10 Yılda 304 Kişiyi Öldüren Karadeniz’deki “Rip Akıntılar”ı Bu Kadar Tehlikeli Yapan Şey Ne?
Yaz aylarında denizler, her ne kadar güzel vakit geçirme ve serinleme maksadıyla tercih ettiğimiz yerlerden olsa da beraberinde gelen tehlikeleri göz arkası etmek ne yazık ki hayatımıza mal olabilir. Bu tehlikelerden biri de rip (çeken) akıntılardan oburu değil.
Genellikle Karadeniz kıyılarında yaygın olan ve 10 yılda 304 kişinin vefatına sebep olduğu bilinen bu akıntılar, keyifli dakikalarınızı bir anda kabusa çevirecek bir güce ve tehlikeye sahip.
Peki rip (çeken) akıntı nedir ve eğer bu akıntıya kapılırsak nasıl kurtulabiliriz?
Rip (çeken) akıntı, kıyılarda yer alan ihtar levhalarında “Karadeniz’in cilvesi” olarak isimlendirilir.
Bu oluşum çoklukla deniz taban yapısının topuk-dalyan-topuk bir öteki tabirle kum tepeciği-yarık-kum tepeciği biçiminde olduğu bölgelerde görülür ve bilhassa rüzgarlı havalarda topuklarda kırılan dalgaların, dalyan bölgelerinden geriye gerçek hareketi sebebiyle ortaya çıkar.
Böylelikle akıntıya kapılanları da kıyıdan uzaklaştırıp, açığa yanlışsız taşır. Rip akıntısının sebep olduğu boğulma hadiseleri, açığa gerçek sürüklendiğini fark eden insanların korku ve panikle çırpınarak kıyaya dönme eforları ve yorgun düşerek kendilerini su üzerinde tutamamaları sonucunda meydana gelir.
Bu akıntılar, profesyonel yüzücülerin ve hatta bazen cankurtaranların bile karşı koyamadığı bir güce sahiptir.
Rip akıntının ortaya çıkmasında dip yapısı, dalga yükseklikleri ve kum taneciklerinin büyüklüğü bir oldukça belirleyicidir ve bu üzere durumlar, bilhassa Karadeniz kıyılarında bir epey fazladır.
Bu sebeple Karaburun’dan(Arnavutköy) başlayarak Şile’ye kadar Karadeniz kıyılarındaki tüm plajlarda, rip akıntısıyla karşılaşmak epey mümkündür. Ayrıyeten Karadeniz dışında İstanbul’un Karadeniz kıyılarına bakan plajları da bu tehlikeyle karşı karşıyadır.
Rip akıntılar en açık haliyle kıyaya dik olarak, denizden açığa gerçek meydana gelen kuvvetli akımlar olarak söz edilebilir.
Dalgaların kıyıya taşıdığı su kıyıya vurduğunda, denize tekrar geri dönmek ister. Daha derin kanallardan denize geri dönen su da rip akıntıyı oluşturur. Bu akıntılar farklı formlarda davranıp, farklı taraflara akabilirler.
Örneğin kimi vakitlerde açık denize hakikat oluşum gösterirlerken bazen de belli açılarla denize akabilirler. Ayrıyeten akıntılar bazen kıyıya geri de dönebilir. Bu akıntıların suratı saniyede 0,3 metre (m/s) ile saniyede 1,5 metre ortasında değişir.
Peki bu oluşumları nasıl fark edebiliriz?
Derin ve koyu renkli bölgeler, sığ sularla çevrilmiş hafif dalgalı yüzeyler, dalgaların daha az kırıldığı alanlar, dalgaların üzerinden açıklara sürüklenen objeler ve bulanık yahut kumlu bölgeler rip akıntılarının en yaygın belirtilerindendir. Bilhassa kıyının bir bölgesinde suyun rengi değişmişse ve hayli bulanıklaşmışsa, uzmanlara nazaran bu %90 çeken akıntıdır.
Bu akıntı, dipteki kumları ve çamurları kaldırmış, dışarıya hakikat taşımaya başlamıştır. Yani suyun rengi, bu sebeple değişime uğrar. Lakin kimi vakitler bu belirtilerin külliyen karşılaşmak mümkün olmaz ve bir yahut iki tanesi dikkati çekebilir. Bu nedenle denize girmeden evvel gerekli denetimleri yapmakta yarar var.
Eğer akıntıya kapılırsak, nasıl kurtulabiliriz?
Rip akıntıları panikle karşılamak ve daha süratli yüzmek emelli yapılan çırpınma hareketleri, faydadan çok ziyan sağlar. Bu esnada yapılacak birinci iş direnmek değil, akıntıyla bir arada sakince gitmek ve su üzerinde durmaya çalışmaktır.
Akıntı, kuvvetine nazaran ortalama 40-50 metre açığa sürüklenmenize sebep olabilir. Zayıflık gösterdiği an ise geri dönmeye çalışmak yeniden epey yanlış olacaktır. Sağa yahut sola gerçek yüzüp akıntının menzilinden çıkmak, en yanlışsız harekettir.
