Atık Toplama Kutusunun İçini Gösteren Video, Sosyal Medyada Gündem Oldu: Geri Dönüşüm İçin Gerçekten Boşuna mı Çabalıyoruz?

Atık kutularının hiç de sandığımız üzere olmadığını gösteren bir görüntü, toplumsal medyada gündem yarattı. Pekala atık toplama kutuları konusunda kandırılıyor muyuz? Sahiden cam, plastik, kağıt diye ayırmamızın bir manası yok mu?

Gittikçe artan dünya nüfusu, çevre kirliliğini de tıpkı oranda arttırmış durumda. Her gün gereğinden fazla tüketilen doğal kaynaklar, insanlık için tehlike arz eden boyutlara vardı. Üzerinde yaşadığımız dünyayı korumak ve gelecek jenerasyonlara pak bir etraf bırakmak en büyük sorumluluklarımızdan biri haline gelmiş vaziyette. 

Bunun için kullanılmayacak olan atıkları tekrar kullanabilmek, enerji tasarrufu sağlayıp kaynak tüketimini azaltmak için yardımımıza atık toplama noktaları koşuyor. Kentlerin muhakkak yerlerine koyulan, atıkları geri dönüştürebileceğimiz ve etraf kirliliğini azaltabileceğimiz atık toplama konteynerleri bu bahiste büyük kıymet arz ediyor. Fakat geri dönüşüm noktalarına duyduğumuz itimat, sosyal medyada paylaşılan bir görüntüden sonra biraz sarsıldı.

Bir X kullanıcısı (eski ismiyle Twitter), atık toplama konteynerlerinin içini merak edip denetim etti. 

X’te (diğer ismiyle Twitter) @argenindelisi isimli bir kullanıcı, yolda giderken bir atık toplama konteynerinin kenarlarının aralıklı olduğunu fark ediyor. Bu durum dikkatini çektiği için biraz daha yaklaşıp konteynerin içini denetim ediyor ve gördükleri karşısında çok şaşırıyor.

Bizim ihtimamla ayrıştırıp konteynerin başka bölmelerine attığımız atıklar, görüntüdeki imajlara nazaran ayrıştırılmıyor. Cam, plastik, kağıt ve evsel atık üzere bütün atıklar tıpkı yerde toplanıyor.

Videoyu gören kullanıcılardan yorumlar gecikmedi.

Benzer bir görüntü, Esenyurt’tan da geldi:

Söz konusu görüntünün viral olmasından sonra bir öteki kullanıcı İstanbul, Esenyurt‘tan da benzeri görünümler gösteren bir görüntü paylaştı. İki görüntü da geri dönüşüm konusuna kıymet verenlerin yıkım yaşamasına neden oldu. 

Aslında belediyeler, geri dönüşüme verdikleri değeri göstermek için yeni projeler hayata geçiriyorlar. Fakat…

Mersin Yenişehir Belediyesi, Ambalaj Atığı Toplama ve Ayrıştırma Tesisi‘ni açarak geri dönüşüm konusunda çalışmaları olan bir belediye. Tamamen kapalı ve 350 metrekarelik bir alanda hayata geçirdiği atık toplama tesisi ile cam, plastik, pet, kağıt, karton, naylon ve metal üzere atıklar toplanıp ayrıştırılıyor. Tesisin atık sürece kapasitesi ise günlük 10 ton.

Proje, geri dönüşüm açısından yararlı olsa da kıymetli bir noktanın altını çizmemiz gerekiyor; kelam konusu tesis atıkların toplanıp ayrıştırılması noktasında hizmet veriyor. Yani atıkları bizim ayırmamızı teşvik edici bir özelliği bulunmuyor.

Yenişehir Belediyesi, bunun yanında ‘Çevreci Halk Kart’ projesini de ardından sundu

Yenişehir Belediyesi’nin sunduğu bu projede vatandaşlar atıkları toplayıp geri dönüşüm tesisine getiriyor. Bu atıklar karşılığında verilen ‘Çevreci Halk Kart’ bakiyesine TL olarak yükleniyor ve vatandaşlar bu bakiyeyi lokal esnaflarda kullanabiliyor.

Geri dönüşüme yönlendirmek için maddi takviye sağlayan belediyelerin sayısı her geçen gün artıyor

İstanbul Ataşehir Belediyesi, iki pilot okulda “Geri dönüştür, paraya dönüştür!” sloganı ile geri dönüşüm projesini hayata geçirdi. Öğrenciler, veliler yahut okulun bulunduğu mahalle sakinleri meskenlerinde biriktirdikleri geri dönüştürülebilir atıkları toplama noktasına getirip geri dönüşüme katkı sağlıyorlar. 

Atık ölçüsü ilgili bireye puan olarak geri dönüyor. Atıklar vazifeliler tarafından toplanıyor, ayrıştırılıyor ve atık ölçüsüne denk gelen puanlar, vatandaşın hesabına aktarılıyor. Puanlar makul bir ölçüye ulaşınca market çeki veriliyor. Fakat bu proje de atıkların vatandaşlar tarafından ayrıştırılmasıyla ilgili bir teşvik sunmuyor.

Yapılan çalışmalar geri dönüştürülebilir atıkların toplanmasına yarar sağlayabilir. Pekala atıkları ayrıştırmak için boşuna mı uğraş harcıyoruz?

Sosyal medyada gündem olan görüntü, geri dönüştürülebilir atıkları ayrıştırma gayretlerimizin boşa olduğunu düşündürüyordu. İşin makûs yanı, üstte örnek olarak gösterdiğimiz iki çalışmanın da atıkları ayrıştırmamız açısından rastgele bir gerekliliğin olmadığını gösteriyor. Elbetteki iki örnekle Türkiye’deki tüm belediyelerin çalışmalarına dair çıkarımda bulunamayız fakat en azından bazı kent ve ilçelerde geri dönüştürülebilir atıkları ayrıştırma uğraşlarımızın hakikaten de boşa olduğunu söylemek mümkün.