Avrupa’nın en aktif yanardağı olan Etna, günümüzde çok sayıda insanın hayatını tehlikeye atmaya devam ediyor. Araştırmacılar, yanardağın faaliyetlerini tespit edebilmek için oldukça ‘ilginç’ bir yöntem geliştirdi.
1990’larda internetin gelişmeye başlamasıyla birlikte Telekomünikasyon şirketleri tarafından çok sayıda fiber hat döşendi. Bu fiber hatların sayısı ise internet yaymak için gerekli olan sayıdan çok daha fazlaydı ve şirketler bu hatları depremlerin, arazi yapılarının hatta balina seslerinin incelenmesi için kiralamaya başladı.
Günümüzde ise araştırmacılar, benzer bir şekilde Avrupa’nın en aktif yanardağı olan Etna Dağı’nı incelemeye başladı. Biliyorsunuz ki Etna Dağı, oldukça aktif bir yanardağ ve çevresindeki yaşamı büyük ölçüde etkiliyor. Geçtiğimiz aylarda da yanardağın iki defa üst üste patladığından bahsetmiştik. Peki, araştırmacılar fiber hatları kullanarak bu yanardağın faaliyetlerini nasıl inceliyor? Gelin bunun nasıl mümkün olduğuna birlikte bakalım.
Etna’nın hareketleri fiber kablolar aracılığıyla faaliyetlerle ilgili bilgi sahibi olunabilecek
Fiber hatların, uzun bir süredir depremleri incelemek, arazi ölçümleri yapmak ve hatta su altına döşenen fiber kablolar sayesinde balinaların çağrılarını tespit etmek amacıyla kullanıldığından bahsetmiştik. Fiber kablolar, bir noktadan bir noktaya ışık darbeleri taşıyarak çalışıyor ve bu kablolarda bir kesinti yaşandığında (örneğin; depremlerde kabloların bozulabilmesi gibi) kablodan geçen ışığın bir kısmı kaynağa geri dönüyor. Araştırmacıların da fiber kabloları kullanmasının sebebi aslında tam olarak bu çünkü ufak bir kesinti veya hareket bile kabloyu etkileyen şeyin ne olduğu ya da ne kadar uzaklıkta olduğuyla ilgili bilgiler verebiliyor.
Örneğin; pandemi süresinde yaşanan karantinada bu kablolar kullanılarak, caddelerde ve sokaklarda kaç insan olduğu ya da kaç araba olduğu gibi bilgiler elde edilebilmişti. Şimdi de günümüzün en tehlikeli yanardağlarından biri olarak görülen Etna Dağı’nın aktif faaliyetlerinin önceden tespit edilebilmesi için benzer bir yöntem kullanılacak. Araştırmacılar, zaman zaman püskürttüğü lavlarla uçakların düşmesine kadar pek çok zarara yol açan Etna’nın çevresine fiber kablolar döşemeye başladı. DAS adı verilen bu projeyle döşenen kırmızı ve mavi kablolar, yanardağın herhangi bir faaliyete girmesi durumunda geri dönen ışık dalgaları araştırmacılara faaliyetin uzaklığı ve büyüklüğü gibi konularda bilgiler verebilecek.
Bir insanın ayak sesine kadar her şeyi algılayabilen bu kabloların, neredeyse tüm frekansları algılaması araştırmacıların olası tüm faaliyetler hakkında bilgi sahibi olmasına olanak tanıyacak. Etna çevresinde yaşayan çok fazla insanın, diken üstündeki hayatlarının biraz olsun rahatlaması ve önceki yöntemlerden çok daha başarılı sonuçlar elde edilmesi umut ediliyor.
