Memlekelet Partisi Genel Lideri Muharrem İnce, cumhurbaşkanlığı yarışında birinci çeşit seçimlerine günler kala adaylıktan çekildiğini açıklamış ve herkesi şaşırtmıştı. Tıpkı şey bu defa ikinci çeşitte başımıza gelirse nelerle karşılaşacağız?
Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’na nazaran; Muharrem İnce, birinci cinste adaylıktan çekilmiş olmasına karşın oy pusulalarında yer almaya devam etti. Üstelik kendisine verilen oylar da “geçerli” sayıldı.
Seçimlerin ikinci tipine yaklaşırken ise tekrar benzeri bir senaryoyla müsabakamız durumunda neler olacağı akıllarda soru işareti bıraktı. Seçimlerin ikinci cinsinde bir cumhurbaşkanı adayının çekilmesi durumunda uygulanacak prosedür ise birinci cinse kıyasla biraz daha farklı.
İkinci cins seçimlerine katılamayan adayın yerine birinci çeşitte en çok oyu alan 3. aday getirilebiliyor. Ancak nasıl?
Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’nda seçim sistemi ve uygulanmasıyla ilgili 4. maddede şöyle diyor:
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin rastgele bir nedenle seçime katılmaması hâlinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya nazaran ikame edilmesi suretiyle yapılır. Lakin ikame, süreksiz sonuçların ilânını takip eden gün saat 17.00’ye kadar yapılabilir.
Yani birinci tıp süreksiz sonuçlarının ilan edildiği gün, Kemal Kılıçdaroğlu yahut Recep Tayyip Erdoğan ikinci cins seçimlerine katılamayacağını bildirmiş olsaydı boşalan adaylık koltuğuna Sinan Oğan oturacaktı. Fakat bu durum çoklukla iki adaydan birinin vefatı yahut yeterliliğini yitirmesi üzere durumlarda uygulanır.
Üstelik süreksiz sonuçlar açıklandı; bu sebeple adaylardan birinin yarıştan ‘şu anda’ çekilmesi durumunda referanduma gideceğiz.
Muharrem İnce, oy pusulalarında kalmaya devam etmişti, zira adaylıktan çekilmiş olsa bile hala YSK’nın resmi aday listesinde yer alıyordu. Bu sebeple de oy pusulalarında yer almaya devam etti. Nitekim İnce, YSK’nın resmi adayları ortasındaydı.
Ancak ikinci çeşit seçimine günler kala, YSK tarafından süreksiz sonuçlar açıklanmışken adaylıktan çekilme durumuyla karşılaşırsak yarışta tek başına kalan aday için refendaruma gideceğiz. Bu türlü bir durumda da kalan tek aday için bu kere “Evet/Hayır” oyu kullanmamız gerekecek.
Peki bu ne manaya geliyor?
Seçimin ikinci tipi gerçekleşmeden evvel aday sayısının 1’e düşmesi, direkt olarak kalan adayı cumhurbaşkanı yapmaz. İkinci çeşit seçimleri referandum biçiminde yapılır ve halkın çoğunluğunun “Evet” oyu vermesi durumunda kalan tek aday, yeni cumhurbaşkanı ilan edilir.
Diyelim ki seçimler referanduma gitti lakin çoğunluk “Hayır” dedi. Bu sefer ne olacak?
Adaylardan birinin çekildiği, öbür adayın referandumda kabul edilmediği senaryoda; cumhurbaşkanlığı seçimi tekrarlanır. Bunun için de referandumun kesin sonuçlarının açıklanmasından 45 gün sonraki pazar günü yine seçim düzenlenir.
Muharrem İnce’nin neden oy pusulalarında kalmaya devam ettiğiyle ilgili ayrıntılı bilgi için:
