Çabuk, Yaz Bitmeden: Güneş Kremi mi Daha Zararlı, Yoksa Güneş Işınları mı?

Güneş kremleri, son vakitlerde hayli tartışmalı bir husus hâline geldi. Kimileri, “kanserden kaçalım derken bizi daha çok kanser edecek” kaygısıyla uzak dururken kimileri ise geceleri bile güneş kremi sürüyor. Pekala işin aslı astarı ne; sürmek mi daha sağlıklı, yoksa sürmemek mi? Bu içeriği okuduktan sonra bahis açıklığa kavuşunca rahat bir derin nefes alabileceksiniz.

Günümüzde birçok insan için adeta bir temel muhtaçlık hâline gelen güneş kremleri, kullanıp kullanmamakta kararsız kalanlar için baş karışıklığına yol açabiliyor. Ziyanlı güneş ışınlarının sebep olduğu cilt kanserini önlemek için vücudumuza doğal olmayan bir maddeyi sürerek kendimize daha çok ziyan veriyor olabilir miyiz?

“Artık biri şu mevzuya açıklık getirsin!” diye illallah edenleri duyar üzereyiz. O yüzden hiç vakit kaybetmeden işin aslına astarına hep birlikte bakalım. 

Birçoğumuzun toplumsal medyada “Güneş’in yüzüne daima sol taraftan vurduğu tır şoförü” başlığıyla denk geldiği bu adam, palavra bir Facebook postu üzere duruyor olabilir lakin değil!

Fotoğraftaki bu adam, 28 yıllık bir tır sürücüsü ve yıllar uzunluğu birebir hatta çalıştı. Bu hatta Güneş hep sol tarafından vuruyordu. Böylelikle yıllar sonra, farkında olmadan yapılan bir deneye şahit olduk. Güneş’in cildimize verdiği ziyanı en çarpıcı örneklerden biriyle görebildik.

Güneş ışınları, cildimize ve sıhhatimize iddia ettiğimizden daha çok ziyan veriyor.

Güneş’in bize en kolay biçimde ulaşabilen ışını UV-A, genlerimizi değiştirebilecek kadar güçlü. Yani güneşlendiğinizde yalnızca cildiniz bronzlaşmıyor, zararlı ışınlar genlerinizle oynuyor.

Şöyle de açıklayabiliriz; ışınlar derinizdeki hücrelere ulaşıyor ve onları öldürüyor. Bizim bronzlaşıp hoşlaşmaya çalıştığımızdan bihaber bedenimiz ise var gücüyle, ölen hücreleri yenilemeye uğraşıyor. Yanan bölgelere kan akın ediyor ve damarlarımız genişliyor, kan biriktikçe de derimizin rengi yoğunlaşıyor.

Üstelik; Güneş ışınlarının cildimizle buluşup derimizi yaktığı her an, fiziksel yaşlılık sürecimizi hızlandırıyoruz. Derimizin en altındaki katmanlara kadar ulaşabilen ışınlar, yaşlandığımızda aslında bozulacak olan dokulara da ziyan veriyor. Bir nevi, yaşlanma sürecini hızlandırıyor. 

Ne yazık ki ‘zararsız bronzlaşma’ diye bir şey mümkün değil.

Cilt Kanseri Vakfı’na nazaran, ne kullanırsanız kullanın sağlıklı bir halde bronzlaşamazsınız. Bronzlaştığınız her an, sizi deri kanserine biraz daha yaklaştırır. Evet; güneş kremleri, ışınlardan gelen ziyanı büyük ölçüde engelleyebilir lakin unutmamak gerekir ki hiçbiri %100 koruma sağlamaz. 

Herkesin aklında tek bir soru; güneş kremleri bizi cilt kanserinden uzaklaştırıyor mu, yoksa daha mı çok kanser ediyor?

Bu sorunun karşılığını vermeden evvel, güneş kremlerinin çeşitlerine bir göz atalım:

• Kimyasal güneş kremleri: Organik moleküllerden oluşur ve genelde koruyuculuğu daha yüksektir.
• Fiziksel güneş kremleri: İnorganik moleküllerden (minerallerden) oluşur ve kimyasal güneş kremlerine nazaran koruyuculuğu daha düşüktür. 

İsimlendirmelerin farklı oluşu, bilhassa “kimyasal” sözcüğü sizi endişelendiriyor olabilir. Fakat sırf isimden ibaret olduğu, kimyasal güneş kremlerinin organik moleküllerden oluşmasından bile anlaşılabiliyor. Bunun yanı sıra günümüzdeki “organik olan düzgün, kimyasal olan kötü” algısı büsbütün kapitalizme hizmet ediyor lakin bu da öteki içeriğimizin konusu olsun.

Güneş kremlerinin bir dereceye kadar kanımıza karışabileceği yanlışsız lakin değerli olan, bunun düzeyi.

Kanımıza karışan her kimyasal bize ziyan verecek demek değil. Güneş kremlerinin içinde bulunan kimyasalların da bize ziyan vermesi için en az 200 yıl boyunca onları aralıksız derimize sürmemiz gerekir. Velhasıl kreminden değil, Güneş’ten korkun!

Peki hangi güneş kremini kullanalım?

Tercih etmeniz gereken krem çeşidini cilt tipinize nazaran (hassas, yağlı, kuru vb.) seçmeniz gerekir. Tipinden bağımsız olarak ise sizi Güneş’in ziyanlı ışınlarından koruyacak en âlâ kremi arıyorsanız en kıymetlisini aramanıza gerek yok.

SPF kıymeti en az 30, en fazla 50 olan ve UV-A, UV-B muhafazaya sahip rastgele bir kremi tercih edip 2 saatte bir bol bol sürerek yenilediğinizde maksimum verimi alabilirsiniz!