Amerika’daki Berberlerin Önünde Bulunan Bu Renkli Nesnelerin Ardında Çok İlginç Bir Neden Yatıyor!
Berberlerin kapılarının önünde bulunan ve lezzetli bir şekeri andıran berber direği süs olsun diye orada değil. Hayli eskilere dayanan ve insanı şaşırtan bir kıssası var. Başka farklı her bir modülünün manasını öğrenince berberlere farklı bir gözle bakacaksınız!
Berberler tarih boyunca düşündüğünüzden çok daha değerli bir yer kaplamış. Hatta insanların hayatları berberlere bağlıymış desek pek abartmış olmayız.
Berber direkleri de yaptıkları her şeyin temsilcisi olarak karşımıza çıkıyor. Yazıyı okuduğunuzda düzgün ki yalnızca temsilci olarak kalmış diyeceksiniz.
Asıl mevzuya başlamadan evvel berberlerin tarihine bakalım.
Berberlerin tarihinin Antik Mısır, Yunan ve Roma medeniyetlerine kadar dayandığı bilinmektedir.
“Berber” sözü Latince sakal manasına gelen “barba” kelimesinden gelmektedir.
Dedikodu merkezi mi, berber mi, cerrah mı?
Roma’da berberler saç kesmek dışında şehrin günlük haber merkezi olarak da biliniyordu. Kentteki bütün dedikoduları berberlerde öğrenebilirdiniz. Günümüzde de pek farklı değil güya. 🙂
Berberlerin bu işlerini zati biliyoruz. Fakat bilmediğimiz bir işleri daha vardı: Cerrahlık.
Berberler, gerçek cerrahlara gidemeyecek alt tabakaya cerrahlık hizmeti de veriyordu; bunun dışında cerrahların o periyot küçümsediği diş çekme, kan akıtma, sülük ve birtakım yara işleriyle de berberler ilgileniyordu.
Cerrahların işlerinin kimileri nasıl oldu da berberlere kaldı?
Berberleri düşündüğümüzde aklımıza birinci olarak saç-sakal keserken kullandıkları kesici aletleri kullanabilme marifetleri gelir.
İşte bu kesici aletleri kullanma marifetleri sayesinde kendilerini bir anda berber-cerrah olarak buluverdiler.
Bütün hastalıkların tahlili: Kan akıtma
O periyotta kan akıtmak boğaz ağrısından vebaya kadar bütün hastalıkları tedavi edecek bir metot olarak görülür ve sıklıkla kullanılırdı.
Kan akıtma işini de berberler yapardı ve kanı pirinç kaselerin içine akıtırlardı. Bu kaselerin kıymetini yazının devamında anlayacaksınız.
Keşiş yardımcılığından kendi teşkilatlarına kadar uzanan bir yol…
Kan akıtma sürecini 1163 yılına kadar keşişler gerçekleştirirdi ve berberler de keskin alet kullanma marifetleri sayesinde keşişlere vakit zaman yardım ederlerdi. Bu yıldan sonra Papa III. Alexander, din adamlarının bu süreci yapmasını yasakladı ve kan akıtma işi büsbütün berberlere kalmış oldu.
O günden sonra aslında berberler tam manasıyla berber-cerrah olmuş ve insanları güzelleştirmeye başlamışlardır. Hatta 1904 yılında Fransa’da ilk teşkilatlarını kurmuşlardır.
Berberlerden bu kadar bahsettiğimiz kâfi, artık asıl bahsimiz olan berber direğine gelelim.
Berber direklerinin formları hep birebirdir. Lakin renkleri farkılık gösterebilir. Bazen yalnızca kırmızı-beyaz olan iç kısım bazen kırmızı, beyaz ve mavi olarak karşımıza çıkar.
Renk farklılığını “Avrupa ve Amerika” olarak ayırmak yanlış olmaz. Amerika’da mavi, beyaz ve kırmızı renkli berber direkleri daha yaygınken Avrupa’da yalnızca kırmızı ve beyaz renkteki berber direkleri yaygındır.
Amerikalılar berber direklerini bile kendilerine uyarlamış!
Mavi, beyaz ve kırmızı renkleri Amerika bayrağını çağrıştırdığı için vatanseverlik göstergesi olarak da kullanılmaktadır.
Böyle düşündüğümüzde Amerika’da bulunan berber direklerinde neden ekstra bir renk daha olduğu sorusu yanıtlanmış oluyor.
Bu renklerin her birinin hatta direğin formunun bile bir manası vardır. Yani mavi renk bile öylesine konulmamıştır.
Peki ya renklerin manaları?
Beyaz, kanamayı durdurmak için kullanılan bandajı temsilen seçilmiş bir renktir.
Kırmızı, rahatlıkla iddia edilebileceği üzere kanı temsilen seçilen bir renktir.
Mavi, damarları temsilen seçildiği söylense de daha evvel bahsettiğimiz üzere başka renklerle bir ortadayken Amerikan bayrağına yaptığı gönderme nedeniyle ulusun bayrağına bir selam niteliğindedir.
Sadece renkleri değil hali de çok şey söz ediyor!
Direğin kendisi, hastanın damarları daha rahat aşikâr olsun ve kan daha çok aksın diye sıktığı çubuğu temsil ediyor.
Direğin altında ve üzerinde bulunan modüller ise kanın akıtıldığı pirinç kaseleri temsil ediyor.
O devirlerde berber direği, berberlerin birtakım cerrahlık işlerini yaptığını belirtmek için kapılara asılırdı. Berberler, birden fazla insan için hayati değer taşıyan bir yerdi.
Günümüzde berberler, cerrahlık gerektiren süreçlerin hiçbirini yapmamasına karşın ikonik olarak bu direği kullanmaya devam etmektedirler.
