Şimdi o telefonu yavaşça yere bırak…
On beş yıl kadar evvel yakın geleceğin karanlık ihtimallerini anlatmaya başlayan Black Mirror, kimlik arayışları ve farklı deneylerle geçen çok sayıda dönemin akabinde dönüp dolaşıp çağdaş vakitlerin çağdaş insanlarının meselelerine kilitledi objektifini. “Kilitlemek” demeyelim de, izlerken pek de yabancı gelmeyen problemleri, halihazırda bizim de içinden çıkmaya çalıştığımız soruları, yanına bol bol transhümanizm fikri de ekleyerek “öne çıkardığı” bir dönemle çıkageldi diyelim… Dizinin şaşırtan olma tezini bir yana koyup daha romantik, daha nostaljik, daha duygusal bir yola girmesi yalnızca anlatacak yeni bir kıssa kalmamasından değil, biraz da gelecek ismini verdiğimiz muğlak vakitlerle bugün ortasındaki uzaklığın geçen 15 yılda uygunca kısalmasından kaynaklanıyor bence. Dizinin müellifi, yaratıcısı, eski meslektaşımız Charlie Brooker bunu açıklarken “İnsanlar Black Mirror’dan daima yeni sürprizler bekliyor ve her vakit aradıklarını vermemiz mümkün değil. Şayet distopya istiyorsanız konutunuzda pencere denen, 24 saat yayın yapan bir panel var zati. Yani her şeyin berbata gittiğini görmek için vilayetle de bizi izlemenize gerek yok” diyor. Neyse, Brooker’ın The Guardian’a verdiği röportajdaki bu üzere ayrıntılar bana dizinin kendisinden çok daha ilgi cazibeli gelse de artık uzatmayalım ve yedinci dönemin birkaç kısmına bakalım…
Her kısmı elden geldiğince yalnızca tema ve yaklaşım açısından değerlendireceğim ancak mevzuyu bilmek bile size spoiler yemiş üzere hissettiriyorsa siz en güzeli şimdilik yalnızca notlarına bakın, yazı kısımlarını ise kısımları izledikten sonra okuyun.
Common People
Yedinci dönem tam da üstte bahsettiğim, her an gerçeğe dönüşebilecek kıssalardan biriyle açılıyor. Bilgisayarlarımızda kullandığımız yazılımlarla başlayıp vakit içinde meskendeki su filtreleme sistemlerimize kadar gelen aylık abonelik modelinin hayati sıkıntılara bulaşırsa başımıza açabileceği işleri anlatıyor bu kısım. Tahminen Netflix’i canınız isteyince iptal edip güzel dizi gelince tekrar başlatabiliyorsunuz ancak ya asla vazgeçemeyeceğiniz bir aboneliğe razı olduysanız?
Parasını verdiğimiz halde sahip olmadığımız, lakin kirasını ödediğimiz sürece erişebildiğimiz hizmet ve eserler hakikaten de hiç olmayacak alanlara sıçramış durumda. Geçenlerde kulak çınlamasına tahlil olma savındaki bir aygıta (son derece de uyduruk, plastik bir cihaz) ve onun taşınabilir uygulamasına bakarken görüp yuh dediğim astronomik fiyatlı bir abonelik saçmalığını bir hafta sonra Black Mirror’da görünce “abartmışlar” değil, “tam isabet” diye düşündüm.
Konu gereğince işlenememiş olabilir, eklenen yan öyküler asıl sıkıntıyı dağıtıyor da olabilir lakin Common People geleceğin geldiğini, kapitalizmden bile beklemediğimiz cinsten bir açgözlülüğün kapıda olduğunu çok gerçek bir formda önümüze koyuyor. IT Crowd’dan sevdiğimiz dostumuz Chris O’Dowd ve Brooklyn Nine Nine, Parks and Recreation, The Office üzere şahane işlerdeki rolleriyle televizyonun has oyuncularından saydığım Rashida Jones’u buluşturan Common People 7. dönemin düzgün kısımlarından. Hem de yeterli bir açılış.
Not: 3/5
Yazan: Charlie Brooker, Bisha K. Ali
Oyuncular: Rashida Jones, Chris O’Dowd, Tracee Ellis Ross
Bête Noire
Aslında bu kısım hakkında söyleyecek çok bir şeyim yok. Pek aradığımız dozda bir gerginlik, oyuncular âlâ ancak kıssa hem fazla fantastik hem de maalesef çok kestirim edilebilir formda ilerliyor. Yeniden de âlâ ve makus ortasındaki ayrımı koyan şeyin karakter değil eldeki gücün büyüklüğü olduğunu hatırlamak, halihazırda toplumsal medya üzerinden bol bol maruz kaldığımız teknodezenformasyon silahının nasıl ölümcül yaralar açabileceğini bir de bu türlü bir kurgu üzerinden izlemek uygun geldi. Birkaç bildiri daha var hoşuma giden fakat onları yazamıyorum aslında ortalığa saçılmış plot twist’i bir de buradan bağırmayalım diye.
Not: 2/5
Yazan: Charlie Brooker
Oyuncular: Siena Kelly, Rosy McEwen, Michael Workeye
Hotel Reverie
Sezonun üçüncü kısmı, bir saati aşan müddeti ve yapım kalitesiyle neredeyse kendi başına bir sinema. Üçüncü dönemin meşhur San Junipero kısmından bu yana gördüğümüz en ağır romans tıpkı vakitte. Ağlaya zırlaya izlemiş olsam da Black Mirrror’dan beklentim daha çok bir köşede titreme krizine girmiş Stewie’ye dönüşmek (bkz: Stewie.GIF) olduğu için en yeterli kısımlardan biri diyemeyeceğim. Ancak çok sevdiğim oyunculardan kurulu takımı ve üzücü gitmeyen hususuyla Netflix standartlarını zorlayan bir iş diyebilirim rahatlıkla. Bilhassa en son Nosferatu’da izlediğimiz Emma Corrin’i bir kere daha takdir etmek için çok sebep veriyor bu kısım.
Halihazırda örneklerini gördüğümüz, sinemada yapay zekâ kullanımının nerelere gidebileceğini araştıran, “suspencion of belief” denen “hadi tamam görmedik” tekniğine fazla abansa da kendini sonuna kadar merakla ve güle ağlaya izleten bir kısım Hotel Reverie. Ayrıyeten sinemaya “content” diyen genç, çağdaş, sırtını teknolojiye yaslayarak iş yapan bir prodüktör karakteri üzerinden, bugün izlediğimiz sinema hâlâ sanat mı diye sormak için de bir parantez.
Not: 3/5
Yazan: Charlie Brooker
Oyuncular: Issa Rae, Emma Corrin, Awkwafina, Harriet Walter
Plaything
Geldik dönemin en zayıf lakin şahsen benim için en özel bölümüne… Üstte bir yerde Charlie Brooker için “eski meslektaş” demiştim, zira bizim PC Gamer Türkiye’de çiçeği burnunda muharrirler olarak işe girdiğimiz 90’larda Brooker da PC Zone’un inceleme editörlerinden biriymiş. Plaything’de birkaç saniyeliğine göreceğiniz ‘94 Kasım PC Zone sayısının kapağını süsleyen System Shock’u da o sayı için şahsen Brooker yazmış. İşte bu kısım o vakitlere ve bir oyun dergisi editörünün ömrüne direkt referanslarla dolu. İzlerken “ah ulan” dedirten bir sürü gerçek detay…
Ama bu şahsî paralelliği ve o periyoda ilişkin ayrıntı yığınını bir yana koyunca, geriye kalan her şey çok zorlama. Mantık yanlışlarının birini görmemek için başınızı çevirdiğiniz an bir başkasına tosluyorsunuz… Bir de acımayıp Peter Capaldi’yi oynatmışlar fakat adam nasıl bağ kuramamışsa (kafasındaki eğreti peruğun da tesiri olmuştur) en berbat işlerinden birini çıkarmış. Lakin şundan eminim; bu mecmuayı okuyan herkes için enteresan, hepinizin izlemek isteyeceği tipten bir kısım Plaything. Bilhassa Colin Ritman’ın canlandırdığı dahi – meczup oyun imalcisi karakteri, elde imkan olsa Peter Molyneux Populous’u nasıl bir oyun yapardı diye sorup, âlâ kurtarmışız diye içinizden geçirin diye konmuş, net.
Not: 3/5
Yazan: Charlie Brooker
Oyuncular: Peter Capaldi, Lewis Gribben, James Nelson-Joyce
Eulogy
Charlie Brooker tekrar The Guardian röportajında “Benim elimde yaşanacak yıllardan çok yaşanmış yıllar var artık” üzere bir cümle kurmuştu. Eulogy’nin çıkış noktasını ve sunduğu kırılgan samimiyeti bu cümlede aramak lazım. Son derece dokunaklı, içten diyaloglarla kalp kıran, gerçek olabilir mi diye sormaya paha teknolojik icatlar öneren, yeterli düşünülmüş, güzel yazılmış bir kısım bu. Yani daima mevzuyu oyunculara getirmek istemiyorum lakin Paul Giamatti de o denli bir ruh katmış ki ana karakterimize, yer aldığı her sahnenin tesirini ikiyle çarpıyor… Yeniden mantık yanılgıları var fakat bu sefer gerçekten “olur o kadar” diyebiliyoruz. Adobe’deki mühendislerin şu an bu kısımda gördükleri şeyler üzerinden yeni bir Creative Suit çalışmaya başladığına ayrıyeten eminim…
Not: 4/5
Yazan: Charlie Brooker, Ella Road
Oyuncular: Paul Giamatti, Patsy Ferran, Ramesh Nair
USS Callister: Into Infinity
Haydaaa! Birkaç kısım hakkında fikirlerimi yazayım diye başlamıştım, hepsini yazmışım :/ Demek ki kusurlarına odaklanmaya çalışsam da sevmişim ben bu dönemi ya… (Bunu da yazının bu noktasında fark eden eleştirmene ne kadar sağlam, onun değerlendirmesini size bırakıyorum.)
Neyse buraya kadar geldik madem, son kısmı de atlamayalım… Black Mirror takipçileri USS Callister’ı dördüncü dönemden hatırlar: Arıza bir oyun imalcisi, VR’la çalışan tanınan bir uzay fantezi MMO’su yapmıştır. Lakin karanlık bir ayrıntı daha vardır işin içinde. Bu manyak, güç bende nasılsa diyerek öbür oyuncuların erişimine kapattığı kendine özel bir mod tasarlamış, buraya da gerçek hayattaki çalışma arkadaşlarının klonlarını hapsetmiştir. Gerçekteki ezik karakterinin intikamını bu kloncukları zorbalayarak almaktadır… Tam her şeyiyle hatırlamadığınızı biliyorum, o yüzden siz de benim üzere yapın. Evvel S4Ep1’i açın, sonra çabucak üstüne Into Infinity ile devam edin. Çünkü kıssa direkt kaldığı yerden devam ediyor ve başında bir özet falan da geçmiyor.
Star Trek klişelerinden girip incel oyuncu kültürünün yozluğundan çıkan, yer yer kahkaha attıran hafif, eğlenceli ve tekrar sinema üzere bir kısım. Hele de 4. dönemdeki birinci kısmıyla arka arda izleyecekseniz baştan bütün bir Cumartesi akşamınızı ayırın.
Not: 4/5
Yazan: Charlie Brooker, Bisha K. Ali, William Bridges
Oyuncular: Jesse Plemons, Cristin Milioti, Jimmi Simpson
