Türkiye’de sel baskınları ve kuraklık felaketleri, farklı yerlerde ancak aynı anda yaşanabiliyor; dolayısıyla bu iki afeti duymaya oldukça alışkınız. Ancak iklim değişikliğinin etkisiyle alışmamız gereken bir başka felaket türü kapıda: Sadece 5 günde gerçekleşen ani kuraklıklar…
Kuraklık felaketi, gelişini önceden belli eden ve geldiğinde yaşanan bölgedeki doğal kaynakları tüketip, insan yaşamı dahil tüm canlıların varlığını tehdit eden bir felaket türü. Yıkıcılığı konusunda tartışmaya hiç gerek yok…
Türkiye de kuraklığa hiç de yabancı değil. 2021 yılı yaz aylarında Tuz Gölü ve çevresinde patlak verip binlerce flamingonun ölümüne yol açan kuraklık, aylar içerisinde gelişmiş ve bölgeyi ciddi şekilde etkilemişti. Şimdi de hemen her yerde görülebilecek yeni bir kuraklık türü, yani bir afet tespit edildi.
Normalde kuraklık felaketi 5 ila 6 ayda gerçekleşirken, ani kuraklık sadece 5 gün içerisinde meydana gelebiliyor:
2000 – 2020 arası, yani 21 yıl boyunca uzaydan çekilmiş görüntüleri inceleyen bilim insanları, topraktaki nemin hızlı ve şiddetli olarak düştüğü anları tespit ettiler. Sonuçlara göre ani kuraklık vakalarının %70’i 15 gün içerisinde, %30’u da sadece 5 gün içerisinde meydana geliyor. Bir başka deyişle 6 ayı bulan süreç ani kuraklık felaketinde günler içerisinde yaşanıyor.
Hong Kong Politeknik Üniversitesi’nde yapılan araştırmanın yazarları Yamin Qing ve Shuo Wang; ani kuraklığın bu kadar hızlı gerçekleşmesi sebebiyle bilimsel çalışma yapmanın güç olduğunu belirtiyorlar.
Ani kuraklık neden ve nerelerde yaşanıyor?
Bilim insanlarına göre bu konuda henüz çok fazla detay bilinmiyor, ancak normal kuraklık ve iklim değişikliği ile bağlantısı sebebiyle bazı tahminler yürütmenin mümkün olduğu söyleniyor. Normal kuraklık olarak da bildiğimiz “atmosferik kuraklık” sırasında yüksek sıcaklık, düşük yağış miktarı ve yüksek buhar basıncı yaşanıyor, topraktaki nem tükeniyor. İşte şimdilik bilinen en önemli detay, ani kuraklığın böyle anlarda tetiklendiği.
Kayıtlara göre ani kuraklık olayları Avustralya, Çin, Afrika gibi ülkelerde ve bu ülkelerin bulunduğu Okyanusya, Güneydoğu ve Doğu Asya, yağmur ormanlarının da bulunduğu Amazon Havzası, Kuzeydoğu Amerika, Güney Amerika gibi bölgelerde yaşanıyor. Kuraklık olaylarının artışıyla ani kuraklık vakalarının da sık sık yaşanması bekleniyor.
