Denizaltıların Nasıl Ortaya Çıktığını Öğrenince “Neredeeen Nereyee!” Demeden Edemeyeceksiniz

Denizaltılar, su altında seyahat edebilen ve daldıkları derinliklerde insanları ve ekipmanları taşıyabilen, gemilere benzeri deniz araçlarıdır. Bu teknoloji, su altındaki dünyayı keşfetmek, askeri operasyonlar yürütmek ve denizaltı savaşları için kullanılan kıymetli bir taşıyıcı haline geldi.

Denizaltıların tarihi epeyce eskilere dayanıyor. İlerleyen yüzyıllarda teknolojik gelişmelerle birlikte büyük evrimler geçirip günümüz haline ulaşmışlardır.

Temel fikirleri ise insanlığın binlerce yıl önceye uzanan geçmişinde ortaya çıksa da denizaltının ne vakit bulunduğu hakkında net bir tarih maalesef yok. Antik çağlardan günümüze ulaşan bu serüveni gelin birlikte inceleyelim.

Antik periyotlardan itibaren su altında nefes almak ve keşifler yapmak maksadıyla farklı dizaynlar denendi.

M.Ö. 4. yüzyılda, Aristoteles’in denizaltında su üstünde olanlar üzere yaşanabileceği konusunda spekülasyonları olduğu biliniyor. Ayrıyeten, M.Ö. 332’de Arşimet, su altında nefes alabilme ihtimalini düşünerek bir tıp hava kabı tasarlamıştı. Bu da bize tarih boyunca denizaltıya dair birçok deneysel tasarım ve prototipin geliştirildiğini gösterir.

16. yüzyılda Leonardo da Vinci, çeşitli su altı araçlarının dizaynını çizdi ve bunlar ortasında insanları su altına taşıyabilen birinci denizaltı projelerinden birini oluşturdu. Lakin, o devirde gerekli teknolojik altyapı ve materyallerin eksikliği nedeniyle bu dizaynlar uygulamaya geçmedi.

Kesin olarak bilinen birinci denizaltı 1620 yılında ortaya çıkıyor.

İngiltere Hükümdarı olan I. James periyodunda Felemenk asıllı mühendis Cornelius Drebbel, bir denizaltı yaptı. Bu aracın tasarımı ise İngiliz matematikçi William Bourne’e aittir. Bu tasarım, aslında çağdaş denizaltıların da atası sayılıyor. Su içinde kürek kullanılarak hareket eden bir araç olarak tasarlanan denizaltı, 1620 ve 1624 yılları ortasında Thames Nehri’nde denenmiştir.

Testlerden muvaffakiyetle geçen denizaltı modeli, üretilmeye de böylelikle başlanmıştı. Birinci olarak amacı denizin altını görüntülemek olduğu için askeri manada kullanımı şimdi yaygın değildi.

Farklı bir örneği de 18.yüzyılda tersane baş mimarı olan İbrahim Efendi tarafından üretilen bir sandaldı.

Osmanlı Devleti’nde üretilen bu sandalın Sultan III.Ahmet’in şehzadelerinin sünnet merasiminde dalış yaptı. Timsah formunda üretilen denizaltının başının üstünde de Osmanlı’nın meşhur zerde pilavı tepsileri bulunuyordu.

Deniz savaşlarına uygun denizaltının üretimi ise Amerikan Bağımsız Savaşı’na kadar hayata geçmedi. Birinci uskurlu denizaltı 1775’te Amerikalı bir mühendis tarafından The Turtle(Kaplumbağa) ismini taşıyordu.

Denenmiş lakin başarılı olamamış denizaltılarından biri de Jules Verne’nin bir romanına ilham verdi.

Denizaltının inşasından sonra yapılan birçok denemede beklenilen sonuç elde edilemedi. Birinci pratik denizaltı, 1800’lerin başlarında Amerikalı mucit Robert Fulton tarafından geliştirilen “Nautilus” isimli denizaltıdır. Lakin, Nautilus çok hudutlu dalışlara sahipti ve uzun vadeli sualtı misyonları için uygun değildi. Bu denizaltı da lakin bir romana mevzu olarak kaldı.

1840’larda ise Alman mucit Wilhelm Bauer, “Brandtaucher” ismini verdiği denizaltıyı geliştirdi. Brandtaucher, torpido yüklü bir denizaltıydı ve Danimarka ile yapılan bir çatışmada kullanıldı, lakin başarılı olamadı.

Sanayi İhtilali sonucu olan teknolojik gelişmeler, Osmanlı Devleti’nin de bu alanda bir yenilik yapmasını gerekli kıldı.

1880’li yıllarda Osmanlı donanması güçsüz bir haldeydi. II. Abdülhamit periyodunda geliştirilen donanma için Son teknolojiye sahip iki özel gemi sipariş edildi. Batının epey gerisinde olduğunu düşünen devlet, bu duruma yönelik önlemler alarak eksiklerini kapatmak istiyordu. Denizaltılarının donanmaya katılması da bu türlü bir karar sonucunda gelişmiştir.

1886’da Haliç’te bir merasim eşliğinde birinci makine denize indirildi. Denizaltı her dalışta başarılı sonuçlar kaydetti. Birçok sefer denemesi gerçekleştirilen denizaltılar, 14 Mart 1888 yılında Osmanlı donanmasına resmi bir merasimle böylelikle katıldı.

Denizaltı teknolojisi, 20. yüzyılın başlarında I. Dünya Savaşı’nda askeri alanda büyük değer kazandı.

Almanların U-botları (U-Boot) olarak bilinen denizaltıları, savaşta büyük bir tesire sahip oldu ve deniz savaşlarında gemilere karşı tesirli silahlar olarak kullanıldı. Denizaltılar, su altında zımnî operasyonlar yürüterek düşman gemilerini batırmak ve lojistik zincirlerini kesmek üzere stratejik vazifelerde başarılı oldular.

II. Dünya Savaşı sırasında denizaltılar, daha süratli, daha sessiz ve daha uzun mühlet su altında kalabilen modellere evrildi. Nükleer güçle çalışanlar da bu devirde geliştirildi ve daha uzun menzil ve daha yüksek sürat sunarak denizaltıların stratejik kıymetini artırdı.

Günümüzde, denizaltılar hâlâ askeri operasyonlarda kullanılıyor, fakat tıpkı vakitte bilimsel araştırmalarda, denizaltı turizminde ve keşiflerde de değerli roller üstleniyorlar. Daima gelişen teknoloji sayesinde, denizaltılar daha inançlı, verimli ve sürdürülebilir hale gelmeye devam ediyor. Gelecekteki denizaltı teknolojisi, denizlerin altındaki gizemli dünyayı daha da derinlemesine keşfetmemize imkan sağlayacak.