Bilim-kurgu kategorisinin bilhassa son periyotlarda en çok mevzu aldığı başlık muhakkak paralel kainatlar yahut çoklu cihanlar. Bunu bilhassa son vakitlerde Loki dizisi, Spider-Man: No Way Home ve Doctor Strange: Multiverse of Madness sinemaları ile görebiliyoruz.
Hatta yakın vakitte vizyona giren Netflix Türkiye dizisi Pera Palas’ta Gece Yarısı dizisinde de paralel kainatlara ufaktan bir dokunuş yapılmıştı. Pekala paralel kainatlar ve çoklu kainatlar nedir ve neden bu kadar tanınan hale geldi?
Evvel bi’ öğrenelim, paralel cihanlar nedir?
Paralel boyut, alternatif cihan yahut alternatif gerçeklik olarak da bilinen paralel kainatlar, kişinin yahut hususun birebir kendisininkiyle benzeri olan bir versiyonunun, öteki bir sistemde var olması manasına geliyor. Gerçekliği oluşturan tüm potansiyel paralel kainatların toplamına ekseriyetle “çoklu evren” denir.
Pekala bir paralel cihan nasıl oluşabilir? Teori bilimine nazaran çoklukla bir karar noktasında. Örneğin karşınızda ikiye bölünen bir yol var; kendi evreninizde sola gitmeye karar verdiğiniz anda bir de sağa gitmeye karar vermiş olduğunuz paralel bir cihan oluşur ve bu üslup seçimlere nazaran kozmosun gidişatı değişir.
Çoklu kainatlar nedir o vakit?
Çoklu cihanlar teorisi de dediğimiz üzere tüm muhtemel paralel cihanların toplamına denir. Çoklu cihan teorisi, on milyarlarca ışık yılı boyunca uzanan yüz milyarlarca galaksi ve neredeyse sayısız yıldız ile evrenimizin tek olmayabileceğini öne sürüyor.
Bizim evrenimizden farklı olarak hepsinin kendi fizik maddelerine, kendi yıldız ve galaksi koleksiyonlarına (şayet bu evrenlerde yıldızlar ve galaksiler var olabilirse) ve hatta tahminen de kendi akıllı medeniyetlerine sahip sonsuz sayıda cihan olabilir tezini savunuyor.
Paralel cihanlar neden bu kadar tanınan hale geldi?
Pekala, paralel kozmosları ve çoklu cihanı bugün bilimkurguda bu kadar tanınan bir tema yapan nedir? Farklı bilimkurgu sinemalarını ve dizilerini modüllere ayırarak, ilgi cazip öyküler anlatmak için çoklu cihan kavramını nasıl kullandıklarını görebiliriz.
Dark dizisindeki paralel kainatlar
Netflix dizilerinden Dark’ı neredeyse tüm dünya artık biliyor. Dizide Jonas Kahnwald’ın yaşadığı küçük kasabadaki vakit seyahatiyle olan tecrübesini izliyor ve onun etrafında dünyanın nasıl değiştiğini, paralel evrenlerde neler olduğunu izliyoruz.
Dizide 1953’ten 2019’a kadar olan vakit seyahatinin doğrultusunda birçok zıt köşe yiyoruz ve başımız bir oldukça karışıyor. Dizi, izleyicilere neler olup bittiğini anlamak için seyircilere yalnızca kırıntıları bırakıyor, bu sayede dizi bir oldukça popülerlik kazanıyor.
Birinci dönem, gelecekteki bir vakit çizelgesini gösteren bir finalle kapanış yaptı lakin ikinci dönem finali, tahminen de dizinin en büyük cliffhanger’ına (çok değerli bir olay gerçekleşirken birden biten sahne) sahipti.
Ana karakter Jonas, yakın vakitte öldürülen aşkı Martha’nın cesedinin yanında oturuyor. Ansızın ortaya çıkan farklı bir Martha, yerde meyyit olanla birebir aynı görünüyor. Fakat Jonas, yeni Martha’ya hangi vakit çizgisinden geldiğini sorduğunda, “Asıl soru şu ki, ben hangi dünyadanım?” diye yanıtlıyor.
Artık izleyiciler, bir sonraki dönemi beklerken alternatif kainatların birden çok vakit çizelgesiyle nasıl birleştiğini bulmak zorunda kalıyor. Dark’ın paralel kozmosları vakit seyahatiyle birlikte kullanıp seyircileri ‘Sanki artık ne olacak?’ sorusuna yöneltmesi, bu bahsin kullanımının en verimli olduğu alanlardan biri.
Marvel evrenindeki çoklu cihanlar
Marvel Sinematik Kozmosu, Loki ile çoklu cihan kapılarını açmadan evvel Avengers: Endgame’de vakit seyahatini işlemişti. Marvel’daki çoklu kozmosu keşfetme kullanımının itici gücü nostalji üzere görünüyor.
Marvel, Avengers: Endgame ile birlikte farklı gerçekliklere sahip olmanın, hayranların sevdiği karakterleri istediği an geri getirebileceğini anlamıştı. Spider-Man: No Way Home, buna en besbelli örnek diyebiliriz çünkü evvelki Spider-Man’ler Andrew Garfield ve Tobey Maguire’ı şu anki Spider-Man Tom Holland’ın yanında bu sayede görebildik.
Pera Palas’ta Gece Yarısı’nda paralel cihan işlenişi
Olağan ki paralel cihanlar konusu yalnızca harika kahramanlardan ibaret değil. Geçtiğimiz haftalarda vizyona giren Netflix Türkiye dizisi Pera Palas’ta Gece Yarısı da her ne kadar ana konusu olmasa da paralel kainatları, vakit seyahati kisvesinin altında ele almıştı. Orada şayet Atatürk, Samsun’a çıkamayıp Ulusal Mücadele’yi başlatamadan suikaste kurban gitseydi nasıl bir Türkiye’de yaşıyor olurduk görebiliyoruz.
Atatürk’ün kurtarmadığı bir Türkiye’de bir İngiliz subayının tıpkı Hitler-vari bir biçimde İstanbul’u ve akabinde Türkiye’yi ele geçirdiğini görüyor ve Türkiye topraklarında Türkçe konuşmanın yasak olduğu ve Türklerin mahpusa atılıp vefata terk edildiği, azınlık Türklerin ise bir direniş içerisinde olduğu bir Türkiye izliyoruz.
Bütün bu üretimlere baktığımızda paralel ve çoklu kainatın ne kadar güçlü ve heyecan verici olabileceğini görebiliyoruz. Sonsuz evrenlerle birlikte sonsuz olasılıklar gelebileceğinden anlatılabilecek öykü sayısı da bir o kadar artıyor. Yani asıl sebep bu, bir dizide yahut sinemada birden fazla olasılıktan ve gerçeklikten bahsetmek, seyirciler için nitekim çok ilgi cazip bir hâle geldi.
