Birbirine Karıştırılan Bu Tıbbi Terimlerin Doğrusunu Öğrenince “Nasıl da Yanlış Kullanıyormuşum!” Diyeceksiniz

Tıp jargonundaki tariflerin kimileri birçoğumuz tarafından yanlış biliniyor. Halk ortasında epeyce yaygın olduğu için aslında garipsenmiyor fakat işin doğrusunu öğrenince kavramların birbirinden farklı olduğunu ya da hiç alakası olmadığını göreceksiniz.

Yanlış kullanılan birtakım tabirler, yazım kaynaklı olsa da kimileri külliyen “ayıp” ismi altında değiştiriliyor. Kendimizce isimlendirdiğimiz organların isminin aslında o denli olmadığını, organ ismi söylerken de kimi vakit bir hastalık ismi söylediğimizi duyunca alışılagelmiş konuşma lisanınızı değiştirebilirsiniz.

Gelin neyi, nasıl yanlış yaptığımıza bakalım ve doğrusunu öğrenelim.

En sık yapılan kusurlardan biri meme/göğüs kavramları

Bu kavramların karıştırılmasının en büyük sebebi, “ayıp” olacağının düşünülmesi. Aslında meme ve göğüs birebir şeyler değil. Göğüs, gövdenin üst yarısı yani bedenin boyun ile karın ortasındaki kısmı. Göğüs ise dişilerde yavru emzirmeye yarayan, göğüs başı çıkıntısı olan, yağ ve süt bezlerinin bulunduğu, göğüs kaslarına bağlı bir organ.

Aslında biraz düşününce de bunun yanlış olduğu daha net anlaşılabilir. Örneğin göğüslü hayvan demiyoruz da göğüslü hayvan diyoruz ya da göğüs kanseri değil göğüs kanseri.

Ayıp olmaması yahut daha kibar konuşmak ismine yapılan bu yanlış aslında şahısların göğüs ve göğüs şikâyetlerinde yanlış tabiplere başvurmasına da neden oluyor. Göğüs hastalıkları ve göğüs cerrahisi kısımlarının göğüs kafesi ve akciğer hastalıkları ile ilgilendiğini unutmayıp bu ünitenin göğüsle alakası olmadığını bilmek gerekir. Ayrıyeten göğüs ile ilgili rahatsızlığı olanların da soluğu bayan hastalıkları kısımlarında değil genel cerrahi biriminde alması gerekir.

Kadın bedeninde karıştırılan bir diğer husus: Vajina ve vulva.

Vajina ve vulva karıştırılan tabirler ortasında. Öncelikle vajinaya bakacak olursak doğum kanalının alt kısmı biçiminde açıklama yapılabilir. Rahmi dış dünyaya bağlayan kas kanalı vajina, bedenin içinde. Vulva ise genital bölge olarak isimlendirilen kısmın dış yüzeyinde. Cilt katmanı olan vulva, üretra ve klitoris ile vajinanın dışını çevreler.

Apandis ve apandisitin birebir şey olmadığını söylesek?

Arama motorlarına girdiğinizde aslında bu sözlerin doğrusunu görebilirsiniz fakat günlük konuşmalarda apandis ve apandisit kavramları epeyce karışıyor. Bunun için TDK’ye bakmak bile kâfi.

Apandis, ince bağırsakla kalın bağırsağın birleşme yerindeki kör bağırsağın ince bir parmak üzere olan son kısmına deniyor. Apandisit ise apandisin iltihaplanmasıyla oluşan enfeksiyona verilen isim.

“Apandisim patladı.” denmesi de mevzuyu olmayacak bir yere getiriyor. Bu rahatsızlık aslında apandis değil içerisindeki iltihabın patlaması sonucu ortaya çıkar. Doğrusu da “Apandisitim patladı.” olmalıdır.

“Sarılık salgını” diye bir hastalık yoktur.

Yanlış tabirlerden bir öteki de sarılık salgını. Karaciğer ve safra yolları bozukluklarının sonucu olarak ortaya çıkan sarılık, bir hastalık değil aksine organlardaki bozukluğun bir belirtisi. Şayet buna bağlı bir durumdaki hastalıktan ve salgından bahsedilecekse “hepatit salgını” denilebilir. Zira hepatit bir belirti değil hastalıktır.

Kürtaj denilince akla yalnızca çocuk aldırma gelse de kürtajın genel manası öbür.

Kürtaj, halk ortasında rahimdeki ceninin tıbbi müdahale ile alınması olarak biliniyor. Bunda aslında bir yanlış yok. Zira döl yatağının içi kazınıp cenin alınıyor. Lakin bilinmeyen öbür bir şey var. Bu da kürtaj sözünün asıl manasının “kazıma” olması.

Yani “çocuk aldırmanın” yanı sıra rahim iç duvarından kazınarak örnek alınması, hasta yahut ziyanlı dokuların kazınarak temizlenmesi de kürtajdır. Kürtaj ayrıyeten teşhis emelli da yapılan bir süreçtir.

Tartışmaya husus olacağını biliyoruz lakin söylemeden geçemeyeceğiz; kıl ve tüy birebir değil.

Her ne kadar TDK bu dediğimizi saymasa da kıl ve tüy farklı şeyler. TDK’ye nazaran tüy, insan ve hayvan derisi üzerinde bulunan ince, kısa, yumuşak ve sık uzantılardır. Lakin burada bilinmesi gereken tüyün yalnızca kuşlarda olduğudur.

Tüyün yapısını düşündüğünüzde de aslında insan bedeninde bu türlü bir şey olmadığını anlayacaksınız. Keratin bir gövde üzerinde etrafa hakikat yayılan tüyde, çok sayıda alt kısım vardır. Her ne kadar bedenimizdeki kıllar ince yapıda olsa da bu tüy demek değil.

Hemşirelerde bayan erkek başka mı yoktur.

Hastaneye gittiğinizde ve erkek bir hemşire ile karşılaştığınızda “Ay ne kadar da ilgili bir hemşir.” dersiniz. Lakin burada hemşireye karşı yanlış hitap ettiğinizi belirtelim. Kâfi ve yetkili bu sıhhat görevlilerimiz için bayan erkek ayrımı yoktur. Yani hem bayan hem erkeğe “hemşire” denir.

Bir de ufak bir yazım yanlışına değinerek içeriğimizin sonuna gelelim: HIV virüsü kullanımı yanlıştır.

Buradaki yanlış aslında HIV’in açılımını bilmemekten kaynaklanıyor. HIV, Human Immunodeficiency Virus’un karşılığıdır. Yani aslında HIV dediğimiz vakit virüs de demiş oluyoruz. Bu yüzden de HIV virüsü demeye gerek yoktur.

Verdiğimiz örneklere ekleme yapmak isteyenleri yoruma bekliyoruz.