Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021 yılında yaptığı araştırmayla çocukların interneti en çok oyun oynamak için kullandığını buldu. Oynanan oyunlarda savaş strateji oyunları ilk sıralarda. Bu durum ebeveynlerin, oyunların çocuklardaki saldırganlığı ve öfkeyi artırıp artırmadığı sorusunun cevabını merak etmesine yol açtı.
Teknolojinin ilerlemesiyle günümüzde pek çok şey dijitale taşındı, bunlardan biri de çocukların oynadığı oyunlar. Oyun oynarken fazla sinirlenerek öfke kontrolünü kaybeden çocuk videolarına mutlaka denk gelmişsinizdir. Peki bu çocuklar oyun oynadığı için mi saldırgan davranışlar sergiliyor, zaten saldırgan ve öfkeli oldukları için mi bu tür oyunları tercih ediyorlar?
Oyun oynarken bu tür agresif davranışlar sergileyen çocuklar ebeveynlerin endişelenmesine yol açıyor. Dijital savaş oyunları, çocuklardaki saldırgan ve öfkeli davranışları arttırıyor mu; gelin, birlikte bakalım.
Psikolog Albert Bandura bundan 60 yıl önce, çocukların çizgi filmlerden ve yetişkinlerden saldırgan davranışları öğrendiğini, bunun da çocuklardaki saldırgan davranışları artırabileceğini düşünüyordu.
Yaptığı Bobo Doll Deneyleri sonucunda bunun gerçekten de böyle olduğunu gösterdi. Deneyde agresif yetişkinle oyun oynayan çocuklar, agresif olmayan yetişkinle oyun oynayan çocuklara göre yetişkinin odada olmadığı durumlarda bile daha çok şiddet davranışı sergilediler.
Bu sonuçla ilişki kurmak isteyen bilim insanları, çocukların dijital savaş oyunlarından şiddeti öğrenebileceklerini düşünüyordu. Bu yüzden araştırmalar yapıldı, bildiriler yayınlandı, yayınlanan bildirilere antitezler üretildi.
Dijital oyunlar oynayan çocuklar en çok savaş oyunlarını oynamayı tercih ediyor
Dijital savaş-strateji oyunları çocuklardaki saldırganlığı artırıyor mu?
Bazı araştırma verileri, dijital savaş oyunlarının çocuklarda saldırganlığı artırdığı yönünde olsalar da bazılarına göre ise dijital savaş oyunları ile saldırganlık arasında herhangi bir ilişki yok. Örneğin Amerikan Psikoloji Birliği (American Psychological Associtation) olan APA’nın 2020 yılında yayınladığı bildiriye göre dijital savaş oyunları agresif davranışları artırırken empatiyi azaltıyor.
APA’nın bunu yayınlamasından kısa bir süre sonra farklı ülkelerdeki psikologlar ve kriminologlardan oluşan 230 bilim insanı toplanıp halka açık bir mektup yazdılar. Mektuplarında APA’nın insanları yanlış yönlendirdiğini, saldırgan suç işleme ile dijital savaş oyunları oynama arasında bir ilişki olmadığını belirttiler.
Sonuç: İddialar ne kadar dijital savaş oyunlarının çocuklar için şiddeti normalleştirdiği, çocuklardaki empatiyi azalttığı, çocuklardaki saldırgan davranışları arttırdığı yönünde olsa da bu henüz kanıtlanabilmiş değil.
Çocuklar neden etkileşimli dijital oyunları tercih ediyor?
Savaş ve strateji oyunları genel olarak ekip şeklinde oynanan oyunlar oluyor. Kişi bir klana dahil oluyor ve klandaki diğer üyelerle beraber savaşlara katılıyor, onlardan yardım istiyor onlara yardım ediyor. Yapılan bazı araştırmalarda çocukların bu tür etkileşimli oyunlarda kendini bir gruba, yere ait hissetme ihtiyacı doyurulduğu için çocukların bu etkileşimli oyunları tercih ettiği bulunmuş.
Çocuklar ne tür dijital oyunlar oynamalı?
Dijital oyunlar ile saldırganlık arasında bir ilişki kurulamamış olabilir ama bu demek değildir ki her çocuk her oyunu oynayabilir. Her oyun, yüzlerce denetimden geçiyor ve belirli bir yaş sınırına sahip oluyor. Vahşet içerikli savaş oyunlarının yaş sınırı 18, daha az şiddet içereni de 16 oluyor.
Çocukların oyun seçiminde ilk aşama bu sınırlamalara uymak ikincisi ise çocuğunuzu tanımak ve ona, onun ihtiyaçlarına göre bir oyun ortamı sağlamak. Bazı çocuklar doğası gereği hassastırlar ve şiddet içeriği yoğun olan oyunlardan uzak tutulmalıdırlar.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5
