 – 5 yıl boyunca orada yaşarlar. Tabii kayıtlara geçen, düzgün bakıldığı için tam 15 yıl yaşamış bir serçe de var. Kentte yaşayan serçelerin tahılların bol olduğu bölgeleri ziyaret ettikleri bilinir lakin bu tam bir göç değildir. 

Göçten bahsetmişken göçmen bir serçe çeşidi olan beyaz taçlı serçeleri de anlatalım. Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan beyaz taçlı serçe, Güney Kaliforniya’dan Alaska’ya kadar olan 4 bin kilometrelik yolu uçarak göç eder. Gündüz yemek yiyip gece uçmaya devam eden bu serçeler neredeyse hiç uyumadan göçü tamamlarlar. 

Onlarca farklı çeşidi ile dünyanın neredeyse her yerde yaşama marifeti geliştirmiş serçeler hakkında bazılarını birinci sefer duyduğunuz sıra dışı bilgilerden bahsettik. Böcek yiyor olsa bile bu şirin canlıların etçil olmaları gerçeği biraz ürpertti. 

Bu biçim içerikleri seviyorsanız aşağıdaki ilişkilere da göz atmak isteyebilirsiniz: