520 Kişiyi Hayattan Koparan Dünyanın En Ölümcül Uçak Kazası: JAL 123 Felaketi

1985’te göklerde, tek uçağın gerçekleştirdiği en büyük uçak kazası olan bir kaza yaşanmıştı. Üstelik ölen insan sayısı da az buz değil, tam 520 kişiydi!

Uçağın kuyruğunda meydana gelen devasa patlama, uçağın dağa çarpmasıyla sonuçlanıyor. İçinde bulunan yolculardan sağ çıkan ise neredeyse yok. Bu acı felaket, dünya havacılık tarihinin en fecî kazalarından biri oluyor. Pekala lakin bu kaza nasıl olabildi?

Kaza ile ilgili en enteresan ayrıntılardan birisi, sebebinin kazadan tam 7 yıl öncesine dayanıyor olması. Kulağa biraz şaşırtan gelse de ne yazık ki incelemeler bunu gösteriyor. Ayrıntılarını öğrenince ne demek istediğimizi anlayacaksınız.

12 Ağustos 1985 akşamı, Japan Airlines’ın filosunda bulunan 11 yaşındaki Boeing 747SR (JA8119), Tokyo Haneda Havalimanı’ndan Osaka’ya gitmek üzere kalkış yaptı.

Bu uçak, hava yolu tarafından iç sınır uçuşları için ağır yolcu talebine karşılık verebilmek maksadıyla özel olarak konfigüre edilmişti. Sıkıntısız bir formda kalkış yapan uçak, planlanan rotası üzerinden ilerleyerek Osaka Itami Havaalanı’na ulaşacaktı.

Başlangıçta uçakta bulunan Kaptan Pilot Masami Takahama ve yardımcısı Yutaka Sasaki’nin idaresindeki seyahatte her şey olağan görünüyordu. Ta ki Osutaka Dağı’na yaklaşana kadar…

Kalkıştan 12 dakika sonra bir şeylerin zıt gittiği anlaşıldı.

“Mayday” adlı televizyon programından alınan bu animasyon, uçağın nasıl uçtuğunu yaklaşık olarak yansıtıyor. 

Uçağın içinde bulunanlar, kanattan gelen bir patlama sesiyle irkildi. Yolcular ve uçuş grubu için bu andan itibaren hiçbir şey eskisi üzere olmayacaktı. Sagami Körfezi üzerindeyken uçağın art basınç perdesinde bir patlama oldu. Kabin basıncı düşmüş uçağın tüm hidrolikleri de boşalmıştı. Bu durum, yapılabilecek şeylerin artık çok geç olduğu manasına geliyordu.

İrtifa kaybeden uçak havada dönmeye ve yükselmeye başladı, yükselen uçak ise tekrar irtifa kaybediyordu. Havada debelenen uçak, iniş ekiplerinin açılmasıyla alçalışa geçti ve mahallî saatle 18.56’da radardan kayboldu. Daha sonra uçağın, 4.100 metrede büsbütün denetimden çıktığı öğrenildi.

Osutaka Dağı’nda bir zirveye yaklaşan uçak, buraya çakıldı.

Uçak, Pasifik Okyanusu’na yanlışsız yöneldi ve 2.100 metre alçaldı. Alçalmadan sonra uçak, 4.100 metre kadar daha yükselmeyi başardı lakin bu atılım onu dağlara yanlışsız yönlendirdi. Ansızın Takamagahara Dağı’na çakılan uçak, çarpmanın şiddetli tesiriyle karşıt dönmeye başladı. Sırt üstü dönen uçak aksi bir biçimde tekrar zirveye çakıldı.

Düşüşten 18 dakika sonra uçağın enkazı bulundu. Kurtarma grubu gönderilmesi için Amerika, Japonya’ya yardım teklifinde bulundu. Ancak Japonya, bu teklifi geri çevirerek kendi takımıyla kurtarma operasyonu düzenledi. Lakin hem karanlık olması hem de ormanlık alan olması, enkaza 14 saat sonunda ulaşılmasına sebep oldu. Bulunduğundaysa enkazın içinden yalnızca 4 kişi sağ olarak kurtarıldı. Akıllara tek bir şey geliyor bu durumda, Amerika’nın yardımı kabul edilseydi daha çok insan kurtulabilir miydi?

Kara kutu kayıtları incelendiğinde, uçağın kayıtlarında iki patlama sesi duyulduğu ortaya çıkıyor.

Yerde bir şahidin çektiği fotoğrafta 123 numaralı uçağın kuyruk yüzgecinin eksik olduğu görülüyor. (Japonya Uçak Kazası Araştırma Komisyonu)

Japon denizciler, denizde uçağın dikey kanadını, baht yapıtı bir fotoğrafçı tarafından çekilen fotoğrafta görmüşlerdi. Bakıldığında enteresan bir ayrıntı ortaya çıkıyor: Uçağın dikey kanadı fotoğrafta görülmüyor. Grup, uçağın art basınç perdesini dağın eteklerinde buluyor ve incelemeye alıyor. Yapılan incelemede, basınç bölgesinde metal yorgunluğu tespit ediliyor.

Araştırmacılar bunun nedenini anlamak için uçağın geçmişini inceliyorlar. İncelemeler sonucunda 1978’de uçağın iniş sırasında burnunu fazla kaldırması sonucu kuyruk ve art basınç bölmesinde hasarın meydana geldiği tespit ediliyor. Bu hasar, 7 yıl evvel yapılan yanılgılı bir tamirle onarılmış. Matematiksel hesaplamalara nazaran, yanlış tamir edilen modül 11.000 kullanımdan sonra yanılgı verecekti, fakat uçak tamirden sonra tam 12.319 sefer iniş ve kalkış yapmıştı.

Uçağın kabininde bir yolcu tarafından çekilen fotoğraf. Kazada kameraman dahil bu fotoğraftaki herkes hayatını kaybetti. (Orijinal fotoğrafçı bilinmiyor)

Bu kusurlu tamirat da uçağın art basınç bölmesinin patlamasına neden oldu ve basınç bölmesine giren hava, ikinci bir patlamayla uçağın dikey kanadını koparttı.

Ancak asıl felaket, patlamada ziyan gören hidrolik sistemlerin uçağın denetimini kaybettirmesiydi. Japan Airlines, olaydan sonra inancını epeyce yitirdi ve müşteri kaybetmeye başladı. Sorumluluğu üstlenmemelerine karşın de kazada hayatını kaybedenlerin yakınlarına “taziye parası” olarak para ödedi. JAL Lideri Yasumoto Takagi istifa ederken şirket ismine çalışan bir bakım çalışanının de özür dilemek niyetiyle “intihar” ettiği öğrenildi.

Bir bakım hatasından dolayı 520 kişi hayatını kaybetti ve en büyük facialarından biri olarak hafızalara kazındı.