Bazı ülkelerde biranın sudan daha ucuz olduğunu duymuş hatta görmüş olabilirsiniz. Pekala bunun sebebi nedir?
Bira başta olmak üzere alkollü içeceklerin alkolsüz içeceklerden hatta sudan bile daha ucuz olduğu ülkelerin başında Çek Cumhuriyeti, Yeni Zelanda, Almanya ve Avustralya geliyor.
Çek Cumhuriyeti ve Almanya’da kimi biralar öbür içeceklerden çok daha ucuzken bu durum Yeni Zelanda ve Avustralya için şarap ile karşımıza çıkar.
Bu ucuzluğun en değerli sebeplerinden biri, hammadde bolluğudur.
Bu durumun, mevsimi geldiğinde zerzevat ve meyvelerin fiyatlarında yaşanan düşüş ile benzerlik taşıdığı söylenebilir. Üzüm yetiştiriciliğinin fazla olduğu yerlerde şarap maliyetinin düşük olmasına şaşırmamak gerek.
Rekabetin fazla olduğu yerlerde fiyatlar daha ucuz.
Alkollü içeceklerin fiyatları bilhassa de bira sanayisindeki rekabetten dolayı kimi ülkelerde sudan daha ucuzdur. Üstte saydığımız kimi ülkelerde bira öbür ülkelere nazaran çok daha tanınan bir içkidir. Bundan ötürü rekabet artıyor ve fiyatlar ucuzluyor.
Türkiye’de alkol neden değerli?
Ülkemizde alkol fiyatları başka ülkelerle kıyaslandığında bir epey yüksek. Bunun en büyük nedeni ise vergiler. Alkollü içeceklerden “maktu vergi” denilen bir vergi alınır. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanununun 12. unsurunun 3. fıkrasına nazaran 2013 yılından günümüze kadar altı ayda bir otomatik olarak bu vergi arttırılır.
2006-2021 yıllarında alkollü içeceklerden alınan toplam ÖTV 121,4 milyar TL iken yalnızca 2021 yılında tahsil alınan ÖTV 22,7 milyar TL olmuştur. Alkoldeki pahalılığı daha uygun anlayabilmek ismine bir örnek verelim: 2010 yılında bir litre alkolde 51.48 lira olan ÖTV fiyatı 27 Mayıs 2022 tarihi itibariyle 602,48 liraya çıkmıştır.
Yeni Zelanda için bu mevzu hakkında bir üniversite araştırması bile var.
Otago Üniversitesinin araştırmasına nazaran Yeni Zelanda’da bir kadeh şarap 62, 250 ml su 67 Yeni Zelanda sentidir. Bu araştırmada Yeni Zelanda İstatistik Kurumu tarafından Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) için toplanan fiyat dataları ve Yeni Zelanda Gelir Anketi’nden elde edilen ortalama saatlik karlar kullanılmıştır.
Otago Üniversitesinin araştırmasına karşı çıkanlar olsa da araştırmacılar bütün alkollerin değil birtakım alkollerin sudan daha ucuz olduğunu söylediği için tartışmalara mahal vermemişlerdir.
Alkollü içeceklerin sudan daha ucuz olması, halk sıhhatini tehlikeye atıyor.
Alkollü içeceklerden kimilerinin sudan daha ucuz olması, insanların tercihini alkolden yana kullanmak istikametinde değiştirmiştir.
Halk sıhhatinin olumsuz yönde etkilendiğini fark edenlerden biri de Çek Cumhuriyeti’nin sıhhat bakanıdır. Restoran ve barları alkollü içeceklerden daha ucuz olan en az bir alkolsüz içecek sunmaya davet eden sıhhat bakanı, bu olumsuz durumu en aza indirgemeye çalışmıştır. Bu teklif dışında suların hepsi şişelenmiş olarak satıldığı için restoran ve barları ücretsiz musluk suyu satmaya da davet etmiştir.
Özellikle de gençler için risk çok daha fazla!
Halk sıhhati yetkilileri ve ekonomistlere nazaran Çek Cumhuriyeti’nin sudan daha ucuz bira satması, tüketimi teşvik etmekte ve birayı gençler için daha cazip hale getirmektedir. Bu durum, reşit olmayanların içki içme oranlarını arttırmaktadır. Alkollü içecek satan yerler de para kazanmak için reşitlik koşullarını göz arkası etmektedir.
Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran Çekler, Avrupa’da 13 ila 15 yaş arası çocukların en yüksek alkol tüketim oranına sahiptir. Bu oran, ABD ve Kanada’dan çok daha yüksek bir orandır.
Alkollü içeceklerin su üzere temel gereksinim olan bir besinden ucuz olması durumu, ileriye dönük olarak insan ve halk sıhhatini tehlikeye atarak çeşitli sorunlara yol açma riskine sahiptir. Fazla kıymetli olması da (ülkemizde olduğu gibi) hayat biçimine müdahale oluyor ne yazık ki.
