Hayatımıza sağlıklı bir şekilde devam edebilmemiz için vücudumuzun pek çok vitamin ve minerale ihtiyacı vardır. Bunlardan bir tanesi olan potasyum temel bir mineraldir çünkü vücudumuzdaki tüm dokuların potasyum mineraline ihtiyacı vardır. Gelin potasyum nedir, ne işe yarar, eksikliği ya da fazlalığı durumunda vücudumuzda neler yaşanır tüm detaylarıyla görelim.
Yeme – içme ayrı bir zevk, başlı başına bir kültürdür. Ancak yemek yiyor olmamızın temel nedeni enerji kazanmak ve hayatımıza sağlıklı bir şekilde devam edebilmek için gerekli mineral ve vitaminleri almaktır. Potasyum, vücudumuzun ihtiyacı olan minerallerin başında gelmektedir çünkü vücudumuzdaki her bir dokunun bu minerale ihtiyacı vardır. Potasyum hem doğal olarak hem de farklı gıdalarda bulunur.
Potasyum vücudumuzda olmazsa olmaz bir mineral olduğu için eksikliği büyük bir sorundur ancak fazla potasyum almak da aynı şekilde sorunlar yaratır. Kas hareketleri ve kan basıncı gibi pek çok konuda kilit rolü olan potasyum minerali, yaşa ve cinsiyete göre değişen oranlarda düzenli olarak alınmalıdır. Gelin potasyum nedir, ne işe yarar, eksikliği ya da fazlalığı durumunda vücudumuzda neler yaşanır tüm detaylarıyla görelim.
Potasyum nedir, ne işe yarar, faydaları nelerdir?
Temelden başlayalım, potasyum nedir?
Potasyum, insan vücudunun en çok ihtiyaç duyduğu temel minerallerin başında gelmektedir. Vücudumuzdaki her bir dokunun potasyum mineraline ihtiyacı vardır çünkü sinir fonksiyonlarını aktive eden elektrik yüküne sahiptir. Bu elektrik yükü nedeniyle elektrolit olarak da adlandırılır. Pek çok gıdada ve doğal olarak bulunur. K ile gösterildiği için K vitamini ile karıştırılabilir.
Potasyum ne işe yarar?
Potasyum mineralinin temel görevi, hücrelerimizin sahip olduğu sıvı dengesini korumaktır. Bu denge koruma görevi sayesinde kas hareketlerini düzenler, kan basıncını dengede tutar ve sinir sinyallerinin gönderilmesini sağlar. Hücrelerdeki sıvı dengesini düzenlediği ve sinir fonksiyonlarını çalıştırdığı için vücut hareketleri ile direkt bir ilişkisi vardır. Eksikliği ve fazlalığı durumunda ortaya çıkan sorunların nedeni budur.
Potasyumun faydaları:
- Sodyum ile ilişkisi
- Kalp ve damar sağlığı üzerindeki etkisi
- Hipertansiyon üzerindeki etkisi
- Kemik sağlığı üzerindeki etkisi
- Böbrek sağlığı üzerindeki etkisi
Sodyum ile ilişkisi:
Potasyum ile sodyum benzer mineraller gibi görünseler bile aslında aralarında zıt bir ilişki söz konusudur. Yüksek sodyum kan basıncını yükseltirken potasyum damarları gevşeterek kan basıncını düşürür. Vücudumuzun, alınan sodyum miktarından çok potasyuma ihtiyacı vardır. Aldığı potasyum miktarı, aldığı sodyum miktarından düşük olan kişilerin ölüm riski daha yüksektir.
Kalp ve damar sağlığı üzerindeki etkisi:
Vücudumuza günlük olarak aldığımız potasyum ve sodyum miktarının kalp ve damar sağlığı üzerinde direkt bir etkisi vardır. Harvard Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen bir çalışmaya göre günde alınan her 1000 mg sodyum kalp ve damar hastalıkları riskini %18 arttırıyor. Günde alınan her 1000 mg potasyum ise kalp ve damar hastalıkları riskini %18 azaltıyor. Aralarında inanılmaz bir denge var.
Hipertansiyon üzerindeki etkisi:
Hipertansiyon ya da bilinen adıyla yüksek tansiyon hastalığı kan basıncıyla ve doğal olarak vücudumuza aldığımız sodyum ve potasyum ile ilişkilidir. Tuz ve tuzlu yiyeceklerle vücuda alınan sodyum miktarının tansiyonu yükselttiği biliyor. Vücuda alınan potasyum, bu etkinin tam tersini yaparak kan basıncını ve dolayısıyla tansiyonu dengeliyor.
Kemik sağlığı üzerindeki etkisi:
Kalsiyum ve D vitamininin kemik büyümesi ve kemik sağlığı üzerindeki etkilerini hepimiz biliyoruz. Ancak vücuda alınan kalsiyum ve D vitamininin kaybolmadan işlenmesi için potasyumun gerekli olduğunu biliyor muydunuz? Özellikle menopoz dönemi sonrası kadınlarda görülen kemik hassaslığı için potasyum mineral yoğunluğunun arttırılması öneriliyor.
Böbrek sağlığı üzerindeki etkisi:
Potasyum, kalsiyumu tutuyor ve işlenerek kemiği güçlendirmesini sağlıyor. Potasyum aynı zamanda kemiğe ulaşan kalsiyumun işlenmeden kana ve oradan da böbreğe ulaşmasını engelliyor. Böbreğe ulaşırsa ne olacak diye düşünebilirsiniz. İşlenmemiş kalsiyum böbreğe ulaşırsa böbrek taşı oluşur. Yani potasyum, işlenmemiş kalsiyumu vücuttan atarak böbrek taşı oluşumunu engeller.
Vücutta yüksek potasyum belirtileri:
- Karın ağrısı
- İshal
- Göğüs ağrısı
- Düzensiz kalp çarpıntısı
- Kaslarda zayıflık
- Uzuvlarda uyuşma
- Mide bulantısı
- Kusma
Eğer günlük olarak almanız gerekenden çok daha fazla potasyum alıyorsanız bu durum hiperkalemi adı verilen yüksek potasyum durumuna neden olur. Vücutta potasyum oranının yükselmesi kalbinize zarar vererek kalp krizi riskini arttırır.
Vücutta potasyum eksikliği belirtiler:
- Aşırı yorgunluk
- Kas krampları
- Kas ağrıları
- Kaslarda güçsüzleşme
- Düzensiz kalp atışı
- Kabızlık
- Mide bulantısı
- Kusma
- Reflekslerde yavaşlama
- Ciltte kuruma
- Ciltte akne oluşumu
Eğer günlük olarak almanız gerekenden çok daha az potasyum alıyorsanız vücudunuzda potasyum eksikliği ve buna bağlı belirtiler ortaya çıkar. Yüksek potasyum ve potasyum eksikliği durumlarında benzer belirtilerin ortaya çıkıyor olması son derece şaşırtıcı. Potasyumunuzun eksik mi fazla mı olduğunu anlamak için kan tahlili yaptırabilirsiniz.
Vücudunuzdaki fazla potasyum idrarla, terle ya da dışkıyla dışarı atılır. Potasyum eksikliğinin nedeni nadir olarak yetersiz beslenmedir çünkü neredeyse her gıdada belirli oranda potasyum bulunmaktadır. Farklı rahatsızlıklara bağlı olarak ortaya çıkan kusma ve ishal durumlarında potasyum düşer. Bazı ilaçlar da vücuttan potasyum atımını hızlandırmaktadır. Böyle bir durumda doktorunuzun tavsiyesiyle potasyum takviyesi alabilirsiniz.
Alınması gereken günlük potasyum miktarı:
- 14 – 18 yaş arası kadınlar günde 2300 mg potasyum almalıdır.
- 19 yaş ve üzeri kadınlar günde 2600 mg potasyum almalıdır.
- Hamile ve emziren kadınlar günde 2500 – 2900 mg potasyum almalıdır.
- 14 – 18 yaş arası erkekler günde 3000 mg potasyum almalıdır.
- 19 yaş ve üzeri erkekler günde 3400 mg potasyum almalıdır.
Potasyum hangi besinlerde bulunur?
- Kuru meyveler
- Patates
- Balkabağı
- Ispanak
- Brokoli
- Pancar
- Avokado
- Muz
- Kavun
- Portakal
- Hindistan cevizi
- Domates
- Soya
- Badem
- Yoğurt
- Kaju fıstığı
- Tavuk
- Somon
İçeriğinde potasyum minerali bulunan gıdalar genel olarak bu şekilde. Hepsinde potasyum bulunsa bile oranları oldukça farklı. Bu nedenle vücudunuzdaki potasyum miktarını azaltmaya ya da arttırmaya çalışıyorsanız yiyecekleriniz hakkında özel araştırmalar yaparak hangilerinden daha az hangilerinden daha çok tüketmeniz gerektiğini öğrenmelisiniz.
Vücudumuzun en çok ihtiyaç duyduğu temel minerallerin başında gelen potasyum nedir, ne işe yarar, faydaları nelerdir, yüksekliği ve eksikliği durumunda neler olur gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu mineral hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. En doğru ve size özel bilgiyi hekiminizden alabilirsiniz.
