Kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olan yumurtalar, içerisinde insan vücudunun ihtiyacı olan birçok bileşeni bulunduran, ayrıca yapılan araştırmalara göre vücudumuza alabileceğimiz en kaliteli proteinleri içeren tam bir sağlık deposu olarak düşünülüyor fakat her yumurta bu kadar sağlıklı değil. Tavuğun yaşı, yetiştirildiği şartlar gibi birçok etken tavuğun kalitesini ve sağlıklı olup olmamasını etkileyebilir. Peki ya yumurtamızı sağlıklı olarak seçmek için neye dikkat etmeliyiz?
Özellikle gelişim çağındaki çocukların olmak üzere eğer kişinin istisna bir hastalığı yok ise herkes her gün bir adet yumurta tüketmelidir. Herkesin mutlaka yakınında bir market olması sebebiyle yumurta satın alınmasına dair erişim, günümüzde bir sorun değil. Çoğu kişinin, yumurtayı düzenli tüketmesinden ve ulaşılabilirliğinin kolaylığından dolayı yumurtaya karşı fazla talep var. Bu talebe de karşılık tavukların yumurta üretmesini hızlandırmak adına, sağlığa hiç de faydalı olmayan hormon, kimyasal yem gibi tüketiminden kaçınılması gereken maddeler kullanılmaktan çekinilmiyor.
Arz talep durumunun fazla olmasından dolayı, çoğu besinin başına gelen bir olay var ki o da endüstrileşme. Hızlı tüketim çağı sebebiyle sağlıksız yiyeceklere ulaşım sağlıklı yiyeceklere oranla çok daha kolay ve yumurta da bu durumdan en çok etkilenen besinlerden biri. Yani, aslında bir sağlık deposu olduğu düşünülen yumurta, eğer dikkatsiz davranırsanız sağlığa zararlı hale gelebiliyor. Peki ya hangi yumurtayı tercih etmemiz gerektiğini bize gösteren kodların anlamları nedir içeriğimizde öğrenelim.
Yumurtaların üzerindeki kodlar ne anlama geliyor?
- 0: Organik yumurta
- 1: Gezen tavuk yumurtası
- 2: Kümes tavuğu yumurtası
- 3: Kafes tavuğu yumurtası
Öncelikle yumurtanın üzerine damgalanan tüm numaralar ne anlama gelir?
Yumurta üzerinde genelde kod ve kodun altında tarih bulunur. ‘YT’ olarak adlandırılan tavuğun yumurtlama tarihi kodun altında yer alır. Gün, ay ve yıl olarak damgalanır. Yumurtanın son tüketim tarihi ise yumurtladıktan sonra 28 gündür.
Tarihin üzerinde bulunan kod ise yumurtanın üretimi ve tavuğun yetiştirilmesi hakkında epeyce bilgi verir. Kodun en başında 0’dan 3’e kadar bir kod bulunur ve her bir sayı, tavuğun hangi koşullarda yetişitirildiği hakkında bilgi verir. Daha sonrasında hangi ülkede yetiştirildiğine dair bilgi veren ülke kodu bulunur. Yumurta eğer Türkiye’de yetiştirilmişse TR kodu damgalanmıştır. Ülke kodunun yanında ise üretildiği şehrin iki haneli trafik kodu bulunur.
Trafik kodunun yanında bulunun en uzun haneli kod ise trafik kodu ve ülke kodu ile beraber yumurtanın üretildiği işletmenin, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından verilen numarasıdır. Son kod ise eğer yumurta kümeste üretiliyorsa, tavuğun hangi kümese ait olduğunu belirten numaradır.
Pekala, yumurta üzerinde yer alan kodun en dikkat etmemiz gereken yeri olan baştaki sayılar ne anlama gelir?
0: Organik yumurta
Eğer satın aldığınız yumurtanın üzerinde TR önünde 0 kodunu görüyorsanız iyi bir tercih yapmışsınız demektir çünkü bu numara, tavuğun yetiştirilirken kimyasal içerikli hiçbir ürün kullanılmadığı ve tamamen doğal ortamlarda bulunduğu anlamına gelir. Yani yumurtanız organik bir üründür ve gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz. Ama elbette, gösterilen bu özenin sonucu olarak da fiyatı, diğer yumurtalardan daha fazladır.
Organik yumurtaların satıcı firmalarında, paket üzerinde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca uygun görülmüş organik tarım logosu bulunur.
1: Gezen tavuk yumurtası
0 kodlu yumurtalara nispeten biraz daha sağlıksız ama yine de tercih edilebilir olan 1 numaralı kodlu yumurtalar, gezen tavukların yumurtasıdır. Tavuklar istediği gibi serbest dolaşma özgürlüğüne sahiptir fakat tavuklar yetiştirilirken hormon veya kimyasal herhangi bir ürün kullanılmadığının kesinliği yoktur. Günümüz ekonomisinde biraz daha sağlıklı besleneyim ama o kadar da pahalı olmasın derseniz 1 numaralı kodu olan yumurtaları tüketebilirsiniz.
2: Kümes tavuğu yumurtası
2 numaralı koda sahip yumurtalar, kümeste yaşayan tavuklara aittir. Serbest dolaşan tavuklara oranla biraz daha kısıtlı yaşam alanı olsa da yine de belirli düzeyde hareket edebilirler. Tavukların beslenmesinde ve yetiştirilmesinde ise yüksek ihtimal hormon ve kimyasal ürünler gibi sağlığa zararlı maddeler kullanılmıştır. Özellikle gelişim çağındaki çocukların ve hasta insanların kullanmamasına dikkat edilmelidir.
3: Kafes tavuğu yumurtası
3 numaralı koda sahip yumurtalar ise imkanlar el verdiği müddetçe kesinlikle uzak durulmalıdır. Tavuklar, endüstriyel üretim adına oldukça kötü şartlarda, neredeyse hiç hareket edemeyeceği kadar kısıtlı alanlarda ve hızlı yumurta vermesi adına hormonlu ve kimyasal yemler verilerek yetiştirilir.
Ülkemizde en çok üretilen ve dolayısıyla da en ucuz yumurtalardır. Hazır gıdaların birçoğunda da, ulaşılması kolay olduğundan bu yumurtalar kullanılır. 2 numaralı yumurtalarda olduğu gibi 3 numaralı koda sahip yumurtalar da özellikle gelişim çağındaki çocukların asla tüketmemesi gereken besinlerden biridir.
