Cam şişedeki kolanın plastik şişedeki kolaya kıyasla daha lezzetli olduğu su götürmez bir gerçek. Teneke kutudaki kola ise bu ikisinin ortası bir lezzete sahip. İyi de bu nasıl mümkün oluyor?
Sadece ülkemizde değil yurt dışında da bu konuda yazılmış tespitler ve incelemeler mevcut yani bu lezzet farkı net bir şekilde bulunuyor.
Konuyla ilgili yüzde yüz bilimsel bir çalışma bulunmasa da uzmanların bazı görüşleri oldukça mantıklı. İşte o sebepler:
İlk olarak, bu gizemli soruya Coca-Cola’nın ne cevap verdiğine bakalım.
Resmi internet sitesindeki cevap:
Coca-Cola 1886’dan bu yana her yerde aynı yüksek kalite standartlarında üretilmeye devam etmektedir. Gıda ürünlerinin tadı ambalaja bağlı olarak farklılık göstermez. Kullandığımız tüm ambalajlarımız ürünlerimizin tadını en iyi şekilde korumaya uygundur. Tüm gıda ürünlerinde olduğu gibi Coca-Cola da doğrudan güneş ışığı altında ve yüksek sıcaklıkta bekletilmemeli ve uygun koşullarda saklanmalıdır. Böylelikle lezzetini ilk günkü gibi koruyacaktır.
Kola şirketleri bu durumu yalanlıyor ancak biz gerçeğin peşinden koşmaya devam edelim.
Kolanın o gizemli formülü her ambalajda aynıdır ancak ambalajlar gerçekten de kolanın tadını değiştirebilir. Bir gıda kimyacısı ve Gıda Teknologları Enstitüsü üyesi Sara Risch’e göre bunun nedeni, kolayla etkileşen bazı maddeler olabilir.
Örneğin, alüminyum kutuları kaplayan polimer, koladan az miktarda çözünür aroma emebilir. Plastik şişelerdeki asetaldehit de kolaya geçebilir. Bu tür potansiyel kimyasal temaslar sağlık kurumlarında düzenlenir ancak izin verilen küçük miktarlar bile tadı değiştirebilir.
Peki cam şişedeki kola neden daha lezzetlidir?
Çünkü cam şişe sadece camdan oluşur, başka hiçbir kimyasal bileşen içermez. Bu nedenle içinde kolanın tadını değiştirebilecek hiçbir şey yoktur. Cam şişeden içtiğiniz kola, gerçek kola tadıdır. Hatta içme sularının da cam şişelerde ve damacanalarda olması tavsiye edilir.
Teneke kutular ise alüminyumdur ve iç kısımları BPA veya Bishphenol A içerebilen bir polimer ile kaplanmıştır.
American Chemical Society’den emekli bir kimyager olan Rick Sachleben, bunun tat üzerinde çok az etkisi olduğunu söylüyor. “Bir kabın içeriğine girecek o malzemenin miktarı o kadar düşük ki bunun lezzet üzerinde herhangi bir etkisi olacağını düşünmüyorum.” diyor.
Bu astar, kolanın tadını korur ve metal tarafından kirlenmesini önler. Yine de bu astara rağmen, insanlar teneke kutuda hâlâ metal tadı olduğunu düşünüyor. Aslında kolanın içine karışan bir metal yok. Metale karşı çok hassas olan dilimiz, kolayı içerken metale değer ve bu hissi yaşarız. Kola sadece bu aşamada metalle temas eder. Metal bir bardakta su içerken de benzer bir his yaşarız.
Plastik şişedeki kolanın tadı neden cam şişedekine kıyasla daha kötü?
Plastik şişeler PET veya polietilen tereftalat ile yapılır. Hem teneke kutular hem de plastik şişeler, büyük miktarlarda tüketmek istemeyeceğiniz kimyasallar içeriyor olsa da bunların içinde bulunan içecekleri içmek tamamen güvenlidir. Bu ambalajlar kapsamlı bir testten geçiriliyor.
Harvey Mudd College’da tat üzerine çalışan bir araştırmacı olan Christy Spackman’a göre, insanlar çok küçük miktarlardaki kirleticileri bile tespit edebiliyor. Teneke kutu ve plastik şişeler kimyasallardan oluşmasına rağmen içindeki içecekleri içmek güvenlidir dedik ancak yine de saflık miktarı sıfır değil. En ufak bir kontaminasyon(bulaşma) bile tadı etkileyebilir.
Kolanın karbondioksiti de ambalajın yapısından etkileniyor.
Science Magazine tarafından 2009 yılında yapılan bir araştırmaya göre, kolanın gazı da tat değişikliğine sebep olabiliyor. Baloncuk miktarının neden olduğu karıncalanma hissine ek olarak burundan çıkan gaz bile koladan alınan aromayı arttırıyor.
Koladaki karbondioksit seviyesi ambalaja göre değişebilir. Peki ama nasıl?
Plastik şişeden yavaşça sızabilen karbondioksit, cam şişeden sızamaz. Camın yapısı oldukça sıkıdır, plastik gibi gevşek bir ağdan oluşmaz. Aynı sıkılık alüminyum için de geçerlidir. Difüzyon hızı maddenin yapısına göre farklılık gösterir.
Difüzyon: Maddelerin çok yoğun ortamdan, az yoğun ortama doğru kendiliğinden yayılmasıdır. Fiziksel kimyada ise moleküllerin kinetik enerjilerine bağlı olarak rastgele hareketlerine denir.
Sıcaklık ve ışık da tat değişikliğine neden olabilir.
Sıcakta bekletilen ambalajın kapağı açıldığında içindeki gaz daha çabuk kaçar. Plastik şişeler ise ısıda kolayca bozulabildiği için kolanın tadında ciddi bozulmalar meydana gelebilir. Işık da molekülleri etkiler, bu konuda teneke kutular daha avantajlıdır. Bunlardan dolayı saklama koşulları da kolanın tadını korumak adına oldukça önemlidir.
Kaynaklar: Business Insider, Popular Science
